| МӘДЕНИЕТ | |||
| Мәдениет формалары | Мәдениеттің түрлері | ||
| Рухани | Материалды | Әлеуметтік мәдениет | Тұлға мәдениеті |
| ü Рухани ілімдер ü Мораль ü Мифология ü Дін ü Философия ü Ғылым ü Құқық ü Білім ü өнер | ü Архитектура ü Техника ü Агромәдениет ü өнер мен культ заттары ü Құнды бұйымдар және т.б. | ü Эстетикалық мәдениет ü Діни мәдениет ü Философиялық мәдениет ü Ғылыми мәдениет ü Саяси мәдениет ü Құқықтық мәдениет ü Экономикалық мәдениет; ü Экологиялық мәдениет; ü Эстетикалық мәдениет; ü Жұмыс мәдениеті; ü Дене мәдениеті; ü Ас мәдениеті; ü Тұрмыстық мәдениет |
РКЕНИЕТ ҰҒЫМЫ
| Өркениет (civilis – азаматтық, мемлекеттік) – қоғамның мәтериалды және рухани жетістіктерінің жиынтығы. Жаңа заман философиялық тұжырымдарында өркениет ұғымы бүкіл дүниежүзілік тарихи процесске талду жасау тұрғысынан қарастырылады. |
РКЕНИЕТ ҰҒЫМЫНЫҢ МӘНІ
(ойшылдар мен зерттеушілер бойынша)
| № | Өркениет туралы тұжырымдар | Мысалдар |
| Өркениет мәдениет ұғымының синонимі (И.Кант, Ф. Шеллинг) | ||
| Өркениет мәдениеттің антиподы (Н. Бердяев, Н. Рерих) | ||
| Өркениет мәдениеттің өшуі, сөуі, оның өлу кезеңі (О.Шпенглер) | ||
| Қоғамның нақты тарихи кезеңі(А. Тойнби) | Мысыр өркениеті, рим өркениеті және т.б. | |
| Өркениет діни қауысдастық ретінде | Буддистік өркениет, христиандық өркениет, ислам өркениеті | |
| Өркениет технологиялық дамудың деңгейі ретінде | Аграрлы өркениет, индустриалды өркениет және т.б. | |
| Өркениет саналы тіршілік иелерінің біріккен, планетарлы қауымдастығы | Жердегі өркениет және т.б. |
ХХ-ХХІ ҒҒ.МӘДЕНИЕТ ПЕН ӨРКЕНИЕТТІҢ ДАМУ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ
| ХХ-ХХІ ғғ. мәдениет пен өркениеттің дамуның маңызды тенденциялары: |
| Саяси саласында ұлт-азаттық қозғалыстар;демократия мен тоталитаризмнің қарама-қайшылығы; интегрция және глобализация; халықтық билік және азаматтық қоғам |
| Экономика саласында көпсалалы нарықтық экономиканың басымдылығы; ел мен аймақтардағы экономиканың бірқалыпты емес дамуы |
| Ғылым мен техника саласында материяның құрылымын зерттеу; жаңа материалдарды жасау; өндірістің, көлік, байланыс жүйесінің, ядролық энергетиканың дамуы; ғаламдық ақпараттық жүйенің пайда болуы; ғарышты зерттеу жер айналасындағы кеңістікті игеру; гендік биология саласындағы зерттеулер, тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті басқару; жасанды интеллект құрастыру және т.б. |
| Жеке тұлғаға байланысты адамды кибернизциялау; адамның жасырын күштерінің белсенділігін арттыру; жаңа ауру түрлерінің пайда болуы; адамды клондауға әрекет ету; |
| Мәдениет пен қоғамда мәдениетаралық, дінаралық, диалогтың дамуы; қоғамға бұқаралық мәдениеттің, ғылымның күшті ықпалы; рухани күйзеліс; жаңа рухани ілімдердің пайда болуы |
| Қоғам-табиғат жүйесінде - экологиялық апаттың тереңдеуі; планетаның табиғи ресурстарының азаюы мен жойылуы; планетаның геофизикалық сипатының және климатының өзгеруі; сейсмикалық белсенділіктің күшеюі. |
Тақырып 15. Қазірігі заманғы жаһандық мәселелер
АЗІРІГІ ЗАМАНҒЫ МӘДЕНИЕТ ПЕН ФИЛОСОФИЯДАҒЫ КОНТРТЕНДЕНЦИЯЛАР
| МӘДЕНИЕТ ПЕН ФИЛОСОФИЯДАҒЫ ТЕНДЕНЦИЯЛАР | ЖАҢА ИДЕЯЛАР, КОНЦЕПЦИЯЛАР, ТЕОРИЯЛАР МЕН ИДЕОЛОГИЯ ҚАЛЫПТАСАТЫН ПОЛЯ | МӘДЕНИЕТ ПЕН ФИЛОСОФИЯДАҒЫ ТЕНДЕНЦИЯЛАР |
| Материализм | ??? | Идеалиизм |
| Атеизм | ??? | Діни |
| Білім | ??? | Сенім |
| Еркін ойшылдық | ??? | Догматизм |
| Рационализм | ??? | Иррационализм |
| Морализм | ??? | Антиморализм |
| Модернизм | ??? | Консерватизм |
| Достастық | ??? | Бақталастық |
| Теңдік | ??? | теңсіздік |
| Тұлға бостандығы | ??? | Тұлға бостандығының шектелуі |
| Индивидуализм | ??? | Коллективизм |
| Интеграция | ??? | Сепаратизм |
| Технизм, технологизм, сциентизм | ??? | Антитехнизм, натурализм, антисциентизм |
| Әлеуметтік оптимизм | ??? | Әлеуметтік пессимизм |
АЗІРІГІ ЗАМАНҒЫ ӨРКЕНИЕТ ДАМУЫНЫҢ ІШКІ ЖӘНЕ СЫРТЫҚ ФАКТОРЛАРЫ
| ДАМУ ФРАКТОРЛАРЫ | |
| ІШКІ (әлеуметтік) ü Ғылым ü Техника және технология ü Мәдениет ü Интеграция ü Әлеуметтік диалог | СЫРТҚЫ (табиғи) ü Ғарыштың ықпалы ü Планетаның геофизикалық өзгерісі ü Экологиялық кризис |
