Хикмет. Зікіршінің қабірдегі халі

 

Келің, достар, сал зікірді – Хаққа мадақ,

Хақ зікірі жүрек көзін ашар, достар.

Истиғфарды тынбай айтып тап қанағат,

Шайтан-лағын тән мүлкінен қашар, достар.

Шайтан-лағын – жаудың кетсін мүрдем анты,

Күндіз – Алла, түнде Алла деп шырла, балқы.

Тар лаһатқа кірер сәтте нұрға малты,

Періштелер Алла нұрын ашар, достар.

Алла нұры қабір ішін жарық қылар,

Періштелер шырақтарын жағып тұрар.

Момын пенде оны көріп зарық қылар,

Пәни-жалған жарығынан қашар, достар.

Дәреже боп Құдай үшін аққан жасың,

Барша рухтар жиылып кеп шаттанғасын,

Дұға қылып, – Алласына аттанғасын,

Жүмілә әруақ сүйіп бір-бір құшар, достар.

Жеті қадам қабіріңнен кетпей халық,

Мүңкір-Нәңкір кіріп келер оқтай қарып.

Лаулап тұрған екі көзі оттай жанып,

Нұрды көріп тағзым етіп қашар, достар.

Мүңкір-Нәңкір жауап алмай қашып беріп,

Еңірейді көздің жасын шашып-төгіп,

Хақ зікірін айтқан жанға ғашық болып,

Қанат қағып көкке қарай ұшар, достар.

Әуез келер Хақтан: неге жыладың? – деп,

Қабірдегі ұлымнан не сұрадың? – деп;

Ей, бейәдеп, ұқты нені құлағың? – деп,

Мүңкір-Нәңкір оңды-солды қашар, достар.

Әр демінде зікір қылды ол – қанбай нұрға,

Қылам азат, – кепілдік хат жолдаймын да,

Берем күллі игілікті ондай құлға! –

Барлық қылған күнәларын кешер, достар.

Күнәларын Хақ кешіріп назар бұрар,

Шүкір қылар жатқан барлық ажалдылар.

Әруақ біткен кірлерінен тазарды бар,

Қабірстанға Хақ рахметін шашар, достар.

«Әлһамдулиллә, оңнан келді.

О, Жаратқан! –

Біз құтылдық қабірдегі бар азаптан.

Біз – тірілдік! –

Өлік едік нала – батпан. –

Дұға қылып Хаққа қолын жаяр, достар.

Мүңкір-Нәңкір жылар сонда:

Бар жарықтың

«Иесі – Сен»! –

Жасын көрдің сан ғәріптің.

«Лұтыф етсең»*, – талайсызға бақ дарыттың,

Сәжде қылып шәкір тілін ашар, достар.

«Лә иләһә иллә Аллаға» ғашық-құрбан

Дидар үшін дүние-боқты шашып тынған,

Ақыреттің шын саудасын кәсіп қылған

Хауыз-Кәусар сусынынан ішер, достар.

Ақыретте жазмыш болса Хақ жамалы,

Жүз мың шайтан жаулық қылса жоқ зауалы.

Әр қадамда артық болар «қал» уа «хәлі»,

Даналықпен Хақ жолдарын ашар, достар.

Махаббаттың майданында сөнген-жанған,

Хақиқаттың дариясынан терген маржан,

Мағрифаттың дүкенінде зергер болған

Қимылдаса – дүр мен гауһар шашар, достар.

Ғашық деп біл – Хаққа жанын қылса құрбан,

Шар зарыб ұрып, сахарларда тұрса жылдам,

Жәрдем келіп ерендерден нұр сағынған,

Сұлтан болып, дүр базарын ашар, достар.

Мұнда тұрмас Хақтың исі баураған жан,

Қазіретсіп, араласпас дауға жалған.

Пақырлықтан ләззат ап, тәубә қонған

Ғәріп болып улы сусын ішер, достар.

Құл Қожа Ахмет, махаббаттың отын жақшы,

Нәпсі – пәле! –

Жер-көкті жеп сапырмақшы.

Топырақ боп жатса да өлмес – кәпір-нәпсі,

Нәпсісі өлген һүр мен ғылман құшар, достар.

 

Хикмет. Жасыл құс

 

«Лә иләһа илл-Алла» – тағаты бар

Құл аузынан жасыл құс шығады ұшып.

Дүр жақұттан тоқылған қанаты бар,

Қарсы алады ғаршылар құрақ ұшып.

