Амбулаториялық жағдайда жарықпен науқастарды жүргізу және диагностиканың принциптері

Жарық — ішкі мүшелердің жарықтық қақпа арқылы құрсақ қуысының алдыңғы қабырғасына тері астына шығуын айтамыз. Даму себептері: құрсақ қуысында қысымның жоғарылауынан, ауыр жүк көтергеннен, сонымен қатар іш бұлшықеттерінің әлсіреуінен орын алады. Ерлер мен әйелдердерде кездесу жиілігі бірдей. Жарықтың нәтижесінде интенсивті ауырсынулар болады,сонымен қатар жарық қысылып қалумен қауіпті болады, егер жарық қысылап қалған жағдай болса, сол жарықта қалған мүшелердің қысылып, қызметінің тоқтауына әкеледі. Қысылып қалған жарық тез арада хирургиялық емді қажет етеді. Тек қысылған жарық қана емес бүкіл жарықтар хирургиялық емді қажетт етеді. Көптеген жарықтарды спинальды анестезиямен жүргізеді, бұл әдіс өте ыңғайлы әдіс болып табылады, тіпті бүл әдісті үлкен жастағы кісілерде жақсы көтереді. Қазіргі уақытта 80 %жарықты амбулаторлық жағдайда 1 күн емдейді. Стационарлық жағдайда тек улкен ауқымдағы жарықтарға және қосалқы аурулары бар, ұзақ уақытты күтімді қажет науқастарға ғана операция жасайды. Мысалы, амбулаторлық жағдайда бір күн операция жасаса, сол күні қонып, ертесіне үйіне жіберілуі мүмкін. Осыдан кейін бірнеше күн активті жұмыстардан өзін алыс ұстап, сосын қайтадан жұмысқа шыға алады. Жарықтың диагностикасы: Диагноз көп жағдайда науқасты қарау кезінде қойылады, жарық орналасқан жерлерде шығып тұрған түзілістер анықталады. Анықтай алмаған жағдайда қосымша зерттеулер жүргіземіз:-жарықтың УДЗ—улкен емес жарықтарды тері астылық қатеріз ісіктерден ажырату үшін жүргізіледі;-Герниография-шап аймағындағы белгісіз ауырсынуларды анықтау үшін қолданылады; -КТ

 

