2.
131
, , acceptilatio ("imaginaria solutio", Gai., 3,169; 173). , , , . Acceptilatio, , , .
, : ( causa) ( ). . , () (), . , , - , , , ius honorarium. (-dictio sine causa); , (-tio doli). causa . , . , ius civile : causa .
traditio iuris gentium . , (, , dare .) . causa : .
132
III. , ,
Ulp., 7 disp., D. 12,1,18 pr:
Si ego pecuniam ' tibi quasi , -
donaturus dedero, tu quasi ,
mutuam accipias, Iulianus , 11
scribit donationem esse: , : -
sed an mutua sit, videndum. ,
et puto mutuam esse . ,
magisque nummos accipientis , , ,
fieri, cum alia opinione ,
|
|
acceperit. [
] .
, . ( ) : traditio , . , traditio causa .
causa . iuris gentium (pacta adiecta) , , causa . , (exceptio), .
11 Jul., 13 dig., D. 41,1,36:
... si pecuniam numeratam tibi...
tradam donandi gratia, tu earn ,
quasi creditam accipias, constat ,
proprietatem ad te transire , -
impedimento esse, quod circa ,
causam dandi atque accipiendi , -
dissenserimus.
.
, , . : D.41,1,36 , "transire".
2.
133
.
, ( ), . , , , . .
, . , , , : , . causa (, , , ), . , : " In pari causa turpitudinis melior est condicio possidentis " (" "). , .
, causa, . , . , , .
|
|
., 1 def., D. 45,1,123:
Si flagitii faciendi vel facti
causa concepta sit stipulatio,
initio valet. ,
.
, . mores ( ) -, . 195 . oratio , . .
, (- error)
134
III. , ,
( dolus malus vi metusve causa) . .
3
(error in contrahendo)
(error in nomine) , . , ignorantia iuris ( , , , , ), ignorantia facti, (D.22,6,9 pr). , , error in nomine ( ) .
Ulp., 28 ad Sab., D. 18,1,9 pr-2:
In venditionibus et emptto- , -
nibus consensum debere :
intercedere palam est: cete -
rum sive in ipsa emptione , ,
dissentient sive in pretio sive in - ,
quo alio, emptto imperfecta est. . , -
si igitur ego me fundum emere ,
putarem Cornelianum, tu mihi , ,
te vendere Sempronianum pu - , ,
tasti, quia in corpore dis - .
sensimus, emptto nulla est. , ,
idem est, si ego me Stichum, tu , ,
Pamphilum absentem vendere ,
putasti: nam cum in corpore ,
dissentiatur, apparet nullam ,
esse emptionem. .
1. Plane si in nomine dis - , -
sentiamus, verum de corpo - ,
re constet,' nulla dubitatio , -
est, quin valeat emptto et , -
venditio: nihil enim facit :
error nominis, cum de , -
corpore constat. .
3. (error in contrahendo) 135
2. Inde quaeritur, si in ipso , -
corpore erratur, sed in -,
substantia error sit, ut puta si
acetum pro vino veneat, aes ,
pro auro vel plumbum pro , , , -
argento vel quid aliud argento ,
simile, an emptio et venditio
sit. Marcellus scripsit libro ( - -
sexto digestorum emptionem ). "-
esse et venditionem, quia in " , -
corpus consensum est, etsi in ,
materia sit erratum, ego in ,
vino quidem consentio, quia . -
eadem prope ovoia est, si
modo vinum acuit: ceterum si -
vinum acuit, sed ab initio ,
acetum fuit, ut embamma, : , -
aliud pro alio venisse videtur. , ,
in ceteris autem nullam esse , ,
venditionem puto, quotiens in . -
materia erratur. ,
|
|
, .
. (principium) error causae (error in negotio): "in ipsa emptione", (error in corpore, . 2) (error in nomine, 1).
, , .
., 2 resp, D. 50,16,219:
In conventionibus contrahen - , -
tium voluntatem potius quam -
verba spectari placuit. ,
.
, , , , (, ) (1.3,19,23).
, error in substantia (in materia, 2). , . -
136
III. , ,
, , , , ( ). , , , , , , . (error in qualitate) (., 28 ad Sab., D. 18,1,11,1).
, , , (Ulp., 28 ad Sab., D. 18,1,14):
Quid tamen dicemus, si in ,
materia et qualitate ambo ,
errarent? ut puta si et ego me ? , ,
vendere aurum putarem et tu , ,
emere, cum aes esset? ut puta []?
coheredes viriolam, quae ,
aurea dicebatur, pretio ex - , -
quisito uni heredi vendidis - , ,
sent eaque inventa esset mag - -
ex parte aenea? vendi - ? ,
tionem esse constat ideo, quia , -
auri aliquid habuit. nam si . -
inauratum aliquid sit, licet ,
ego aureum putem, valet ven - , , -
ditio: si autem aes pro auro ; -
veneat, valet. .
|
|
, error corporis: , , 12. , - -
12 . , , , , ("aes pro auro", D. 18,1,9,2).