Мың тіл берген ол құсқа әмірімен,

Құлды тілер бар тілмен Тәңіріден.

Дәргейіне жабысып, зар-үнімен:

«Жарылқа!» – деп күндіз-түн қылады ышық.

Ұқпас сырын надандар – зая-күмән,

Ей, достарым, сол құстың аянынан

Мен айтайын, тыңдаңыз баянынан,

Жәннатқа ертіп кірген соң табар тыныш.

«Дар – аламан* бергенше Қадір маған

Бір тынбаймын, – дейді құс, – небір заман».

Шақта ғана зарын Жар қабылдаған,

Сонда қонар жайғасып, алар тыныс.

Ғибадатқа жүрегін жалғамаған

Халің мүшкіл, ғафыл боп қалған адам.

Машайықтар сахарда «Алла-лаған»

Хақ Дидарын көреді, бақ қонады.

Міскін Ахмет Ясауи иланғалы,

Тілге алғалы: «Лә иләһа илл-Алланы» –

Хақ зікірі – Жан, Ділге құйған нәрі,

Ла маканда* сол құсқа тап болады.

 

Хикмет. Ей, сопы

 

Ей, сопы, талап қылсаң Хақ Дидарын,

Жаннан кеш, алқа ішінде жан қыйнағын.

Алла үшін тәрік болсын бар жыйғаның,

Талақ қыл түн ұйқыңды – өшсін мұндар.

Ғашыққа Хақ рахметі жуық шығар,

Өң – сынық, жүзін жаспен жуып сығар.

Тамұққа менмендерді қуып тығар,

Тозақта тәкаппарлар өтпес сын бар.

Жарандар бұрынғы өткен аулақ кетті,

Тақ – халас, жасы жуды саулап бетті.

Сенің де ғұмырың тәмәм – нәубет жетті,

Тәуба қыл күнің үшін ей, пәтшағар!

Не істемес ит-нәпсіге берсең ерік?! –

Алла – жат, еңіресең де өршеленіп.

Жеңілсең – тіріледі, жеңсең – өліп,

Ұйқыңды құстай үркіт – түнде шырмар.

Шығармас нәпсі деген түрме-құлып,

Аздырар жолдан бұрып мүрде қылып.

Сонымен сүрдің өмір бірге жүріп,

Нәпсіні, нәпсіні теп ей, пәтшағар!

Тұлдырсың – нәпсіге ерсең ақырдемде,

Қосады діннен қуып кәпірлерге.

Өлерде иман кетер ғафыл желге,

Нәпсіден ақылға ер де болғын бизар.

Перғауын, Һарун кетті шайтанға еріп,

Сондықтан жер жарылды – сойқан болып.

Үлгісін Мұса Кәлим айтар келіп:

Екеуін үлгі алмаған Құдай қарғар!

Хақ сыны тәубасызға тиді қатал,

Кетем деп, жолға жыйнал, сыйлық апар.

Көр-дағы кеткендерді – ғибрат ал,

Тек сонда жатқан жерің болар гүлзар.

Момындар жыйнап өтер Ар мен Ғылым,

Хақ үшін құрбан қылды Жан мен Ділін.

Дүние емес, ақыретке пәрменді кім? –

Сол жанға үр мен нөкер бәрі даяр!

Алланың ғарасат таңы бір атады,

Жер де ойбай, көк те ойбай ғып жылатады.

Парызшыл, тәубашылды ұнатады,

Жарылқап, – сол құлдармен сұхбат құрар.

Намаз бен ораза тұтқан күлер тақтан,

Бар халық сол бір жанды тілер Хақтан.

Ондай құл қиямет күні жігер тапқан,

Ол ұлды періштелер құптап тұрар.

Хауыз бар – жарандарға ем сауда қылған*,

Ғашықтар татады оны тәуба қылған.

Қайығы тәубасыздың аударылған,

Ішер-дүр ол бейбақтар улы зәһар.

Бір күні қияметтің – мың жыл болар,

Санынша бұл дүнияның құрдым болар.

Қайым күн жетпіс мың жыл сүргін болар, –

Тәубашыл құлдар үшін туды баһар.

Кім Хақтың құлы болса – Хаққа жақсын,

Тәкаппар, қалай бері аттамақсың?!

Құл Ахмет, нәпсі тыйып, дат қыламын,

Пірмұған тағар ма екен ақ тұмарын!?

Бейхабар көрмей-білмей қан ағызар,

Жан даусын естігей де Пәруардигар.