Сабаққа қатысты ескертпелер

Тіктөртбұрыштың ұзындығы әртүрлі қабырғала-рын өлшесе, қалған екі қабырғасының ұзындығын қарама-қарсы қабырғаларының қасиеті бойынша табуға болады.

Кіріспе тапсырма. Сабақты топтық жұмыс түрін-дe ұйымдастырудан бастаңыз. Сыныптағы оқушылар-ды бірнеше топқа бөліңіз. Әр топқа қалың қатты қағаз-дан қиылған бір тіктөртбұрыштан таратып беріңіз. Тіктөртбұрыштар қабырғасының ұзындығы екі түрлі болғанына назар аударыңыз (тіктөртбұрыштардың орнына тікбұрышты параллелепипедті немесе қағаз қорапты пайдалануға болады). Бір тіктөртбұрыш қабырғаларының ұзындығы 30 см және 20 см, ал екінші төртбұрыш қабырғаларының ұзындығы 40 см және 10 см болсын. Сызылған фигура қабырғаларының ұзындығын өлшетіңіз. Әрбір қабырғасының ұзын-дығын сол қабырғаның тұсына бормен жазып қоюды ұсыныңыз. Сызылған фигура қалай аталатынын сұра-ңыз (oқушылар тіктөртбұрыш екенін айтады). Фигура-ның тіктөртбұрыш екенін дәлелдетіңіз. Оқушыларға тіктөртбұрыштың қарама-қарсы қабырғаларының ұзындықтары бірдей екенін естеріне түсіріңіз. Тіктөртбұрыштың екі қабырғасының (ұзындығы және ені) ұзындығын тапса жеткілікті, себебі оның қарама-қарсы қабырғаларының ұзындықтары тең деп қорытындылатыңыз.

Тіктөртбұрыш қабырғаларының ұзынды-ғын өлше. Бұл тапсырманы жұппен орындауды ұсыныңыз. Жоғарыда алған білімдеріне сүйеніп, жұмыстың ретін талқылып алыңыз.

— Тіктөртбұрыштың қабырғалары ұзындығын білу үшін, қанша өлшеу жұмысын жүргізу керек? Неліктен? (Көрші қабырғаларының ұзындығын өлшесе жеткілікті, себебі тіктөртбұрыштың қарама-қарсы қабырғалары тең.)

Оқушыларға тапсырманы орындатып, нәтижесін ламинатталған беттерге жазғызыңыз. Өзара тексеру кезінде, оларға беттерін көтеріп, нәтижесін бір-бірі-не көрсетуді сұраңыз. Талдау жүргізіңіз. Жұппен жұмыс кезінде тапсырманы орындауға қиналған оқу-шыларға көмек көрсетіп жетелеңіз.

Жауабы:

10 см және 5 см;

4 см және 3 см;

6 см және 2 см.

Текшелерден жасалған қоршау. Жұппен жұмыс ұйымдастырыңыз. Оқушылар әңгімелесу ке-зінде талдау жасай отырып, бірлескен бір шешімге келеді.

Тапсырмада мәшине тұратын тіктөртбұрыш-ты автотұраққа қажетті қанша текше керек екенін табу талап етіледі. Ол үшін оқушыларға қоршаудың ұзындығы мен еніне кететін текшенің санын санау жеткілікті, ал қалған қабырғалары осындай ұзындық-қа тең.

Жауабы:28 текше.

Шығарып көр. Берілген тапсырманы топпен орындатыңыз. Қоршаудың ұзындығына кеткен тақтайларды толық санап немесе қарама-қарсы қабырғаларына кеткен тақтайды ғана санап, қалған тақтайларды соның негізінде табу арқылы тап-сырманы орындауды ұйымдастыруыңызға болады. Тіктөртбұрыш қабырғаларының қасиетін қолда-нып шығарған оқушыларды атап өтіңіз. Оларға қалай шығарғанын басқа оқушыларға айтып беруді ұсыныңыз.

Жауабы:

15 + 10 + 15 + 10 = 50 тақтай.

Орындап көр. Суреттегі тіктөртбұрыштың қа-бырғаларына неше қағазқыстырғыштар кеткенін са-натыңыз (қарама-қарсы қабырғаларын тапқызыңыз, олардың ұзындықтарына кеткен қағазқыстырғыш-тарының санын анықтатыңыз). Сосын қабырғалары

5 және 2 қағазқыстырғыштардан құралған тіктөрт-бұрыш жасап көруді ұсыныңыз. Тапсырманы бір-бірі-не көмектесіп, жұппен орындайтындарын ескерті-ңіз. Жасаған тіктөртбұрыштың периметрін табуды сұраңыз.

Жауабы:

20 қағазқыстырғыш, тіктөртбұрыштың периметріне 14 қағазқыстырғыш кетеді.

Тілдік құзыреттілікті қалыптастыру

Осымша тапсырмалар

Сабақ барысында оқушылардың математикалық термин сөздерді дұрыс қолдануына қолдау көрсетіп отырыңыз. Топпен немесе жұппен талдау жасау кезінде оқушылардың коммуникативті дағдысы дамиды (бірін-бірі тыңдау кезінде, өз көзқарасын нақты дәлелдер арқылы көрсетуде, сұрақтарға негіздеп жауап беру кезінде).

Суретте көрсетілген үй бөліктерінің ұзынды-ғын сызғышпен өлшеп жаз. Берілген тапсырма

ұзындықты сызғышпен өлшеу дағдысын бекітуге арналған.

Жұмысты орындау кезінде оқушыларға сызғышты бұрып әртүрлі жағдайда өлшеу керек болады. Олар тағы да көлемді фигуралардың үш өлшемі бар екенін байқайды (ұзындығы, ені, биіктігі).

Жауабы:

қабырғаның ені — 14 см; қабырғаның биіктігі — 9 см;

шатыр қабырғасының ұзындығы — 8 см.

Дециметрді сантиметрмен өрнекте. Тапсыр-ма 1 дм = 10 см қатынасын қолданып, ұзындықтың өлшем бірлігін түрлендіру икемділігін бекітуге бағытталған.

Жауабы:

2 дм = 20 см;

4 дм = 40 см;

5 дм = 50 см;

3 дм = 30 см;

1 дм = 10 см;

10 дм = 100 см.

Бағалау

Оқушылар сабақтың соңында

ұзындықты өлшейді және тіктөртбұрыштың қа-бырғаларын анықтайды.

Оқушылардың тақырыпты қаншалықты түсінге-нін білу үшін мынадай сұрақтар беріп жауаптарын тыңдаңыз:

— Тіктөртбұрыштың қабырғалары туралы не айта аласыңдар? (Тіктөртбұрыштың қарама-қарсы қа-бырғаларының ұзындықтары бірдей болады.)

— Тіктөртбұрыштың екі қабырғасының ұзындығы 1 см және 2 см. Оның қарама-қарсы қабырғаларының ұзындығы қандай болады?

Оқушылармен жұмыс дәптеріндегі “Жетістік бас-палдағымен” өзін-өзі бағалау жұмысын өткізіңіз.