5. Созылмалы жүрек жеткіліксіздігі. Анықтамасы. Жіктелуі. Қауіп факторлары. Скриниг Созылмалы жүрек жеткіліксіздігі — жүрек бұлшықеттерінің жиырылу қызметінің төмендеуінің нәтижесінде көрінетін патологиялық жағдай. Сонымен қатар жүрек –қан тамыр жүйесі организмді толығымен оттегімен, қоректік заттармен қамтамасыз ете алмайды, алдымен физикалық күш түскенде,кейіннен тыныштық жағдайда да қамтамасыз етуі қиындайды. Себебі -ЖИА(кардиосклероз,инфаркт миокарді),-кардиомиопатия,-токсикалық заттар(алкоголь,дәрілік зат-р),-инфильтративті аура-р(саркоидоз,амилоидоз),-АГ,-жүрек ақаулары(аорта стенозы,жеткіліксіздігі),-аритмия(фибрилляция,экстросистолия,діріл,қарынша,қарынша үсті тахикардия),-Эндокринді ауру-р,-қоректену бұзылысы(В1 дефициті ). Ауырлығы бойынша жіктелуі: Killip шкаласы бойынша физикалық зерттеу нәтижелеріне байланысты жіктелуі:I (ЖЖ белгілері жоқ):II (ЖЖ белгілері шамалы ғана көрінеді, сырылдар аз):III (ЖЖ нақтырақ көрінеді, сырылдар көп);IV (кардиогенный шок, САҚ 90 сын.бағ. төмен)В.Х. Василенко, Н.Д. Стражеско, Г.Ф.Ланга. бойынша классификациясы бойынша 3 стадиясын ажыратамыз I стадия- бастапқы жеткіліксіздік тек физикалық жүктемеден кейін ентігу және жүректің соғуы ретінде көрінеді. Тыныштық жағдайда гемодинамика және мүшелердің функциясы бұзылмаған, еңбекке жарамдылығы шамалы төмендеген. II стадия – шамалы физикалық жүктемеден кейін, кейде тыныштық жағдайда нақты, ұзақ қан айналым жеткіліксіздігімен, гемодинамиканың (кіші қан айналым шеңберінде іркіліспен) бұзылысымен көрінеді. Бұл сатыда 2 периодты ажыратады: А және Б ; IIА стадия – аз физикалық жүктемеден кейінгі ентігу мен жүрек соғуы. Аздап цианоз. Кіші қан айналым шеңберінде іркіліс болып жатқандықтан: периодты түрде құрғақ жөтел, кейде қан түкіру, өкпедегі іркілістің белгілері (төменгі бөлікте сықыр және ылғалды сырылдар) жүрек соғуы аз физикалық жүктемеден соң орын алады, жүректің шалыс соғуы(перебой). Бұл стадияда үлкен қан айналым шеңберіндегі ірікіліс (аяқтардағы шамалы ісінулер, бауырдың шамалы ұлаюы) белгілер байқала бастайды. Таңертенгісін бұл ісінулер қайтып кетеді. Еңбекке жарамдылығы тез төмендейді. IIБ стадия – ентігу тыныштық жағдайда.Жүрек жеткіліксіздігіне тән объективті белгілер бірден нақты көріне бастайды: анық көрінетін цианоз, өкпедегі іркілістік белгілер, ұзақ уақытқа созылатын шаншып ауырсынулар; үлкен қан айналым шеңберіндегі іркілістік белгілер нақты көрінеді: тұрақты аяқтағы ісінулер, бауыр тығыздалып, ұлғаяды.(кардиальды бауыр циррозы), асцит, ауыр олигурия. Науқастар еңбекке жарамсыз. III стадия – соңғы, жеткіліксіздіктіктің фистрофиялық сатысы. Гемодинамиканың бұзылуынан бөлек, мүшелерде морфологиялық қайтымсыз өзгерістер сатысы басталады (бауыр циррозы, пневмосклероз, іркілген бүйрек және т.б.). Зат алмасу процессі бұзыла бастайды,науқастар жүдей бастайды. Емдеу нәтижесіз. Нью-Йорк бойынша 6 минуттық жүріс әдісі қолданылады.1класс-426-550 метр қашықтықта ентігу,жүрек соғу белгілері п.б.2 класс-301-425 метр қаш-та белгілер п.б.3класс-151-300 м қашықтықта п.б. 4 класс-150 м не одан төмен. Скрининг-к тексеру Қазақстанда 2002 ж бастап енгізілді, бүкіл халықты оның ішінде ауыл мен 12 жас-н бастап тексеру қарастырылды.ҚР <Саламатты Қазақстан>2011-2015 бағдарламасы негізінде Ұлттық скрининг жүргізу жоспарланған.Бағдарлама бой-ша жүрек-қантамыр аурула-на (АГ,ЖИА,қант диабеті)скрининг 2011 ж бастап сатылы жургізіледі.18,25,30,35,40жас,42,44,46,48,50,52,54,56,58,60,62-жас-н-64 жасқа дейін-2жылда 1рет,диспансерлік есепте тұрмайтындар үшін.Қазақстанда скрининг тегін медицина-қ көмек-ң кепілдік берілген көлемінің негізіне енгізілген.скрининг көлеміне мыналар кіреді:-антропометриялық(бойы,дене салмағы,бел ауқымы) –АҚ өлшеу. –Қауіп факторын анық-у-тұқымқуалайтын ауру,алкоголь қолдану,аз физикалық қозғалыс -40,42,44,46,48,50,осылай 2жыл сайын70жасқа дейін көз іші қысымын анық-у -18,25,30,35,40,42,44, осылай 2 жыл сайын 64 жас дейін қандағы холестирин мен глюкозаны анық-у –электрокардиография,-

