Абайсызда адам өліміне немесе өзге де ауыр зардаптарга вкеп соққан, ушу немесе оган дайындалу қагидаларын бузу, сол сияқты эскери ушу аппараттарын пайдалану ңагидаларын бузу -
¥шу немесе оған даярлану, сондай-ақ эскери үттту аппараттарын пайдалану Қазақстан Республикасы Әуе кодексімен, тағы да баска арнайы нормативтік-қүқықтық актілермен реттеледі.
Қылмыстық қүтсьтқ бұзушылық объективтік жағынан абайсызда кісі өліміне немесе өзге де ауыр зардаптарға экеп соққан ұттту немесе оған даярлану ережелерін бүзу, сол сияқты эскери ұшу аппараттарын пайдалану ережелерін бү_зу арқылы көрініс табады.
Яғни қылмыстық қүдық бүзушылықтың объективтік жағының белгілері:
1) үліу немесе оған даярлану ережелерін, сол сиякты әскери ұшу аппараттарын пайдалану ережелерін бүзу; 2) одан кылмыстық қүкық бүзушылыктың зардабы абайсызда кісі өлімі немесе өзге де ауыр зардаптардың орын алуы; 3) көрсетілген ережелерді бұзу мен одан пайда болған зардаптың арасындағы себепті байланыстың болуы болып табылады.
¥шу ережелерін бүзуға үшу бағыттарынан ауытқу; ұшу немесе қону ережелерін бұзу; эр түрлі эуе кеңістігі шараларын жүзеге асырудағы жіберілген қателіктер т.с.с. жатады.
¥шуға даярлану ережелерін бұзуға - ұшу аппараттарын экипаждың алдына қойған міндеттерін дұрыс жүзеге асыруға даярламау (мысалы ұшу аппаратына техникалық қызмет көрсетудің тэртібін бү_зу; оны жанармаймен толық қамтамасыз етпеу т.с.с.) жатады.
Әскери ушу аппараттарын пайдалану ережелерін бұзуға - үшу аппаратын өз мақсатына пайдаланбау; үшу аппаратына жүк тиеу ережелерін бү_зу; ұшу аппараты эки-пажы мүшелігіне медициналық тексеруден өтпеген адамды жіберу сияқтылар жатады. Үшу немесе оған даярлану ережелерін бүзу мен одан пайда болған қылмыстың зардабы - кісі өлімі арасындағы себепті байланыста аныкталуы қажет.
Өзге де ауыр зардаптарға экипаж мүшелерінің немесе басқа адамдардың денсаулығына ауыр немесе орта дэрежелі жарақат келтірілуі; ұ_шу аппараттарының Бұлінуі немесе жойылуы; аса маңызды эскери шаралардың жүзеге аспай қалуы т.с.с. жатады.
Қылмыстық қүқық бү-зушылық субъективтік жағынан абайсыздықпен жасалады.
Бап. Корабль жүргізу қағидаларын бузу
Эскери корабльдерді жүргізу немесе пайдалану қагидаларын абайсызда адам өліміне не өзге де ауыр зардаптарга әкеп соққан бұзу -
Қылмыстық кодекстің осы бабында абайсызда кісі өліміне немесе өзге де ауыр зардаптарға экеп соқтырған эскери корабльді жүргізу немесе пайдалану ережелерін бүзғаны үшін қылмыстық жауаптылық белгіленген.
объективтік жағынан қылмыс: 1) корабль жүргізу немесе пайдалану ережелерін бү_зу; 2) абайсызда кісі өлімінің немесе өзге де ауыр зардаптардың болуы; 3) көрсетілген ере-желерді бұзу мен орын алған зардаптың арасындағы себепті байланыс аркылы сипатта-лады.
Корабльді жүргізу немесе оны пайдалану ережелерін бүзу кеме жүргізудің белгілен-ген ережелерін сақтамау, оның жылдамдығы мен бағытын өзгерту, тіркеуге алу тэртібін бүзу, оның жекелеген агрегаттарын, бөлшектерінің жү_мыс істеу тэртібін сақтамау арқылы орын алуы мүмкін.
