Азайту амалына берілген есептер

Мектеп:

Мұғалімнің есімі:

СЫНЫП: 1-сынып

Оқу мақсаты:

қосынды мен қалдықты табуға берілген есептерді талдайды және шығарады, кері есептер құрастырады және шығарады, есепті сызба, сурет, қысқаша жазба түрінде модельдейді;

есеп шығару үшін тірек сызба таңдайды.

Барлық оқушылар:

Оқушылардың басым бөлігі:

Кейбір оқушылар:

Ресурстар:

барлық оқушыға таратуға арналған қыстап қалатын­ құстардың бетпердесі;

“қыстап қалатын құстар” тақырыбына көрсетілім;

тірек сөздер жазылған парақшалар;

жіп.

Тірек сөздер

Азайту амалына берілген есептер

Сабақтың мақсаты:

Қалдықты табуға арналған есептерді талдау және шығару, азайтуға берілген есептерге тірек сызбалар жинақтау.

Сабаққа байланысты деректі материалдар

Сабаққа қатысты ескертпелер

Оқушылардың­ әрекеттерін бақылап, бағыт беріп отырыңыз. Оқушылар­ тиісті өрнектерді тақтада жазу үшін сұрақтар қойыңыз:

— “Жемсауыттың” жанына қанша құс жиналды?­ (Мысалы, 20.)

— Бес торғай ұшып кетті. Жемсауыттың жанында неше құс қалды?

— Біз қандай сызбаның көмегімен есептің шарты мен сұрағын нақтылап жазып қоя аламыз?

— Берілген есепте не белгісіз? (Бөлік.)

— Біз қандай амалдың көмегімен есептің сұра­ ғына жауап бере аламыз? (Азайту амалының көме­ гімен.)

Белгісіз бөлікті қалай табу керектігін оқушыларға талдауды­ ұсыныңыз. Егер қажет болған жағдайда тор­ғайларға байланысты сахналық қойылымды қай­ талаңыз. Оқушылар белгісіз бөлікті табу үшін бүтін­нен белгілі бөлікті азайту керек деген қорытынды­ жасай алады. Сызбаны қолданып есептеу жолының мына тәсілін тағы да бір рет көрсетіңіз: сызбада азайтатын бөлікті қысқа сызықтармен белгілеп қоюға болады. Бұл тәсіл оқушыларға белгісіз бөлік­ті табу тәсілін жоспарлауға көмектеседі.

Азайту амалының компоненттерін қайталатыңыз. Өрнекті оқуға мысал келтіріңіз: 25 пен 5-тің

айырмасының мәні 20-ға тең.

Қалған “құстардан” кептер, сауысқан мен суықторғайларды азайта отырып, ойынды берілген­ сценарий бойынша оқушылардың барлығы өз ор­нына жайғасқанша жалғастырыңыз. Оқушылардың назарын­ тақтаға аудартыңыз. Онда қандай өрнек жазылып­ тұрғанын сұраңыз.

Белгісіз бөлікті қалай табатыны туралы қорытынды­ жасатыңыз. Белгісіз бөлікті табу үшін бүтіннен белгілі бөлікті азайту керек.

Қысқы бақтағы құстар.

Сынып оқушыларына мынадай сұрақтар қойыңыз:

— Сурет бойынша қандай есеп құрастыруға болады?

— Берілген есепті қандай амалдың көмегімен­ шығаруға болады?

Сурет бойынша азайту амалына есеп құрастыруды­ жұппен орындауды ұсыныңыз­. Оқушылардың­ азайту амалын қолданып құрастырған­ өрнектерін дұрыс оқуына, азайту амалының құрамдас бөліктерін орнымен пайдалануына­ көңіл бөліңіз.

Жауабы:

А) 5 суықторғай. 7 – 2 = 5 (c.).

Ә) Қалған құстардың түрлері туралы есептерді оқушылар суықторғай туралы есепке ұқсас етіп құрастырады. Барлық есеп нұсқаларының азайту­ амалымен құрастырылуы маңызды.

