6. Әдебиет:
Негізгі әдебиет:
157. Медициналық биохимия. Тапбергенов С.О., 2011г.
158. Медицинская клиническая биохимия. Тапбергенов С.О. Тапбергенов Т.С. 2009 г.
159. Медицинская и клиническая биохимия. Тапбергенов С.О. Тапбергенов Т.С. 2012 г.
160. Интерпретация клинико-биохимических анализов. Тапбергенов С.О. Тапбергенов Т.С. 2008 г.
161. Медициналық биохимия. Тапбергенов С.О. 2007 г.
162. Биологическая химия с упражнениями и задачами Под ред. С.Е.Северина. 2011 г.
Қосымша әдебиет:
105. Руководство к практическим занятиям по биологической химии. Под ред. Тапбергенова С.О. 2012 г.
106. Биохимия. Под ред. Е.С.Северина. 2009 г.
107. Сеитов З.С. Биохимия: Өзгертіліп, толықтырылып үшінші рет басылып шығуы / З. С. Сеитов. - Алматы: "ЭВЕРО", 2012. - 570 с.: ил.
108. Биохимия сұрақтары мен жауаптары. Биохимия в вопросах и ответах: учебное пособие / Т. С. Сейтембетов, Б. И. Төлеуов. - Алматы: ТОО"ЭВЕРО", 2010 г.
Бақылау – билеттерге жауап беру және ситуациялық есептерді шеш
Билет 1
1. Метаболизмнің реттелуінің негізгі механизмдері: белсену және ингибирлену, клеткада ферментер мөлшерінің өзгеруі, синтездің индукция немесе репрессиясы, ферменттредің ыдырау жылдамдығының өзгеруі. Гипо – және авитаминоздарда метаболизм бұзылысының механизмі қандай?
2. а) Паратгормон және кальцийтонин: химиялық табиғаты, алмасуы, өндірілуі, бөлінуі
тасмалдануы, инактивациясы, организмнен шығарылуы, биологиялық әсері,
б) “ Заттар алмасуынының реттелуі. Гормондар “ тақырыбы бойынша есеп шығару
3.а) Бүйректі гипертензия.
б) Бүйректің биологиялық міндеттері. Зәрдің түзілуіы
Билет 2
1. Гормондар туралы түсінік. Гормондардың биологиялық мәні. Гормондардың жіктелуі.
2. а) Глюкокортикостероидтер: химиялық табиғаты, алмасуы (өндірілуі, секрециясы, тасымалдануы, инактивациясы, организмен шығарылуы). Биологиялық мәні.
б) “ Заттар алмасуынының реттелуі. Гормондар “ тақырыбы бойынша есеп шығару.
3. а) Организм сүйықтықтарының реакциясының реттелуіндегі бүйректің мәні (қышқылды – сілітілі тепе-тендік).
б) Зәрдің физикалық қасиеттері.
Билет 3
1. Метаболизм реттелуінің негізгі мехинмздері: клеткалық мемьрананың өткізгіштігінің өзгеруі,
компартментализация. Метаболизмді реттеудегі клетка генетикалық аппратының мәні.
2. а) Инсулин: химиляқы табиғаты, алмасуы өндерлуі,
б) “ Заттар алмасуынының реттелуі. Гормондар “ тақырыбы бойынша есеп шығару
3.а) Фосфор-кальций алмасуын реттеуде кальцийтонин және паратгормонның мәні.
б) Диурездің сандық өзгерістері.
Билет 4
1. Ішкі секрецияның реттеу механизмдері. Сәйкес эндокриндік бездердің артық мөлшері гипофиздің тропты гормондардың өнімі мен секрециясына қалай әсер етеді?
2. а) Минералокортикостероидтер: химиялық табиғаты, алмасуы (өндірілуі, секрециясы,
тасымалдануы, активсізденуі, организмден шығарылуы), биологиялық әсері.
б) «Заттар алмасуының реттелуі. Гормондар» тақырыбы бойынша есеп шығару.
3 а) Кальций мен фосфордың биологиялық мәні.
б) Зәрдің салыстырмалы салмағының өзгеруі. Зимницкийдің тәсілі.
Билет 5
1. Кининдер: пайда болуы, биологиялық әсері. Қабыну процессіндегі кининдердің мәні.
2. а) Тироксин: химиялық табиғаты, алмасуы өндірілуі секрециясы, тасмалдануы,
организмдерінен шығару, биологиялық әсері.
б) Заттар алмасуының реттелуі. Горомндар. Тақырып бойынша есеп шығару.
3. а) Организмдегі судың алмасуы. Су және тұздар алмасуының реттелуі. Ренин ангиотензин
жүйесі.
