Бүйрек пен зәр шығару жолдарын рентгенологиялық зерттеу контрастты заттарды қуысты ағзаларға енгізуге бағытталған.
Мақсаты: диагностикалық зәр шығаратын органдардың орнын анықтау, бүйректің формасы мен өлшеміне баға беру, зәр шығару жолдарының өткізгіштігін анықтау.
Көрсеткіші: зәр шығару жолдарымен бүйректің барлық аурулары.
Қарсы – көрсеткіші: бүйректің жедел ауруы, геморралогиялық диатез, йод препаратына жоғары сезімталдығы, тиреотоксихоз, бүйрек жетіспеушілігі.
Асқынуы: йодқа аллергиялық реакция.
Жабдықтау: дәрігердің нұсқауы бойынша контрасттық парентаральды заттар, көктамыр ішілік иньекцияға арналған латок, анафилактикалық шокқа қасы дәрі, 30% натрий тиосульфат ерітіндісі, жолдама бланкасы(зерттеу мақсаты, пациенттің аты – жөні, жасы, мекен – жайы немесе ауру тарихының нөмірі, диагнозы, зерттеу уақыты).
Посттағы медбикенің іс – әрекет алгоритмі:
1. Зерттеу мақсатын пациентке немесе оның отбасына түсінікті түрде түсіндіріңіз.
2. Пациенттің келісімін алыңыз.
3. Контрастты заттарға сезімталдығын тексеру үшін, тескерістен 1 – 2 күн бұрын 37 
жылытылған 1,0 мл контрастты заттарды көктамыр арқылы енгізіңіз.
4. Пациентке зерттеу таңертең аш қарында жүргізілетінін ескертіңіз.
5. Пациентке тексерістен 1 – 2 сағат бұрын тазарту клизмасын қойыңыз.
6. Пациентті ауру тарихымен белгіленген уақытта рентген кабинетіне апарыңыз.
Рентгенологиялық кабинетіндегі медбикенің іс – әрекет алгоритмі:
7. Пациентті арқасымен жатуына көмектесіңіз.
8. Дәрігердің нұсқауы бойынша пациентке 37 жылытылған 20 – 30 мл контрастты заттарды көктамыр арқылы енгізіңіз, 8 – 10 минут ішінде.
9. Пациентті жалпы түсіреді, түсірілім нәтижесі бірнеше уақытта дайын болады.
10. Рентген тексерілісі кезінде медбике ретген кабинетінен шығып кетеді.
11. Тексерістен кейін пациентті палатасына апарыңыз, тыныштық жағдай жасаңыз.
Ескерту: Пациеттің йод араласқан дәрілерге аллергиялық реакциясы болса онда жіберуге болмайды.
163. Пациетті пероралдық холецистографиялыққа дайындық
Өт және өт жолдарының рентгенологиялық тексеруі- ол бауырдың өт пен йодараласқан заттардын шығу қабілетіне арналған аспаптық зат.
Холецистографиялық заттарға (билитраст, холецид, селектан, теленнак т.б) жатады
Мақсаты: Диагнстикалық, бауырдың ұзындығын, формасын, бауыр қалпын анықтайды, және өт қабы, өт сөлі шығатын жолды анықтау; Осы органдардын концентрациялық қабілеті, эвакуаторлы қызметін, конкрементарлы болуы, көпіргішті түтіктін өткізгіштігін анықтау.
Көрсеткіші: Өт қабы және өт жолы аурулары.
Қарсы көрсеткіші: жедел бауыр ауруы, геморролгиялық диатез, йодтқа деген жоғары сезімталдық, және тиреотоксикоз.
Асқыну: йодтқа аллергиялық реакция, жүрек айну- құсу, іш өту болуы.
Жабдықтауы: ауызға жіберетін контрасттық заттар, пациетті салмағына қарай (1 г- 20кг) тәтті шаймен ішу, анфилактикалық шокқа қарсы төтенші жағдайға арналған заттар, жолдама (бөлімше, аты- жөні, жасы, адрессі немесе ауру тарихының нөмірі,диагнозы)
Холецистографияны дәрігер жасайды.
Посттағы медбике іс- әрекет алгоритмі:
1) Жүргізілетін зерттеуді пациентке немесе пациент жанұясына хабардар беру
2) Пациеттке түсіндіріп, келісім алу.
3) Процесс үстінде пациентте;жүрек айну, іш өту болуы, контрастық затқа аллергия болу мүмкі екенін түсіндіру
4) Пациеттке танертен болатын жайлы айту
5) Пациенттке 1 күн бұрын жоғары құрамсыз диета ұсынамыз «орамжапырақ, көкеністер, бидай нан аздап»
6) Пациент 1 күн бұрын кешкі сағат 15.00-19.00 ге қарай контрастық заттар (0,5гр) 10 мин сайын шаймен қабылдау керек екенін ескерту
7) Рентген кабинетіне пациеттпен және ауру тарихымен бірге бару
8) Рентген кабинетінде пациентті жалпы суреттке түсіреді
9) Өт әсері үшін пациенттке сорбит сұйықтығын(20 г қайнатылған суы бар стаканмен)беру.
10) Рентген кабинетінде пациентт түскен суреттерді уақыт аралығында қарау
11) Рентгендік зерттеу кезінде медбике кабинеттен шығып тұрады.
12) Ренген зерттеуден кейін пациентті палатасына шығарып саламыз
13) Пациенттке күтім жасап, тыныштығын қамтамасыз ету.