кардиолог,эндокринолог,офтальмолог тексеруі

В

1 Жіті гломерулонефрит. Диагностикалық белгілері (клиникалық, зертханалық, аспапты). Амбулаторлы жағдайдағы диагностикалық шаралардың тізімдері.Жедел гломерулонефрит- бүйрек шумақтарының зақымдалуымен жүретін инфекционды-аллергиялық иммунды ауру.Себебі-А тобындағы В гемолитикалық стерптококк.Вирусты инфекция-грипп,қызылша,инфекционды мононуклеоз,герпес,гепатит,фарингит,тонзиллит,скарлатина.Салқындау,балаларда нефронның анатомо-физиологиялық дұрыс дамымауы.Классификация:клиникалық формасы-моносимптомды,-нефротикалық,-развернутная,-Фазасы-асқыну және ремиссия,Бүйрек функциональды жағдайы бойынша-қызметі жеткілікті,-соз.бүйрек жеткіліксіздігі,-компенсирленген,Асқынуы-Жедел бүйрек жеткіліксіздігі,-Жедел жүрек жеткіліксіздігі,-Энцепалопатия,Шумақтың зақымдалу көлемі бойынша-ошақты 50%аз,диффузды-50%көп, Диагностикалық белгілері -Клиникасы-триада-ренальды,зәрлік,экстраренальды синдром.Ісіну-70-90% жағдайда кездеседі.Ісіну бет аймағында таңертең күшейеді,аяқтарда да п.б анасарка,гидроторакс қа ұласуы мүмкін.Артерильды гипертензия-160-110 мм.сын.бағ дейін брадикардия қосылуы мүмкін.Ауырсыну-бел аумағында симметриялы ауырсыну болады.Зәрлік синдром-олигурия не анурия шөлдеумен бірге. Зертханалық зерттеуде -ЖЗА-протеинурия,гематурия,цилиндрурия,протеинурия.ЖҚА-анти-ДНҚ,антинуклеарлы фактор.Зимницкий зерттеуі-тәуліктік зәр көлемі аз,салыстырмалы тығыздығы жоғары.БХА-диспротеинемия(альбумин төмендеп,глобулин жоғарлайды),СРБ п.б.,гипер-холестеринемия,липидемия,азотемия.Иммунологиялық зерттеу-антистрептокиназа жоғ,IgG,IgM жоғарлайды. Аспапты зерттеу-УЗИ- эхокенділігі төмендеп,шумақ фильтрация жылдамдығы төмендеген. Негізгі диагностикалық шаралар:ЖҚА;БХА(креатинин,мочевина,зәр қышқылын,жалпы белок,билирубин анықтау), ЖЗА, ШФЖ анықтау 140-жасы*салмағы*коэффицент/0,82*қандағы креатинин мөлшері,коэффициент әйел-0,85,ер-1ге тең.-Коагулограмма-ПТИ,фибриноген,-Іш қуысы мүшелері УДЗ.ИФА,В,С гепатит маркерларын анықтау.

 

2 Сүт бездерінің ісікалды және ісіктік ауруларын ерте анықтау скринингі. Скрининг зерттеуі бұл аурудың ерте анықтайтын принципі болып табылады. Обырдың пайда болуына ықпал ететін патологиялық өзгерістерді жою, сондай- ақ дамудың ерте сатыларында ісіктерді анықтау қажет. 2011 жылға «Саламатты Қазақстан» бағдарламасы бойынша ҚР барлық районында тегін медициналық көмек және сүт бездерінің ісікалды және ісіктік ауруларын анықтау үшін төмендегі тексерістерден өту керек: -30, 35, 40, 45, 50, 55, 60 жаста патологиялық өзгерістерді болдырмау үшін жатыр мойнының сүртіндісін цитологиялық зерттеу; - акушер- гинекологқа, айғақтар бойынша кольпоскопиялық зерттеу; - 50, 52, 54, 58 және 60 жаста сүт бездерін рентгенологиялық зерттеу (маммография); -маммологқа, айғақтар бойынша онкологқа қаралу

