Тапсырма. Оқыңыз және есте сақтаңыз. Сөз тіркестерін аударыңыз.

Жылы ұямыз, отбасын қорғау,  отбасы мүшелері, Отанды қорғау,  азаматтың парызы, біріміз бәріміз үшін.

2-тапсырма. Берілген тіркестермен сөйлем құрастырыңыз.

Ықпал ету, сақтауға үйрету, құрметтей білу, көзбен ұғу, ынтамен тыңдау.

Тапсырма. Берілген мақал- мәтелдерді аударыңыз. Мағынасын айтыңыз.

1. Алтын ұяң — Отан қымбат,

Құт-берекең — атаң қымбат,

Аймалайтын — анаң қымбат,

Асқар тауың — әкең қымбат (Қазыбек би).

2. Отан оттан да ыстық,

жалыны бар шоқтан да ыстық.

3. Отаны бірдің жүрегі бір,

Жүрегі бірдің тілегі бір.

 

4-тапсырма. Сөздерді жұптастырыңыз.

Отбасы                             әзірлеу

Киім                                  істеу

Тамақ                                құрастыру

Жұмыс                              тігу

Тапсырма. Өз отбасыңыз туралы әңгімелеңіз.

НЕКЕ

Екі жастың бас қосып, от­ба­сын құруы — ежел­ден қалыптасқан дәстүр.

Үйлену тойы – екі жастың, олардың ата-аналарының өміріндегі қуанышты оқиға, адамдар арасындағы жұбайлық қарым-қатынасқа күдік тудырмау үшін жұртқа жария ету салтанаты.

Ойшыл А.Шопенгауэр айтпақшы: «Үйлену дегеніміз - өз құқығыңның жарымын азайтып, міндетіңді екі есе көбейту деген сөз».
Баланы үйлендіруге қатысты әдет-ғұрыптардың реті мынадай болатын: құда түсуге алдын ала келісу, ата-ананың құда түсуі, күйеудің қалыңдыққа ұрын баруы, келін түсіру тойы, неке қию рәсімі.

Ал, қазақта үйлену тойының өзі екі кезеңнен тұрады. Ол қалыңдықтың ұзатылу, яғни қызды шығарып салу тойы, келесісі – күйеу жігіттің ауылында болатын үйлену тойы.

Неке – отбасының заң жүзіндегі негізі. Еркек пен әйелдің өзара құқықтары мен міндеттерін белгілейтін әлеуметтік форма.

Қазақстан Республикасының «Неке және отбасы туралы» 1998 жылғы 17 желтоқсандағы № 321-1 Заңының 10-бабына сәйкес неке жасы еркектер мен әйелдер үшін он сегіз жас болып белгіленеді.

Некеге тұру кезінде және отбасылық қатынастарда әлеуметтік, нәсілдік, ұлттық, тіл және діни белгілері бойынша азаматтардың құқықтарын шектеуге тыйым салынады. Қазақтарда жеті атаға толмаған туыстар арасында неке қиюға қатаң тыйым салынатын.

Неке қию екі түрлі болады. Біріншісі қаладағы жас жұбайлар сарайына барып, немесе оның қызметкерлерін (ЗАГС-тің) тойға шақырып, сонда некеге отыру. Екіншісі мешітке барып, немесе молданы тойға алдыртып некесуын ішіп, некелерін қидыру.

Неке сақинасы. Этнографтардың зерттеуінше, неке сақинасын алмастыруды мысырлықтар ойлап тапқан. Сақинаның дөңгелек қалыбы (формасы) – мәңгілік жұптар арасындағы шексіз бақыт пен махаббатты бейнелейді.

Тапсырма. Мәтінді мәнерлеп оқып, мазмұнын айтып беріңіздер.

Тапсырма. Жаңа сөздерді оқып, аударып, сөз тіркесінде қолданыңыз.

3-тапсырма. Берілген сөйлемді сөз құрамына талдаңыздар:

Некеге тұру кезінде және отбасылық қатынастарда әлеуметтік, ұлттық, тіл және діни белгілері бойынша азаматтардың құқықтарын шектеуге тыйым салынады.

Тапсырма. Туынды етістіктің жасалу жолдарына мысалдар жазыңыз.