Шығарып көр. Тапсырма азайту амалына беріл­ ген есептерді шығару дағдысын қалыптастыруға­ бағытталған.

Оқушыларға суреттерде берілген санды өрнек­ терді тауып оқып, мәнін есептеуді ұсыныңыз. Берілген жұмысты топпен ұйымдастыруға болады. Оқушылар санды өрнектерді тауып, әр оқушы кезекпен мәнін айтады. Бұл оқушылардың бірін-бірі оқытуына жағдай жасайды.

Жауабы:

20 – 5 = 15 (күн). Жауабы:

15 күн.

Орындап көр. Тапсырма мәндері бірдей өр­нек­ терді табу дағдысын дамытуға бағытталған. Оқушы­лар­ оң және сол жақтағы өрнектердің мәнін тауып,­ мәні бірдей өрнектерді атайды.

Жауабы:

12 – 2 = 10 және 40 – 30 = 10; 20 – 8 = 12 және 18 – 6 = 12;

9 – 5 = 4 және 14 – 10 = 4. Тапсырманың екінші бөлігінің орындалуы оқушылардың қандай санды өрнектерді таңдап алуына байланысты болады.

Тілдік құзыреттілікті қалыптастыру

Осымша тапсырмалар

Азайту амалының құрамдас бөліктерін қайталау­ мақсатында­ ойын ұйымдастырыңыз. Әр оқушы­ ға арналған тірек сөз жазылған парақшалар мен жіпті пайдаланыңыз. Қолындағы­ парақшаларда үш тірек сөз жазылған үш оқушы­ керілген жіпке парақшаларды қысқышпен ілу керек. Кейін тағы үш оқушыны шақырыңыз. Олар да қолындағы сөздерді жіпке іледі. Бірдей сөздер­ болса, қатар іледі.

Жаратылыстану. “Жануарлар” тарауы. “Жа­ нуарлар әлеміне жыл мезгілдерінің әсері” тақырыбы.

Қосымша тапсырмалар

Болаттың қамқорлығы. Тапсырманы орындау барысында­ оқушылар сызбаны айқындап алады, есептің­ шығарылуы мен жауабын жұмыс дәптеріндегі арнайы орынға жазады.

Жауабы:

20 – 7 = 13 (күн). Жауабы:

13 күн.

Саяхатшы суықторғай. Тапсырма азайтуға берілген­ есептерді шығарып машықтануға арналған. Оқушылар есепті оқып, оны талдайды­. Есепке сызба құрастырып, бүтін мен оның бөліктерін белгілей алады. Белгісіз бөлікті штрихтап сызады, осылайша белгісіз бөлікті табу үшін бүтіннен дәл сол белгіленген бөлікті азайту керегін көрсетеді.

Оқушылар арнайы белгіленген беттің бөлігіне есептің шығарылуы мен жауабын жазады.

Жауабы:

90 – 20 = 70 (күн). Жауабы:

70 күн.

Бағалау

Оқушылар сабақтың соңында:

азайтуға берілген есептерді шығарады (бүтіннен­ қалдықты табады);

осы типтес есептерді тірек сызбасы арқылы шы­ ғарып үйренеді.

Оқушылардың оқу материалын меңгеру деңгейін анықтау мақсатында сұрақтар қойылады:

— азайтудың құрамдас бөліктері қалай аталады? (Азайғыш, азайтқыш, айырманың мәні.)

— Азайту кезіндегі санды өрнектің мәнін табу дегенді қалай түсінесің? (Айырманың мәнін табу.)

— Есепті шығару үшін қолданылатын санды өрнектерді жазыңдар.

Суықторғайда күнбағыстың 8 дәні болған. Ол төрт дәнді жеді. Оның енді неше дәні қалды? (8 – 4 = 4.)

Жұмыс дәптеріндегі “Жетістік баспалдағы” бо­ йынша өзін-өзі бағалатыңыз.