 

3 Мектеп жасындағы балалардың тамақтану принциптері. Мектепжасындағы балаларың тамақтануы мектеп дәрігерімен және медбикесімен үнемі қадағалауда болу керек. Бұл қадағалау өзіне мыналарды қамту керек:ағзаға түсетін тағамдар,тағамдарды сақтау ережелері, сақтау мерзімі,тағамды дайындау технологиясы және т.б.Таңертеңгі ас тәуліктік ас қажеттілігінің 25%ын, түскі ас 35-40%ын, полдник 15%ын, кешкі ас 20-25%ын қамтиды. Ас қабылдау аралықтары 3,5-4 сағаттан аспау керек. Мектепте оқитын балаларға мектеп асханасында 2 реттік ыстық тамақ дайын болу керек. 2 реттік тамақ деген ол таңғы ас пен түскі ас, егер бала түстен кейін оқыса – түскі ас және полдник. Бұл 2 реттік тамақтану тәуліктік қажеттіліктің 55% қамту керек: таңғы ас 20-25%, түскі ас – 35%; 6 жастағы балаларға 3 реттік тамақтану қарастырылған: таңғы ас, түскі ас, полдник, олар тәуліктік қажеттіліктік 65-70 % алу керек. Үшінші ас, яғни полдник кем дегенде 10 % құрау керек.Сонымен қатар тек мектеп жасындағы балаларға ғана емес, бүкіл балалар қауымын тамақтандыру кезінде ас мәзірін құрған уақытта, өсіп жатқан организм үшін тамақтар күнде әр түрлі және витаминдерге мол тағамдар болу керек. Күнделікті тамақ рационында міндетті түрде болу керек тағамдар тізімі: ет, сарымай(сливочное), сүт, нан, жармалар (крупы), жаңа (свежий) көкөністер мен жемістер. Балық, жұмыртқа, қаймақ, сүзбе және тағы басқа қышқыл сүт өнімдері баланың тамақтану рационына аптасына 2- 3 рет кіргізілу керек. Мектеп жасындағы балаларға арналған негізгі тағамдық заттардың катынасы: (ақуыз, май, көмірсу)—1:1:4. Жануар ақуызы жалпы ақуыз көлемінің кем дегенде 60%ын құрау керек, ал өсімдік майы жалпы май көлемінің кем дегенде 30% құрау керек.Жеңіл қортылатын көмірсулар(қант) жалпы көмірсу көлемінің кем дегенде 20-30%ын құрау керек. Кальций және фосфор тұздарының қатынасы 1,2:1;Мектеп жасындағы балаларға қолдануға болмайтындар: костный бульон, аспаптық май және маргарин