Тапсырма. Мүмкін болатын сөз тіркестерін құрастырыңыз.

қызық	бару
ілгері	тұру
жоғары	жүру
ақылды	оқушы
кейін	әңгіме
ұзақ	көтерілу
алға	досым
осында	кітап
мұнда	қайту
артта	ғимарат
сатып	студент
озат	қарау
биік	болу
естіген	алу
демалысқа	күту
менің	қалу

Тақырып. Білім. Оқу орындары. Етістік категориясы.

Сабақтың мақсаты: Жоғары оқу орындары, Қазақстандық білім жүйесі туралы мағлұматтар бере отырып, аймақтықкомпоненттерге айрықшы көңіл бөлу.

Практикалық (семинарлық) сабақтың жоспары

1. Лексикалық тақырыптар бойынша сұрақ-жауап, әңгімелесу.

2. Жаңа сөздермен жұмыс жүргізу.

БІЛІМ

Білім – дегеніміз адамзат тіршілігінің барысында жинақталған әлеуметтік тәжірибе: күнделікті тіршілікте, ғылымда, саясатта, ара қатынаста, өндірісте, қоршаған табиғи және қоғамдық қатынаста тануда т.б. Сол адамзат тіршілігін сақтап және оны алға қарай қорғап, дамытып отырудың қажетті заңдылығы – тәжірибенің ұрпақтан ұрпаққа жеткізіліп, беріліп отыратындығы. Өмірге келген жас бала, одан соң, жасөспірім, жастар тіршілік тәжірибесін негізінен үш ортадан көріп, біліп, түйсініп, өзі қатынаса жүріп жинайды. Ол – отбасы, қоршап жатқан орта және арнайы білім жүйесі. Өсіп келе жатқан жас адам осы үшеуінің арасынан бой көтеретін субъект. Үш орта өзара байланысты болып, балаға жүйелі ықпал етуі мүмкін. Керісінше, әрқайсы өзінше әрекет етіп, тіпті бірінің ықпалы екіншісінікіне қайшы келуі де мүмкін. Осы әр қилы ықпалдар мен әсерлерді өз бойына өткізетін объект біреу. Ол –  бала, жасөспірім. Бала алдында жауапты іс тұрады: нені алу, нені алмау керек? Неден үйреніп, неден жирену қажет? Бұған ол қандай жауап табады, бұл баланың өмірге алғашқы қадамдарын басып қандай тәрбие алғанына, неге бағдарлағанына, ойлау қабілетіне байланысты. Білімдену тек өскелең жас ұрпаққа ғана емес. Ересектер де тіршілік, қызмет барысында үнемі ізденіс жағдайында болады. Әсіресе еңбек технологиясының жетілдірілуі, экономикалық қатынастағы өзгерістер, жұмыссыздық, ересектердің өзінің білімін жетілдіру немесе қайта даярлық процесінен өту әрекеттерін болмай қоймайтын заңды құбылысқа айналдырды.

 Білім беру немесе білім алу тек арнайы білім беретін мекемелер шеңберінен шығып кетті. Мүдделер өз алдына білімденуде, өз еркімен ізденісін жалғастырады. Басқаша айтсақ, қазіргі заманда әр адамның тіршілігінің өзекті саласы - білімдену. «Білім беру» және «білімдену». Екеуіне не ортақ және айырмашылығы неде? Жас ұрпаққа білім беру, яғни өмірлік тәжірибемен қаруландыру, отбасының, әлеуметтік ортаның және арнайы білім мекемелерінің ісі екенін айттық. Ал ұрпақ оны қалайша қабылдады: немқұрайлы, ұшқары, терең ұғына отырып, өз тәжірибесіне айналдыру арқылы... Неге бір отбасынан әркелкі мінезді және қабілетті бала өседі, неге бір мұғалімнен оқығандардың білімі, көзқарастары мен қабілеті әртүрлі? Осының бәрі мәселенің білімнің берілуінен гөрі, тәрбиеленушінің өзінің білімденуінде екенін көрсетеді. Ата-ана үйретумен шектеліп қалмай, бала үйренді ме жоқ па, басты назар соған аударылмаса күткен нәтиже келе қоймады. Білім беру –  өркениетті саяси әлеуметтенудің қозғаушы күші.