Кіші хирургия тусінігі- кіші опирацияларды амбулаторлық жағдайда жүргізу.
Күбіртке саусақ беткей тінінің жедел іріңді қабынулық ауруы. Кейде аяқ саусақтарына шығу мүмкін. Саусақтық беткей жағындағы жұмсақ тіндердің іріңдеуінен пайда болады. Көбнесе қолдың жұмсақ тіндері зақымданады, зақымданған аймақта стрептакок және стафилакок түсуінен зақымданады, кейде аралас патогенді микрафлора болы мүмкін. Қоздырғыштар кішігірім жарқаттар,тыртықтар,урылған және кесілген жарақаттар арқылы енеді ағзаға. Күбірткемен көбнесе балалар шалдығады.
Күбірткенің түрлері: Терілік-саусақтың сыртқы жпғы зақымданады.Ірің эпидермистің астында жиналады,соның әсерінен көпіршік пайда болады,көпіршікір іріңге толы, бұлыңғыр түсте кейде қан аралас болады.Көпіршік айналасындағы тері қызарып турады. Ауырсыну орташа жие қатты ауырсыну болмайды,көбнесе күйдіру сезімі болады.Уақыт өткен сайын көбіршік улғая береді. Ол зақымдану ошағы тереңдей бастағанын білдіреді.
Тырнақ айналасындагы- көбнесе сапасыз манюкиур жасалған кезде пайда болады. Тырнақ пластинкасы айналасына шыгады.
Тырнақ астынада-тырнақ астына іріңнің жиналуын айтамыз көбнесе укол жасағанан кейін немесе тырнақты жақсылап алмағанан кейін пайда болады.
Тері астында-саусақтың алақан бетіне қараған аймағында тері астына шығады. Саусақтың бұл жағындағы тін өте тығыз болғандықтан ірің сыртқа шықпай төмен қарай ене береді. Әрі қарай сіңір буын сүйек зақымдана береді.
Сүйектік- cүйекке инфекцияның түсуімен немесе жұмсақ тіндердің іріңді қабынулық ауруларың әсерінен пайда болады.
Сүйектік буындық сіңірлік турлері бар.
Жалпы симптомы болып ауырсыну және ісіну болып табылады. Дене темп жоғарлауы,қалтырау.
Теріге өскен тырнақ тырнақты дұрыстап алмаған жағдайда терінің арасында қалып қойған тырнақтың іріңдеп қабынып ауруы. Зақымданған жерде басып қатты ауырсынып, қызарып ісініп аурып турады. Жергілікті темп болады.
Липома-грешеден аударғанда майлы тін деген мағаны билдіреді. Қатерсіз байланыстырушы майлы ісік. Тері асты борпылдақ тін мен булшық ет арасына шығады. Ісік консистенциясы жұмсақ,ауырсынусыз,қозғалмалы.Жай өседі.Липома көбнесе шел май қабатымен аз қамтылған жерлерде шығады.Арқаның жоғарғы жақтарында көп өседі.Иық белдеуі,Иық пен боксенің сыртқы бетіне шығады.Липома ракқа айналмайды. Липома қарқынды өседі.
Жайылған липома жие кездесетін түрі шекарасы жоқ қарқынды өсетін түрі, өте улкен размерге дейін өседі, сөйтіп айналасындағы ағзалардың функциясына әсер етеді. Емі; хирургиялық турғыда алып тастау.
Күбірткені емдеу 70 % этил спирті немесе йод ертіндісін саусақты заласыздандырамыз. Көпіршікті жарып ішіндегі сүйықтықтың барлығын шығарамыз үстіне левомицитин мазьын жағамыз. Сыртынан фурацилинге малынған дәкелі орамал қойып сыртынан бинтпен байлаймыз.
Б
Созылмалы пиелонефрит
Бүйректегі Тостағагша табақша жүйесінің қабынуымен жүретін созылмалы қабынулық ауру.
Қауіп факторы:ішектік таяқша, протей, энтерокок, іріңді таяқша, стафилокок көбінесе қан арқылы түсседі яғни гематогенді жолмен және несеп қуық арқылы түседі.бүйрекке жақынорналасқанмушелердің қабынуынан өтеуі мүмкін оларға аппендицит, простатит, уритрит, цистит, энтерокалит. Жалпы аурулар иммунды дифицит, қантдиабеті.,семіру. Созылмалы интоксикациялар-темекітарту, алкагольды қабылдау, жумысқа байланысты зиянды факторлар.Жедел пиелонефрит болған кезде дұрыс емделмеу. Жалпы пиелонефрит
Жіктелуі: зақымдалуына байланысты; бір жақтыекі жақты
Пайда болуына байланысты: біріншілік екіншілік
Ағымына байланысты:жедел созылмалы
Инфекцияның түсу көзіне байланысты НЕисходящий реже исходящийчаще
Созылмалы пиелонефрит:Ағым түрлерінебайланысты:латентті,анемиялық,гипертоникалық, азатемиялық, қайталамалы симптомсыз
Диагностикалық критерилері: жалпы зәр анализі: лейкоцитурия эритроцитурия анда санда, протенурия,зәрдің тығыздығының төмендеуі,
Жалпы қан анализі: Нейтрофильді лейкоцитоз, анемия, ЭТЖ ның жоғарлауы.
ОддисКоквский пробасы, Штенгеймер-Мальбин бойыншаклеткалардың мөлшерінанықтау зәрді бак тексеру,
БХА қан:креатинин,азот қалдығы, мочевина зәрмен қандағы электролиттері анықтау
Рентген: бүйрекөлшемдерініңүлкеюі тостағанща табақша дефформациясы,зәр шығару тонусының бұзылуы
Радиоизотопты рентгенография: оң және сол жақ бүйректің функциональды жағдайын анықтау бүйрек биопсиясы процестің активтілігі қабынулық инфильтрация, бүйрек тіндерінің зақымдалу сатысы
2 Метаболизімдік синдром. Диагностикалық белгілері (клиникалық, зертханалық, аспапты). Амбулаторлы жағдайдағы диагностикалық шаралардың тізімдері. Вицеральды май көлемінің жоғарылаы және перифериялық тіндердің инсулинге деген сезімталдығының төмендеуі және көмірсу май пуриндік алмасудың бұзылуына алып келетін гиперинсулинемия, АГ. Диагностика – негізгі белгілері: абдоминальды семіру, талийдің әйеллерде 80см жоғары ал ерлерде 90 см жоғары болуы сонымен қоса ИМТ ны өлшеу - қауып дәрежесін, ЖҚТ өзгерістерді бағалау үшін. ИМТ = кг /метр квадрат. Дене салмағының жеткіліксіздігі 18,5 төмен, қалыпты 18,5-25,9; артық салмақ 25,0-29,9; семіздіктің 1 дәр 30-34,9; 2дәр 35,0-39, 3дәр – 40 ва юқори. Қосымшакритерийлер АГ-АД 140/90 жоғары; ТГ көлемінің 1,7ммоль/л жоғарлауы; ХС ЛПВП көлемінің төмендеуі 1,0ммоль/л еркектерде әйелдерде 1,2ммоль/л; ХС ЛПНП көлемінің жоғарылауы 3,0ммоль/л. Ашқарындық гипергликемия; глюкозаға толеранттылықтың бұзылысы-қандағы глюкозаны 2сағ кейін глюкозаға толерантт-ты тексергенде 7,8 бен 11,1 ммоль/л аралығында. Диагнозды 1 негізгі 2 қосымша критерий анықталғанда қоямыз.
