НДЫЛЫҚ МӘСЕЛЕСІ ТУРАЛЫ ФИЛОСОФИЯЛЫҚ ТҰЖЫРЫМДАР

Адамзат тарихында құндылықтар жөнінде түрлі көзқарастар қалыптасып, өз заманының қажетілігі мен сұранысына сай ерекшеленіп отырған.

№	Философиялық мектеп немесе философ	Құндылық туралы философиялық тұжырым
	Буддизм	Құндылық бұл - төрт ақиқат, сегіздік жол, үш асыл.
	Конфуций	Құндылық бұл – парыз, ол адамның «өзіне қаламағанды өзгеге тілемеуі».
	Даосизм	Құндылық – бұл әлемдік үйлесімділік пен табиғи жарасымдылықты ұстану.
	Индуизм	Құндылық бұл – тіршілікке, рух иелері ретінде қатынас
	Софистер	«Адам барлық заттардың өлшемі ретінде» құндылық болып табылады.
	Платон	Ардақты құндылықтар бұл – абсолюттік, игілік, адалдық
	Аристотель	Құндылық бұл – адам парасаты мен әдептілігінің – игілік ұғымын нақты айқындай білуі.
	Натуралистік психологизм	Құндылықтардың шығу көзін адамның биологиялық және психологиялық қажеттіліктермен байланыстыра отырып, құндылықтарды шындықта байқалатын арнайы айғақтар ретінде эмпирикалық негізде бекітті.
	Аксиологиялық трансцендентализм (жаңакантшылдықтық бадендік мектебі өкілдері Г. Риккерт, В. Виндельбанд, Э. Ласк.),	Құндылық идеалды, трансцендентальды санамен байланысты болғандықтан, ол адам қажеттілігі мен тілегіне тәуелді емес, идеалды әрқашан шындыққа сүйенуі тиіс. Құндылықтар әлемі адамзат рухани өміріңіз маңызды саласы. Құндылықтар жүйесі – адамның объективті нақтылыққа қатынасы, ал құндылықтар әлемі – бұл нақты тәжірибелік іс-әрекеттің әлемі.

Тақырып 14. Әлеуметтік философия

Әлеуметтік философия материяның ұйымдық әлеуметтік формасы ретінде қоғам мәселесін қарастырады.

 

Әлеуметтік философияның қарастыратын мәселелер шеңбері

ü қоғамның пайда болуы; ü қоғамның құрылымы; ü социумның жалпы даму заңдарын әлем құрылымының біртұтас жүйесі ретінде қарастыру; ü қоғамдық санасы мен қоғамдық болмыстың ерекшелігін ашу; ü қоғам дамуының болашағы; ü әлеуметтік жүйенің қызметтерінің заңдылығы.

 

Оғамның негізгі сипаттары

ҚОҒАМ
ҰҒЫМЫ	СИПАТТАРЫ
Қоғам – ұйымының әлеуметтік формасы, адамдардың мәдени әрекеттері мен қажеттіліктері, қызығушылықтарының, мақсаттарының саналы ұйымдасқан формасы.	ü тұтастық; ü өзіндік ұйымдастырушылық; ü динамикалық; ü дамуға мүмкіндігі; ü заңдылық; ü өзіндік реттеу.

Оғам өмірінің салалары

№	Саласы	Құрылымы
	Рухани	рухани ілімдер, дін, философия, ғылым, білім, құқық, мораль, өнер, идеология.
	Материальды	өндірістік қатынастар, өндірістік күштер.
	Әлеуметтік	халық, ұлт, әлеуметтік топтар (жас ерекшелік, жыныстық, қызығушылыққа байланысты топтар), таптар, партиялар.
	Саяси	мемлекет, саяси партиялар, қоғамдық-саяси қозғалыстар, халықаралық саяси ұйымдар мен бірлестіктер.

Тарихи материализм (Марксизм) концепциясына сәйкес қоғам құрылымы

Қоғам
Қоғамдық сана	Теоретикалық сана ü Философия ü Дініи ілімдер ü Ғылым ü Этика ü Құқық ü Саяси ü Идеология ü Өнер	Қоғамдық болмыс	Өндірістік қатынастар
Қарапайым (бұқаралық) сана ü Қоғамдық психология ü Бұқаралық мәдениет ü Әлеуметтік мифтер ü Діни дәстүр ü Тұрмыстық философия	Өндіріс тәсілі

Тарихи материализм (Марксизм) концепциясына сәйкес әлеуметтік-экономикалық формация

ФОРМАЦИЯ – қоғам дамуының әлеуметтік-экономикалық кезеңдері

· Коммунистік · Социолистік (коммунизмнің 1-ші фазасы) · Капиталистік · Феодалдық · Құлиеленушілік · Алғашқы қауымдық құрлыс

Оғам дамуының түрлері

Даму түрлері
Революциялық ü Соғыстар ü Саяси төңкерістер ü Әлеуметтік-саяси революциялар ü Көтерілістер ü Ғылыми революция ü Техникалық революция	Эволюциялық ü Реформалар ü Дәстүрлі немесе сайлау жолымен биліктің ауысуы ü Идеялардың, теориялардың, концепциялардың, идеологияның табиғи динамикасы ü Табиғи экономикалық өзгерістер ü Әлеуметтік иерархия мен түрдің еркін транформациялануы ü Әлеуметтік мобильділік ü Мәдениетаралық диалог