А және В оқиғаларының көбейтіндісі немесе қиылысуы деп, осы екі оқиғаның бірігіп пайда болуынан тұратын АВ оқиғасын атайды.
,
немесе
деп белгіленеді.
Бірнеше оқиғалардың көбейтіндісі осы бойынша анықталады.
Мысалы.
A={жолаушы поездға билет сатып алды}, B={вагондағы өз орнына отырды}, C={поезд берілген вагонмен орнынан қозғалды}. Сонда
={жолаушы кетіп қалды}.
Шартты ықтималдықтар.
шартты ықтималдығы деп А оқиғасы пайда болды деп болжамдап есептелгендегі В оқиғасының ықтималдығын атайды.
Мысалы.
Урнада 3 ақ және 3 қара шар болды. Урнадағы шарларды екі рет бір-бірден кері орнына салмай шығарады. Егер бірінші тәжірибеде қара шар алып шыққан болса (А оқиғасы), екінші тәжірибеде ақ шар алып шығатындығының (В оқиғасы) ықтималдығын тап. Шешуі:
Бірінші тәжірибеден кейін урнада 5 шар қалды, олардың 3-уі ақ. Ізделінді шартты ықтималдық:
.
Ықтималдықтарды көбейту теоремасы.
Ықтималдықтарды көбейту теоремасы. Екі оқиғаның бірігіп пайда болуының ықтималдығы – олардың біреуінің, бірінші оқиға пайда болды деп ойда есептеп алынған екіншісінің шартты ықтималдығына көбейткенге тең:
.
А және В оқиғалары, екеуінің біреуінің ықтималдығы екіншісінің көрінуіне байланысты өзгермесе тәуелсіз деп аталады. Олай болмаған жағдайда олар тәуелді болар еді. Тәуелсіз оқиғаларға сонымен қатар В оқиғасының шартты ықтималдығы оның шартсыз ықтималдығына тең болатынын айтуға болады:
.
Тәуелсіз оқиғалары үшін көбейту теоремасы.
Йлесімді оқиғалардың ықтималдықтарының қосу теоремасы.
Екі оқиға, егер бір тәжірибеде біреуінің пайда болуы екіншісінің пайда болуын жоққа шығармаса үйлесімді деп аталады.
Мысалы.
Ойын сүйегін лақтырғанда, A – 4 ұпайдың пайда болуы, В – тақ санды ұпайдың пайда болуы. А және В оқиғалары – үйлесімді.
Теорема. Екі үйлесімді оқиғаның ең болмаса біреуінің көріну ықтималдығы осы ықтималдықтардың қосындысынан олардың ықтималдықтарының үйлесімді көрінуін шегергенге тең:
.
Теорема. жиынында тәуелсіз оқиғалардың ең болмаса біреуінің көріну ықтималдығы 1 мен қарама-қарсы оқиғалардың ықтималдықтарының көбейтіндісінің , айырмасына тең.
Егер оқиғаларының ықтималдықтары бірдей р –ға тең болса, онда бұл жағдайда
Мысалы:
Үш мерген нысанаға оқ атады. Бірінші мерген көздеген жерге оқ тию ықтималдығы 0,75 тең, екіншісінікі - 0,8, үшінсінікі - 0,9. а) үш мергеннің нысанаға тиюінің; б) ең болмаса бір мергеннің нысанаға тиюінің ықтималдығын тап.
Шешуі:
а)
A, B, C оқиғалары тәуелсіз, онда тәуелсіз оқиғалардың көбейту теоремасы бойынша:
.
б)
(1-ші мергеннің тимеуінің ықтималдығы)
(2-ші мергеннің тимеуінің ықтималдығы)
(3-ші мергеннің тимеуінің ықтималдығы) яғни, , ,
.
Толық ықтималдық формуласы.