DECLINATIO PRIMA
CONIUGATIO PRIMA: PRAESENS INDICATIVI ACTIVI
De puellis
Puellae scholam frequentant. Magistra diligentiam puellarum laudat. Sed malas discipulas magistra vituperat. Puellae rosas in scholam portant. Rosis puellae aulam ornant. Amate scholam, puellae! Schola puellis scientiam dat. Vita puellarum iucunda est.
De terra
Forma terrae sphaera est. In terra habitamus et terram amamus. Umbra terrae magna est et interdum lunam obscurat. Terrae aqua necessaria est. Aqua est sub terra. Incolae terrae naturam scientiis superant et renovant.
De nautis
Nautae lunam et stellas observant. Nautis multae stellae notae sunt. Stellae nautis viam monstrant. Plena luna nautis grata est. Incolae insularum nautas expectant. Nautae incolis insularum epistulas apportant. Vita nautarum saepe periculosa est.
In silva
Umbram silvae amo. Saepe in silva cum amicis ambulo. Amicae plantas spectant et bestias observant. In silvis multae bestiae et variae plantae sunt. Varia forma plantarum amicas meas delectat. Silvae multam et variam materiam patriae dant.
De luna
Forma lunae non semper rotunda est. Luna saepe formam suam mutat. Luna et stellae noctu terram illustrant. Luna terrae propinqua est. Dea lunae est Diana. Lunam libenter spectamus.
De agricolis
Agricolae in vicis habitant. Villae agricolarum parvae sunt. Industria agricolarum opulentiam patriae firmat. Merito igitur operam agricolae laudamus. Vita rustica tranquilae est. Sed saepe procellae agricolis perniciosae sunt.
De dea Diana
Diana est silvarum dea et domina. Bestias feras dea sagittis necat. Sed cervae Dianae gratae sunt. Diana cervarum patrona est et cervas a bestiis feris servat. Feminae in silvam properant. In silva statua Dianae est. Magna cum cura feminae statuam deae rosarum coronis ornant.
De Italia
Lingua Latina est lingua antiqua. Italia est terra Europae et patria linguae Latinae. Roma est in Italia. Lingua Latina est lingua poëtarum Romae antiquae. Multis pugnis et multis victoriis Roma clara est. Sicilia est magna insula Europae, inter Italiam et Africam sita. In ora Siciliae est Aetna. Nota est etiam audacia nautarum Graeciae. Athenae in Graecia sunt.
De terris Europae
Multae terrae in Europa sunt. Varia est terrarum natura, nam aliae terrae, ut Hungaria, multaeque aliae terrae plerumque planae sunt, aliae autem, ut Graecia, Italia, Helvetia, montuosae. Aliae terrae frigidae, aliae calidae sunt. Nonnullae Europae terrae, ut Britannia, Islandia, Hibernia in insulis sitae sunt, nonnullae, ut Italia, Graecia, Hispania – in peninsulis. Forma Britanniae insulae triquetra est.
Patria nostra est terra magna et pulchra. In Europa terrae, patriae nostrae finitimae, sunt Polonia, Hungaria, Bohemoslavia et Dacoromania.
Sententiae
1. Sine amicitia vita est nulla. 2. Per scholam ad vitam.
3. Schola est via scientiarum. 4. Dum spiro, spero. 5. Aurora Musis amica. 6. Vita rustica parsimoniae, diligentiae, iustitiae magistra est. 7. Historia est magistra vitae. 8. Scientia potentia est. 9. Amat victoria curam. 10. Luxuria filia est inopiae.
DECLINATIO SECUNDA
CONIUGATIO SECUNDA: PRAESENS INDICATIVI ACTIVI
De horto
Avus meus magnum hortum habet. Saepe amicos meos et amicas meas in hortum invitat. Pueris et puellis hortus mei avi magnopere placet. Imprimis puellae rosis et violis gaudent In horto magnam copiam plantarum videmus. Sed malae herbae plantis nocent. Itaque avus meus debet bene in horto 1aborare. Horto aqua necessaria est.
De fluviis
In terra nostra multi fluvii et rivi sunt. Multi vici et multa oppida fluviis adiacent. Rivi et fluvii campis finitimis saepe perniciosi sunt. Undae rivorum et fluviorum campos interdum inundant. Pueri et puellae libenter in ripam fluvii properant et hic ludos exercent. Puellis ludi puerorum non placent. Puellae a ludis arcent et in ripa fluvii sedent. Puellae aquam non timent.
De magistro
Pueri in scholam magistri properant. Magister vir doctus, sed severus est. Itaque bonorum discipulorum diligentiam laudat, pigros pueros vituperat. Magister magnam diligentiam a pueris postulat. Iram magistri pueri timent. Magister pueros admonet «Exercete memoriam, pueri! Verba mea memoria tenere debetis». Pueri magistro parent et litteris libenter student.
De bello
Belli principium saepe parvum est, magnum est damnum belli. Bellum campos, oppida, terras vastat. Bella aut externa aut domestica sunt. Magnum est damnum bellorum domesticorum. Viri boni cavent bellum domesticum. Praeterea bella sunt iusta aut iniusta. Iustum bellum victoriam praebere debet. Periculum belli magnum est. Debemus patriam periculis belli liberare.