3. (error in contrahendo) 137
13, , , . , , .
( D.18,1,9,2 , ), error in substantia. . , , (imprudens), error corporis (D.18,1,41,1). , , .
, 4 reg., D. 18,1,45:
Labeo libro posteriorum " Posteriores " ,
scribit, si vestimenta interpola , - -
quis pro novis emerit, ,
Trebatio placere ita emptori ,
praestandum quod interest, si ,
ignorans interpola emerit. -
quam sententiam et Pompo - .
nius probat, in qua et , -
Iulianus est, qui ait, si , -
quidem ignorabat venditor, pum, ,
ipsius rei nomine teneri, si ,
sciebat, etiam damni quod ex ,
contingit: quemadmodum ; ,
si vas aurichalcum pro auro - -
vendidisset ignorans, tenetur, ,
ut aurum quod vendidit -
praestet. , .
(D.18,1,41,1) , , condictio sine causa, (
13 , , , (Paul. D. 19,1,21,2), , .
138
III. , ,
, ), .
(stipulatio) . (D.45,1,22), , , (. D.47,2,20 pr). * Paul., 9 ad Sab., D. 45,1,22:
Si id quod aurum putabam, - aes esset, stipulatus de te , - fuero, teneberis mihi huius , , aeris nomine, quoniam in corpore consenserimus: sed ex , doli mali clausula tecum - agam, si sciens me fefelleris. ;
, .
( ) substantia .
|
|
, , (D. 45, 1,137,1):
Si hominem stipulatus sim et
ego de alio sensero, tu de alio, ,
nihil acti erit: nam stipulatio , : -
utriusque consensu perfi -
citur. .
error causae (error in negotio) , . . , . stipulatio , , id quod actum est, (D. 45,1,12; 45,1,41,1). (D. 18,1,21), , , .
3. (error in contrahendo) 139
in corpore mortis causa. Ulp., 4 ad Sab., D. 28,5,9 pr:
Quotiens volens alium here - -,
dem scribere alium scripserit , -
in corpore hominis errans, ,
veluti ' frater meus ' < scribere , ,
volens scripserit > ' patronus " ", "
meus ', placet neque ", , -
heredem esse qui scriptus est, , -
quoniam voluntate deficitur, ,
neque eum quern voluit, - ,
quoniam scriptus est. , ,
.
, , , . prudentes (D.28,5,43), (.3,28,3), . (D.28,5,93) , , . , , , , , . , ("ex voluntate testandis putavit imperator ei sub-veniendum").
. , (Ulp., 5 ad Sab., D.30,4 pr):
Si quis in fundi vocabulo - -
erravit et Cornelianum pro ""
Semproniano nominavit, de - ".",
bebitur Sempronianus: sed si
in corpore erravit, de - ; ,
bebitur. .
error in persona.
140
III. , ,
Cels., 5 (6) dig., D. 12,1,32:
Si et me et Titium mutuam pecuniam rogaveris et ego meum debitorem tibi pro - mittere iusserim, tu stipulatus si, cum putares eum Titii debitorem esse, an mihi obligaris? subsisto, si quidem nullum negotium mecum contraxisti: sed propius est, ut obligari te existimem, quia pecuniam tibi credidi (hoc enim nisi inter consen - tientes fieri potest): sed quia pecunia mea quae ad te pervenit, earn mihi a te reddi bonum et aequum est.
. , , , -, , , ? , . , , , , ( , ), , , , .
(mutuum) , consensus, , (delegatio promittendi), , , (). . , (), bonum et aequum: , ( ), , , .
: " Errantis nulla voluntas est " " " (Diocl. C.1,18,8), , , (Pomp. D.39,3, 20), , (, voluntas defuncti, ). ius extraordi-narium.
4. , 141
4
,
, . , . , , . . , . . ius civile - " ".
1. (dolus in contrahendi))
, . , . "dolus" "dolus malus", " ", .
, , dolus malus: "cum esset aliud simulatum, alium actum" (" , ") (Cic, de off., 3,14,60).
, , , furtum (). , , , traditio , , . mutuum, -
142
III. , ,
, dare ( ) solutio . Ulp., 41 ad Sab., D. 47,2,43 pr:
Falsus creditor, [ hoc est is, [
qui se simulat creditorem ]14, ,
si quid acceperit, furtum ]14 - -
facit nummi eius fiet. ,