б) Зәр ортасының рН өзгеруі.
Билет 6
1. Циклдық нуклеотидтер, простагландиндер, метаболизмді реттеуде олардың мәні.
2. а) Осу гормон СТГ, химиялық абиғаты, алмасуы өндірілуі, секрециясы, тасмалдануы,
инактивациясы, организмнен шығару. Биологиялық әсерлері. Гормонның гипо-және
гиперөндірілуінің салдары.
б) Минералды заттар: макро- және микроэлементтер жалпы сипаттамасы. Организм
сұйықтарның электролитты құрамы.
3. а) Минералды заттар: макро-және микроэлементтер жалпы сипаттамасы. Организм
сұйықтараның электролитты құрамы.
б) Сау адам зәрінің органикалық және минералды құрамы.
Билет 7
1. Эндокринді бездер міндеттерінің бұзылуы: гипо-және гиперөндірілу. Бұл бұзылыстардың
себебтері және коррекциясы. Эндокринді безде гормонын қалыпты синтезіне оның
биологиялық әсерінің жетіспеушілігі байқалу мүмкін бе?
2. а) Гипофиздің адренокортикотропты АКТГ және тиреотропты ТТГ гормондары: химиялық
табиғаты, алмасуы өндірілуі, тасмалдануы, инактивациясы, организмнен шығару.
Биологиялық әсерлері.
б) Заттар алмасуының реттелуің гормондар тақырып бойынша есеп шығару.
3. а) Организмннің сұйықтарның реакциясын реттеуінде бүйректің мәні қышқылды-сілтілі тепе
– тендікті. Ацидоз және алколоздың дамуының механизмдері.
б) Зәрдің биохимиялық анализінің клиникалық мәні.
Билет 8
1. Қабыну процессіндегі биохимиялық өзгерістер. Қабыну процессінің педиаторлары пайда
болуы және биологиялық әсерлері.
2 а) Аналық жыныс гормондар: химиялық табиғаты, алмасуы, синтезі, тасмалдануы,
активсізденуі, организмнен шығаруы.
б) Заттар алмасуының реттелуі. Гормондар тақырып бойынша есеп шығару.
3. а) Фосфат – кальций алмасудың бұзылыстары. Гипо-және гиперкальциемия. Гипо – және
гиперфосфатемия. Себебі, салдары.
б) Патологияда зәрдің физиологиялық компонентер денгейінің өзгеруі мочевинаның, зәр
қышқылдың.
Билет 9
1. Гормондардың әсерінің ерекшеліктері. Гормондардың әсер ету механизмдері женіндегі
қазіргі көзқарыстары.
2. а) Аталық жыныс гормондар: химиялық табиғаты, алмасуы өндірілуі, секрециясы,
инактивациясы, организмнен шығаруы. Биологиялық әсерлері.
б) Заттар алмасуының реттелуі. Гормондар тақырып бойынша есеп шығару.
3. а) Ісіну мен сузызданудың механизмі.
б) Патологияда зәрдің физиолоогиялық компонентер денгейінің өзгеруі аминқылдардың,
индиканың.
Билет 10
1. Метаболизм реттелуінің негізгі механизмдері: ферменттердің белсенділігінің өзгеруі:
активтену және ингибирлену, клеткадағы ферменттер мөлшерінің өзгеруі индукция немес
синтездің репрессиясы, ферменттер ыдырауының жылдамдығының өзгеруі.
2. а) Гипофиздің гонадотропты гормондары: химиялық табиғаты, алмасуы өндірілуі,
секрециясы, активсізденуі, организмнен шығару. Биологиялық әсерлері.
б) Заттар алмасуының реттелуі. Гормондар тақырып бойынша есеп шығару.
3. а) Қан кетуден кейін оның көлемің толтыратың механизмдері.
б) Патологияда зәрдің физиологиялық компонентер денгейін өзгеруі порфинурия.
Билет 11
1. Ішкі секрецияның реттеу механизмдері. Сәйкес эндокриндік бездердің артық мөлшері
гипофиздің тропты гормондардың өндірілуі мен секрециясына қалай әсер етеді?
2. а) Глюкокортикостероидтер: химиялық табиғаты, алмасуы, өндірілуі, секрециясы,
тасымалдану, активсізденуі, организмнен шығарылуы. Биологиялық әсерлері.
б) Заттар алмасуының реттелуі. Гормондар тақырыбы бойынша есеп шығару.
3. а) Адам организміндегі натрийдің алмасуы. Гипо-және гипернатриемия: себебі, салдары.
б) Патологияда зәрде натрий және калийдің мөлшерінің өзгеруі.
