Ақуыздарды қайтымды тұмбаға түсіру (высаливание).

СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

 

ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚТАРҒА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК

НҰСҚАУЛАР

 

Мамандығы: 5 B 130100 «Жалпы медицина»

Пәні: Bioh 2202

Кафедра: Биохимия және химиялық пәндер

Курс 2

Тақырып  №. 1 Ақуыздардың   құрылымы және міндеттері. Ақуыздардың   химиялық құрамы. Ақуыздардың   физико-химиялық қасиеттері және биологиялық міндеттері.

 

 

                                                               Құрастырушы:     Бекбосынова Р.Б.

                                                               Қызметті:           доцент

                                                               Ғылыми дәрежесі:  биол. ғыл. кан.                                                                 

                                                               Атағы:                 доцент

                                                                _________________________

 

 

                                                                        

 

Семей      20  ж

 

1. Тақырып:  1 Ақуыздардың   құрылымы және міндеттері. Ақуыздардың   химиялық құрамы. Ақуыздардың   физико-химиялық қасиеттері және биологиялық міндеттері.

2. Мақсаты: Биоорганикалық химияның келесі бөлімдері бой  ынша көмірсулар, май қышқылдар, липидтер, аминқышқылдар және полипептидтердің маңызды өкілдерінің құрылысы бойынша білімнің баспапқы деңгейін тексеру.

       Белоктардың құрылысы, құрылымды үйымдасуы, физико-химиялық қасиеттері және биологиялық міндеттері туралы түсінік қалыптастыру.

3. Оқудың және оқытудың мақсаттары: Белоктардың құрылымын, құрылысың физико-химиялық қасиеттерін, құрылымды үйымдасуын, жіктелуін және биологиялық міндетерін оқып үйрену. Белоктардың сапалық анализінің жайғдайлары мен тәсілдерін игеру.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Ақуыздардың құрамы, құрылысы және физико-химиялық қасиеттері.

2. Ақуыз концентрациясын өлшеудің сандық әдістері.

3. Ақуыз молекуласының құрылым бірлестіктерінің деңгейлері.

4. Ақуыз құрылымына биологиялық функциялардың тәуелділігі.

5. Ақуыздың жіктелуі.

6. Жай және күрделі ақуыздар.

7. Құрылымдық ақуыздар

8. Ақуыздардың биологиялық қызметі.

9. Рецепторлы ақуыздар, клеткалық мембраналардың белоктары.

Тәжірибелік жұмастыры:

1.Тұздар мен ақуыздарды қайтымды тұмбаға түсіру. Аммонийсульфаты мен ақуыздарды тұмбаға түсіру (высаливание)

2.Минеральді және органикалық қышқылдар мен, ауыр металдардың тұздары мен, алкалоидті реактивтер мен ақуыздарды қайтымсыз тұмбаға түсіру.

3.Ақуызды молекулаларда сутекті байланыстарды анықтау.

4.Ақуыздара анықтайтын биуретті реакция.         

Жұмыстың барысы:

Сутектік байланыстарды және белоктыњ екіншілік қ±рылымын анықтау.

       Екі пробиркаѓа белоктыњ 1 % ерітіндісініњ 5 – 8 тамшысын қосады. Бірінші пробирканы су моншасына (70 ⁰ С), ал екіншісін столда штативке қояды. 20 – 30 минуттан соњ нәтижені байқап, пробиркалардыњ ішіндегісін салыстырады. Цельсий бойынша 70⁰ температураға дейін қыздырылѓан белок т±нбаѓа т‰спейді, бірақ бұл жағдайда к‰шті опалесценция байқалады. Оның себебі белок молекуласындаѓы сутектік байланыстардыњ ‰зілуі және оныњ екіншілік, ‰шіншілік қ±рылымдарыныњ µзгеруі.

       Кµптеген белоктар бірқатар жалпы реакциялар береді, олардыњ кµмегімен ерітінділерде, биологиялық с±йықтықтарда және т.б. белоктардың бар екендігін анықтауѓа болады.

 

Ақуыздарды қайтымды тұмбаға түсіру (высаливание).

       Высаливание дегеніміз- белоктарды сулы ерітінділерден сілтілі және сілтілі – жерлі металдардыњ Na₂SO₄, (NH₄)₂SO₄, MgSO₄, NaCl және т.б.концентрленген т±здарыныњ бейтарап ерітінділерімен т±нбаѓа т‰сіру. Белоктыњ ерітіндісіне осы т±здардыњ едәуір кµп концентрациясын қосқанда белокты бµлшектердіњ дегидратациясы және зарядтыњ жойылуы ж‰реді; б±л жаѓдайда белоктар т±нбаѓа т‰седі. Белоктардыњ т±нбаѓа т‰су дењгейі т±нбаѓа т‰сіруші ерітіндініњ ионды к‰шіне, белокты молекула бµлшегініњ және зарядыныњ мµлшерлеріне, сонымен қатар гидрофильдігіне тғуелді. Ғрт‰рлі белоктар т±нбаѓа т‰суі т±здардыњ әрт‰рлі концентрацияларында ж‰реді. Мысалы, глобулиндер альбуминдермен салыстырѓанда т±нбаѓа жењіл т‰седі. Сондықтан т±здардыњ концентрациясын сатылап жоѓарылату әдісімен алынѓан т±нбаларда жеке белоктар әрт‰рлі фракцияларда орналасады. Осы тәсілмен белоктарды бµлу ‰шін аммоний сульфаты кењ пайдаланылады. Кейбір белоктар т±здыњ концентрациясы қаныѓуѓа 1/10 жақын болѓанда т±нбаѓа т‰седі, глобулиндер – жартылай қаныққанда, альбуминдер – толық қаныққанда. Аммоний сульфаттыњ қаныққан ерітіндісінде барлық белоктар т±нбаѓа т‰седі.

       Белоктардыњ высаливаниесі қайтымды процесс болып табылады. Т±зды алып тастаѓаннан кейін (диализ арқылы, сумен с±йылтқанда немесе басқа тәсілдермен) белок қайтадан µзініњ табиѓи қасиеттеріне ие болады. Сондықтан, клиникалық практикада қан сары суыныњ белоктарын бµліп алуда, сонымен қатар ѓылыми – зерттеу ж±мыста белоктарды бµліп алу, әрт‰рлі белоктарды тазалау (ферменттер, гормондар және т.б.) және м‰шелер мен тканьдерден кейбір белокты препараттарды (емдік сары сулар, кристалдық белоктар және т.б.) алу ‰шін высаливание қолданылады.

       Высаливание бойынша ж±мыс ж±мыртқаныњ белогымен және б±лшық ет тканініњ белоктарымен ж‰ргізіледі.