Ауыр зардаптардың түсінігі Қылмыстық кодекстің 464-бабындағыдай.
Қылмыстық қүқық бүзушылық құрамы жөнінен материалдық. Корабль жүргізу ере-желерін бұзу мен одан туындаған зардаптың арасындағы себепті байланыстың болуы шарт.
Субъективтік жағынан қылмыстық құқық бүзушылық кінэнің абайсыздық нысаны арқылы (менмендік немесе немқүрайдылық) жүзеге асырылады.
Бап. Адамның алкогольдік, есірткілік немесе уытқүмарлық масаң күйде машиналар-ды жүргізуі, корабльдерді жүргізуі, әскери ушу аппаратын басқаруы, әскери техниканы осындай адамның жүргізуіне немесе басқаруына беру не жүргізуіне немесе басқаруына жол беру
1.Алкогольдік, есірткілік немесе уытқумарлың масаң күйдегі адамның жауынгерлік, арнаулы немесе көліктіи машинаны жүргізуі не әскери корабльдерді жүргізуі не әскери ушу аппаратын басқаруы не осындай адамға аталган әскери техниканы жүргізуге немесе басқаруга беру, сол сияқты осындай адамның әскери техниканы жүргізуіне немесе басқаруына лауазымды адамның жол беруі -
2.Абайсызда адамның денсаулыгына ауырлыгы орташа зиян келтіруге әкеп соққан дәл сол іс-әрекеттер -
3.Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, абайсызда адамның денсаулыгына ауыр зиян келтіруге акеп соққан іс-әрекеттер -
4.Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, абайсызда адам өліміне әкеп соққан іс-әрекеттер -
5.Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, абайсызда екі немесе одан да көп адамның өліміне әкеп соққан іс-әрекеттер -
Алкогольдік, есірткілік немесе уыткұмарлық масаң күйдегі адамның жауынгерлік, арнаулы немесе көліктік машинаны жүргізуі не эскери корабльдерді жүргізуі не эскери үпту аппаратын басқаруы не осындай адамға аталған эскери техниканы жүргізуге немесе басқаруға беру, сол сияқты осындай адамның эскери техниканы жүргізуіне немесе басқаруына лауазымды адамның жол бергені үшін жауаптылық ҚК-тің 466-бабында түңғыш рет көрсетіліп отыр.
Қылмыстың объектісі эскери техниканы пайдаланудың қауіпсіздік ережелерін реттей-тін қоғамдық қатынастар.
Қылмыс объективтік жағынан әрекетсіздік арқылы лауазымды адамның алкоголь-дік, есірткіге немесе уытқұмарлық масаң күйдегі адамның машиналарды, корабльдерді, эскери үлгу ақпаратын жүргізуге, басқаруға, беруі немесе осындай адамдарға көрсетілген техника қүралдарын басқаруға жол беру арқылы жүзеге асырылады.
Қылмыс субъективтік жағынан абайсыздықпен істеледі.
Қылмыс субъектісі - арнаулы осындай іс-эрекеттерге жол берген лауазымды адам
Абайсызда адамның денсаулығына ауырлығы орташа зиян келтіруге экеп соқкан дэл сол іс-эрекеттер үшін жауаптылық осы баптың 2-тармағында, егер мұнда іс-эрекеттер абайсызда адамның денсаулығына ауыр зиян келтірсе - кінэлі адам ҚК-тің 466-бабының 3-тармағы бойынша қылмыстық жауапқа тартылады.
Абайсызда адам өліміне экеп соққан іс-әрекеттер (466-баптың 4-тармағы), абайсызда екі немесе одан да көп адамның өліміне экеп соқкан іс-әрекеттер үшін жауаптылық ҚК-тің 466-бабының 5-тармағы бойынша сараланады.