Билет 12
1. Кининдер: пайда болуы, биологиялық әсерлері. Қабыну процессіндегі кининдердің мәні.
2. а) Тироксин: химиялық табиғаты, алмасуы өндірілуі, секрециясы, тасымалдану, организмнен
шығарылуы. Биологиялық әсерлері.
б) Заттар алмасуының реттелуі. Гормондар тақырып бойынша есеп шығару.
3. а) Бұйректің гипертензиясы.
б) Патологияда зәрде кальций және фосфаттың мөлшерінің өзгеруі.
Билет 13
1. Эндокринді бездер міндеттерінің бзылуы гормондардың гипер және гипоөндірілуі. Бұл
бұзылулырдың себептері және олардың коррекцияларының принциптері. Эндокринді
безде гормонның қалыпты синтезінде осы гормонның биологиялық әсерінің жетіспеушілігі
байқалау мүмкін бе?
2. а) Гипофиздің адренокортикотропты АКТГ және тиреотропты ТТГ гормондарының
химиялық табиғаты, алмасу өндірілуі, секрециясы, тасмалдануы, инактивациясы,
организмнен шығару. Биологиялық мәні.
б) Затар алмасуының реттелуі. Гормондар тақырып бойынша есеп шығару.
3. а) Фосфор-кальций алмасуның реттеуінде Д тобы витаминдерінің мәні.
б) Зәрдің патологиялық қоспалары
Билет 14
1. Гормондар т уралы т үсінік олардың биологяилық мәні. Гормондардың жіктелуі.
2. а) Глюкагон: химиялық табиғаты, алмасы өндірілуі, секрециясы, тасмалдануы,
инактивациясы, организмен шы,ару. Биологиялық әсерлері.
б) Заттар алмасуының реттелуі. Гормондар тақырып боцышща есеп шығару.
3. а) Фосфор-кальций алмасуының реттелуінде кальцийтонинның, паратгормонның, д тобы
витаминдернің мәні
б) Протеинурия. Себептері.
Билет 15
1. Кининдер: пайда болуы, биологиялық әсері. Қабыну процессіндегі кининдердің мәні.
2. а) Антидиуретикалық гормон және окситоцин: химиялық табиғаты, алмасуы өндірілуі,
секрециясы, тасымалдану, организмнен шығарылуы. Биологиялық әсерлері.
б) Заттар алмасуының реттелуі. Гормондар тақырып боцышща есеп шығару.
3. а) Су және тұзды алмасуның ретелуі. Ренин – ангиотензин жұйе.
б) Глюкозурия, кетонурия. Себептері
Билет 16
1. Циклдық нуклеотидтер, простагландиндер, метаболизмді реттеуде олардың мәні.
2. а) Қантты диабет. Диаббетте зат алмасуыдың өзгеру. Диабет диагностикасында қантты
тәсілді қолдану.
б) Заттар алмасуының реттелуі. Гормондар тақырып боцышща есеп шығару.
3. а) Организм сұйықтарының электролитты құрамы. Реттеуі механизмдері. Бұйректің мәні.
б) Гематоруия, гемоглобинурия. Себептері.
Билет 17
1. Гормондардың әсер ету механизмі жөніндегі қазіргі кездегі қөзқарастары: клетка-
нысаналар және гормондардың клеткалық рецепторлары, циклдік нуклеотидтер және
гормонармен реттеудің ішкіклеткалық механизмдері арасындағы сарабшылар.
2. а) Бүйрек үсті безінің мийлы затының гормондары: химиялық табиғаты, алмасуы өндірілуі,
секрециясы, тасымалдану, организмнен шығарылуы. Биологиялық әсерлері.
б) Заттар алмасуының реттелуі. Гормондар тақырып боцышща есеп шығару.
3 а) Кальций мен фосфордың биологиялық әсері.
б) Зәрдің салыстырмалы салмағының өзгеруі. Зимницкийдің тәсілі.
Билет 18
3. Метаболизмнің реттелуінің негізгі механизмдері: белсену және ингибирлену, клеткада ферментер мөлшерінің өзгеруі, синтездің индукция немесе репрессиясы, ферменттредің ыдырау жылдамдығының өзгеруі. Гипо – және авитаминоздарда метаболизм бұзылысының механизмі қандай?
4. а) Паратгормон және кальцийтонин: химиялық табиғаты, алмасуы, өндірілуі, бөлінуі
тасмалдануы, инактивациясы, организмнен шығарылуы, биологиялық әсері,
б) “ Заттар алмасуынының реттелуі. Гормондар “ тақырыбы бойынша есеп шығару
3. а) Бүйректі гипертензия.
б) Бүйректің биологиялық міндеттері. Зәрдің түзілуіы.