De incendio
Parva scintilla magnum saepe incendium excitat. Incendia interdum oppida, vicos, silvas delent. Incendium imprimis incolis oppidorum perniciosum est. Merito igitur incolae oppidorum periculum incendii vitant. Plerumque autem imprudentia causa est incendiorum. Este attenti, pueri, et cavete incendium!
16. De poëtis
Poëtae boni et magni sunt magistri linquae et animi. Nam bonorum poëtarum libri aegrum animum recreant. Conformate igitur, discipuli, animos libris bonorum et magnorum poëtarum. Etiam fabulae poëtarum pueris et puellis notae et iucundae sunt. Fabulae puerum et virum delectant et docent. Quis puerorum et virorum ignorat fabulam de lupo et agno? Pueris et puellis assiduis magister et magistra fabulas narrant.
De vita rustica
Vita rustica pueris et puellis iucunda est. Amicus meus in vico habitat. In otio saepe ad villam amici propero. Villam amici populi procerae et fagi latae ornant. Saepe cum amico in umbra fagorum latarum sedeo. Ventus flat per fagos umbrosas, prope rivus murmurat. Prope villam magnum pomarium est. Pomarium varias pomos, imprimis multas malos et piros continet. Autumno mali et piri pomorum bonorum plenae sunt. Mala et pira amamus.
De ciconia
Ciconia ranis insidias parat. Puellae clamant:
– Rana, rana cave ciconiam, serva vitam tuam! Manete, ranae, sub aqua et silete.
Ciconiae est ranas captare, ranarum est ciconiam cavere. Vitate ciconiam! Ranae ciconiam non cavent. Iam ciconia ranam captat et devorat.
Desideria puerorum Romanorum
Marcus laboriosi agricolae vitam magnopere laudat. Tito nauta impavidus placet. Marcus oppidum vico mutare paratus est. Titus ignotas terras videre desiderat. At Publium fabulae poëtarum clarorum delectant.
De metallis
Aurum, argentum, ferrum metalla sunt. Metalla sunt in terra. Multi fluvii auro abundant. Ferrum est metallum necessarium. E duro ferro parant instrumenta et arma. Aurum et argentum sunt metalla pretiosa. Apud cunctos populos aurum et argentum magnum pretium habet.
Sententiae
1. Lupus in fabula. 2. Victoria gloriam praebet. Experientia docet. 4. Inter arma silent Musae. 5. Otium post negotium. 6. Sine ira et studio. 7. Periculum in mora.
8. Errare humanum est. 9. De mortuis aut bene aut nihil.
10. Ignorantia non est argumentum. 11. Inter dominum et servum nulla amicitia est. 12. Eloquentia animos movet.
TERTIA ET QUARTA CONIUGATIONES.
PRAESENS INDICATIVI ACTIVI
Varia
Magister docet, discipulus discit. Discipulus non docet, sed discit. Magister discipulos admonet: «Doceo et disco. Vos non docetis, sed discitis. Et tu non doces, sed discis». Pueri non docent, sed discunt. Non docemus, sed discimus. Video, lego, cognosco. Amici mei vident, legunt, cognoscunt. Disce, puer! Disce aut discede! Magister discipulos in schola legere et scribere docet.
De bello Troiano
Marcus e schola discedit et ad Titum properat. Titus in horto sedet et librum legit. «Quid legis, Tite?» Marcus rogat. «Vergilii libros de bello Troiano et de Aenea, Romanorum proavo, lego». – Titus respondet – «Romae enim primordia ex Vergilii libris cognoscimus. Tu quoque, Marce, mecum cognosce historias antiquorum Romanorum fabulosas: Graeci Troiam invadunt. Troiani diu se defendunt. Graeci Troiam vincere non possunt. Tum magnum equum ligneum aedificant et uterum equi viris armatis implent. Equum in ora relinquunt et navigant».
De bello Troiano (2)
Troiani ex oppido evadunt et equum cum viris armatis in oppidum trahunt. Nocte, cum Troiani dormiunt, Graeci ex utero equi evadunt, Troiae portas aperiunt. Ceteros Grecos in oppidum immittunt et Troiam incendiunt. Tum Venus dea Aeneam fugere et novam patriam quaerere iubet. Aeneas igitur deorum mandato oboedit et cum paucis amicis Troiam relinquit et post multos annos in Latium advenit. Itaque Troiani profugi in Italia remanent, et Aeneas est proavus Romanorum.
De Suebis
Caius Iulius Caesar in Commentariis de bello Gallico vitam antiquorum populorum describit. Suebi, Germaniae incolae bellicosi centum pagos habent. Quotannis alii in armis sunt, alii domi manent, se atque armatos alunt et agros colunt Cibum durum edunt et cotidie se exercent. Vita Sueborum libera est: nam a pueris nullum officium sciunt. Viri Suebi excelsam staturam habent. Ubii, finitimi Sueborum, in ripa fluvii Rheni habitant et vitam miseram agunt, nam Suebis magna tributa pendunt.