4.Терінің обыралды аурулары: облигатты және факультативті. Клиникалық формалары. Диагностикасы. Емдеу қағидалары. Рак алды ауруларының арасында абсолютты терінің рак алды аруларына пигментті ксеродерма және терілік мүйіз. Кәрілерде жиі кездесетін терілік рак алды ауруларына кәрілік кератоз жатады. Сонымен қатар, терілік рак алды ауруларына жатады: Педжет ауруы немесе Бовена ауруы, базальды- жасушалық папаллома. Жалпы ісіктердің дамуының 4 морфогенездік жолы бар: 1) ісік алды жағдай (состояния)- факультативті; 2) ісік алды жағдай (условия)- облигатты.3) прединвазивті рак- carcinoma in situ 4) ерте инвазивті рак. Ісік алды жағдайын 2 бөліп қарастырады: факультативті ісік алды және облигатты ісік алды жағдайлар.; -Факультативті ісік алды жағдай- барлық уақытта қатерлі ісікке ауыспайды. Бұл кезде ол өзіне емді қажет етпейді, бірақ өзін –өзін бақылауын қажет етеді.; -Облигатты ісік алды жағдай- бұл ерте басталып жатқан, кейіннен бәрібір де қатерлі ракқа ауысатын онкологиялық жағдай. Диагностика.терінің обырына кудік туған кезде мынандай шаралар колданылады; 1 Онкологтын карауы; 2Біріншілікті ісікті және тері жамылғысын карау; 3 Цитологиялык материалжинау; 4 Пункциялык биопсия; 5 Узи ісіктің калыңдығын және инвазиясын анықтау; 6 Лимфа туйинлерінің УДЗ; 7 курсақ куысы мушелерінің УДЗ; 8 Кеуду куысы мушелеренің рентгенографиясы; 9 Онколог және радиолог консилиулымы; 10 ЭКГ; 11 Терапевт анезтезиолог консультация; 12 гистологиялық зерттеу; 13 онкомаркерлерді анықтау. Косымша шаралар;гинеколог пен эндокринолог консультатациясы. Лабараториялық тексерулер;кан тобын анықтау,қанда резусфакторды тексеру,ВИЧке антиденелерді анықтау,канның клиникалық анализі,ЖЗА,биохимиялық каогулаграмма,кандағы қантмолшерін анықтау.тагы цитология гистологиялық зерттеулер.Емі: Хирургялық жолмен сау тіндерге дейін алып тастау, электро- және лазерлі эксцизия.

Вариант

Спецификалық емес жаралы колит. Анықтама. Қауіп факторлары. Жіктелуі. Диагностикалық критерилері (клиникалық, зертхана-аспаптық мәліметтер).

Телімсіз ойық жаралы колит (ТОК) – ішектің дисталды бөлімдерінде орналасқан

сілемейлі қабығының ойық жаралы некрозды өзгерістерімен сипатталатын тоқ ішектің

созылмалы қабынбасы.Алғашқыда өзгерістер тік ішекте басталады, кейіннен төменге қарай жылжиды жəнешамамен 10% жағдайда барлық тоқ ішекті жайлап алады.

Жіктемесі:

I. Орналасуы

бойынша: 1. Дисьальді колит (проктит, проктосигмоидит)2. Сол жақтық колит.3. Тотальді колит

II. Формасы бойынша:1. Жедел (1 шабуыл)2. Найзағай тəрізді3. Созылмалы рецидивті 4. Созылмалы үдемелі

III. Фазасы бойынша:1. Өршуі.2. Ремиссиясы

IV. Ағымы бойынша(ауырлық дəрежесі)1:1. Жеңіл.2. Орташа ауырлықта.3. Ауыр

V. Белсенділік

дəрежесі бойынша2: 1. I (минимальді)2. II (аздаған)3. III (тез айқындалған)

VI. Асқынуы: 1. Тоқ ішектің жедел токсикалық дилятациясы (мегаколон).2. Ішектік қан кету,постгеморрагиялық анемия.3. Ішек түйілуі.4. Перфорация.5. Перитонит.6. Тыртықты стриктура.7. Малигнизация.8. Парапроктит.9. ДВС-синдромы.10. Мықын жəне аяқ веналарының тромбофлебиті

VII. Ішектен тыс көріністері:1. Асқазан ішек жолдарының жоғарғы бөлігінен: афтозды / жаралық стоматит, глоссит, гингивит, эзофагит.2. Тері жəне тері асты май клетчаткасы жағынан: түйінді эритема,гангренозды пиодермия, аяқтың ойық жаралары, анальді қышыну, дерматит, абсцесстер, флегмоналар.3. Көру органдары бойынша: ирит, эписклерит, кератит,коньюнктивит, блефарит, увеит.4. Буындар бойынша: полиартрит, анкилозирующий спондилит.5. Бауыр жəне өт жолдары бойынша: біріншілік склероздаушы холангит, холангиокарцинома, перихолангит, майлы гепатоз,созылмалы гепатит.6. Бүйрек бойынша: пиелонефрит, нефролитиаз.7. Қан жағы бойынша: аутоиммунды гемолитикалық анемия, темір жəне В12-дефицитті анемия.8. Басқалары