Тапсырма. Жаңа сөздерді аударыңыз.

Нысаны, біртұтас, өкілеттігі, мерзімі, сайлаушылар, Кеңес, жергілікті, ұсыныс, аумақтық.

Тапсырма. Жұптастырыңыз.

Президенттік                  асырады

Парламент                      соты

Конституцияда              республика

Жоғарғы                         өкілетілігі

Атқарушы                      асырады

Жүзеге                           белгіленген

Тапсырма. Мына сөз тіркестерімен сұраулы сөйлем құрастырыңыз.

Президенттік Республика, басқару нысаны, екі Палатадан, сайлаушылар саны, аумақтық сайлау, ұсыныс енгізеді, Конституциялық Кеңес.

Тапсырма. Мына сөйлемді аударыңыз.

О рганы государственного управления. Согласно Конституции Казахстан является унитарным государством с президентской формой правления, имеющее три независимые ветви власти: исполнительную, законодательную и судебную.

Тапсырма. Аударыңыз және есте сақтаңыз.

• мемлекеттің орталық және жергілікті билік органдары жүйесі болады, оған сот органдары, әскер, полиция жатады;

• мемлекеттің тұрғындары әкімшілік-аумақтық бірлестіктерге (облыс, аудан, ауыл, т.с.с.) бөлінеді (ол бірліктер әр елде түрліше аталады);

•  мемлекеттің шекарасы анық белгіленген аумағы болады;

•мемлекет әскерді, полицияны, сотты, басқа мемлекеттік мекемелерде қызмет істейтін шенеуніктерді ұстау үшін салық жинайды;

•мемлекет заңдар және басқа нормативтік-құқықтық актілер шығарады, солардың көмегімен қоғамда тәртіп орнатады.

ПРЕЗИДЕНТ

Президент – бұл бірінші кезекте Ел басшысы, мемлекеттің жоғары лауазымды тұлғасы. Ол мемлекеттің негізгі ішкі және сыртқы саясатының бағыттарын айқындап береді.

Мемлекеттік органның Конституциямен белгіленетін құқықтық мәртебесі мемлекеттік билік органдары жүйесінде бөлінетін орнымен анықталады. Конституция Президенттің ерекше жағдайын тани келіп, Президенттің мемлекеттік биліктің барлық тармақтарының келісімді түрде жұмыс істеуін және билік органдарының халық алдындағы жауапкершілігін қамтамасыз ететіндігін орнықтырды. ҚР-ның Конституциясында мемлекеттік билікті заң шығарушылық, атқарушылық және сот тармақтарына бөлу орнықтырылған. Осы принципке орай биліктің әр тармағына өз қызметтерін орындау үшін қажетті деңгейде жеткілікті түрде өкілеттіктер берілген. Тек парламент заң шығару өкілеттігін берген жағдайда ғана шектеулі уақыт ішінде Президент заң қабылдай алады. Сот билігін жүргізуге Президенттің құқығы жоқ. Сондай-ақ, атқарушы билікке қатысты да Президент заңда көзделген шараларды ғана қолдана алады. Одан әрі, ҚР-сы Конституциясында көзделген тежеушілік және тепе-теңдік жүйесі Президенттік биліктің барлық билік тармақтарынан жоғары тұруына мүмкіндік бермейді. Президентке Парламенттің және сот билігінің қызметін бақылау құқығы берілмеген. Президентті жабық дауыс беру жолымен жеті жылға тікелей сайлау негізінде халық сайлайды. Конституция бір адамның Президенттік лауазымға қатарынан екі мерзімнен артық сайлануына жол бермейді.

ҚР-сы Президенті халық пен мемлекеттік биліктің, Конституцияның мызғымастығының, адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарының рәмізі және кепілі болып табылады. Президенттің халық бірлігінің рәмізі болып табылатынының себебі, оны мемлекет басшылығына көпұлтты халық сайлайды. Президент халық еркінің бірлігін білдіреді. Сондықтан Президент халық атынан сөйлеуге құқылы. Президент Конституцияның, мемлекеттің басқа заңдарының сақталуында мемлекеттік билік органдарының жауапкершілігін қамтамасыз етуі тиіс.

Тапсырма. Мәтіннен 20 сөздің аудармасын жазыңыз.

Тапсырма. Сөз тіркестерімен сөйлем құрастырыңыз.

Ел басшысы, сыртқы саясат, мемлекеттік орган, құқықтық мәртебесі, заң шығару, азаматтың құқықтары, халық сайлайды, көпұлтты халық.

Тапсырма. Төмендегі сөйлемдерге грамматикалық талдау жасаңыз.

Мемлекет басшысы ретінде Президент сыртқы саясат және әскери салада да өкілеттіктерге ие. Ол елдің негізгі сыртқы саясат бағытын нақтылайды, келіссөздер жүргізеді және халықаралық шарттарға қол қояды. Президент сонымен бірге ҚР-ның әскери доктринасын бекітеді.