Қазақстандағы еңбек нарығының деңгейі және дамуының сипаттамасы еңбек ресурстарының категорияларымен байланысады. Еңбек ресурстары – еңбекке жарамды халық, демек нақты және потенциалды жұмыскерлер.
Еңбек ресурстары – экономикалық белсенділік мәртебесі бойынша экономикалық белсенді және экономикалық белсенді емес халық болып бөлінеді. Экономикалық белсенді халық - өндірістік тауарлар мен қызметті өндіруді жұмыс күшімен қамтамасыз ететін халықтың бір бөлігі. Халықаралық стандарттарға сәйкес белсенді халыққа 15 және одан жоғары жастағы адамдар жатады.
Экономикалық белсенді халық саны = жұмыспен қамтылған халық саны + жұмыссыздар саны
Экономикалық белсенді жастарға 15-24 жас аралығындағы жұмыспен қамтылған және жұмыссыздар жатады.
Жұмыспен қамтылған халық (жұмысбасты) – жасына қарамастан экономика саласында нақты жұмыс істеп жүрген халық. Жұмысбастылық мәртебесі бойынша жұмыспен қамтылған халық екіге бөлінеді: жалдамалы жұмысшылар және өз бетімен жұмыспен айналысушылар.
Жұмыссыздар – экономикалық белсенді жастағы халық, жұмыс орны жоқ, бірақ белсенді жұмыс іздеп жүрген және жұмысқа дайын адамдар.
Экономикалық белсенді емес халық – үй шаруашылығымен айналысатын, экономикалық белсенді жастағы халық және күндізгі оқу бөлімінде оқитындар.
Экономикалық қызмет жасамайтын, еңбекке жарамды жастағы, еңбек етуге қабілетті халыққа жататындар - мүгедектер, асыраушы адамды жоғалтқандар, жеңілдік шарты бойынша зейнетақы алатындар; жұмысты іздемейтіндер, бірақ жұмыс істеуге мүмкіншілігі бар және жұмыс істеуге дайындар, табыс көзіне қарамай, жұмыс істеуге қажеттіліктері жоқ адамдар.
Экономикадағы жұмыспен қамтылмағын халықтың саны = халықтың жалпы саны – экономикадағы жұмыспен қамтылған халықтың саны.
Еңбек нарығына қатысты көрсеткіштер
Халықтың экономикалық экономикалық белсенді халық саны
белсенділік үлесі = х 100
жалпы халық саны
Халықтың экономикалық экономикалық белсенді халық саны
белсенділік коэффициенті = х 100
15 және одан жоғары жастағы жалпы халық саны
Экономикадағы жұмыс жұмыспен қамтылмаған халық саны
істейтін бір адамға есебімен = х 100
Жүктеме коэффициенті жұмыспен қамтылған халық саны
Жұмыспен қамтылу жұмыспен қамтылған халық саны
(жұмысбастылық) = х 100
коэффициенті экономикалық белсенді халық саны
Жастардың 15-25 жастағы жұмыс істейтін жастар саны
жұмысбастылық = х 100
коэффициенті 15-25 жастағы экономикалық белсенді жастар саны
Жалпы жұмыссыздар саны
жұмыссыздық = х 100
коэффициенті экономикалық белсенді халық саны
Жастардың 15-25 жастағы жастардың жұмыссыздар саны
жұмыссыздық = х 100
коэффициенті 15-25 жастағы экономикалық белсенді халық саны
Ұзақ мерзімдегі 1 және одан көп жыл жұмыс таба алмағандар саны
жұмыссыздық = х 100
коэффициенті экономикалық белсенді халық саны
Халықтың экономикалық белсенді емес халық саны
экономикалық белсенді = х 100
емес коэффициенті 15 жастағы және одан жоғары белсенді халық саны
Еңбекке жарамды еңбекке жарамды жасқа дейінгі халық саны
жастағы халықтың орнын = х 100
басу коэффициенті еңбекке жарамды жастағы халық саны
Зейнеткерлік еңбекке жарамды жастан кейінгі халық саны
жүктеме = х 100
коэффициенті еңбекке жарамды жастағы халық саны
Жалпы еңбекке жарамды жасқа дейінгі және кейінгі халық саны
жүктеме = х 100
коэффициенті еңбекке жарамды жастағы халық саны
.
