- Мұнай өнімдері сапасына күкіртті қосылыстар қалай әсер етеді?
- Мұнай өнімдері құрамындағы күкіртті қосылыстар қандай тәсілдермен анықталады?
- Лампалық тәсілдің ерекшеліктерін атаңыз.
- Мұнай өніміндегі күкірт мөлшерін есептеу формуласын жазыңыз.
- Натрий көмір қышқылының сулы ерітіндісінің күкіртті газбен әрекеттесу реакциясын жазыңыз.
Сынылатын әдебиет.
8. Гуревич И.Л. Технология переработки нефти и газа. Ч. 1. М.: Химия, 1972 – 360с.
9. Омаралиев. Т.О. Мұнай және газды өңдеу технологиясы. І бөлім. Алматы: Ғылым, 2000ж.
10. Туманян П.В. Физические методы переработки нефтяного сырья. Методические указания. Московский институт нефтехимической и газовой промышленности им. И. М. Губкина. М-1984.
11. Практикум по технологии переработки нефти. Под ред. Е.В.Смидович и И.П.Лукашевич. М.:Химия,1972.
12. Лабораторные работы по топливу и смазочным маслам. Итинская М. И. – М: Сельхозиздат.
13. ГОСТ. Нефть и нефтепродукты. Часть 1- Газы горючие, топлива и растворители.
14. Сарданаливили Е.Г., Львова А.И. Примеры и задачи по технологии переработки нефти и газа. М.: Химия – 1980.
Лабораториялық жұмыс № 7 Мұнай құрамындағы судың мөлшерін
Дина- Старк әдісі бойынша анықтау
Сабақ мақсаты: Бұл мұнай және мұнай өніміндегі судың сандық мөлшерін жеткілікті түрде дәл анықтайтын, кеңінен таралған әдіспен таныстыру. Ол мұнай және мұнай өнімінің үлгісін еріткішпен бірге азеотропты айдауға негізделген.
Приборлар мен реактивтер: Колба қыздырғыш және электр плиткасы; қабылдағыш-аулағыш; кері салқындатқыш; сыйымдылығы 500 мл дөңгелек түбті колба; көлемі 1 литрге өлшегіш цилиндр; БР-1 маркалы бензин (80-1200С фракция); қайнатқыштар (форфор, шыны түйіршіктері).
Жұмысты орындау тәртібі мен мазмұны:
1. Жұмыс мақсаты
- Теориялық бөлім
- Жұмысты жүргізу тәртібі
- Жұмыс нәтижесі
- Ұсынылатын әдебиет
Жұмысқа дайындық:
Бұл әдіс бойынша, еріткіш ретінде 80-1200С температурада қайнайтын және құрамындағы ароматты көмірсутектер 3% -тен аспайтын БР-1 маркалы бензин қолданылады.
Мұнай үлгісін 5-мин. бойына ыдыста сілкілей отырып, жақсылап араластырады. Тұтқырлығы жоғары мұнай мен мұнай өнімдерін алдын ала 40-500С-на дейін қыздырады. Одан кейін 100г үлгіні, алдын ала өлшенген 1 шыны колбаға салады. Содан соң 1 колбаға тағыда 100мл еріткішті құйып араластырылады.
Тұтқырлығы аз мұнай өнімдерін колбаға көлемі бойынша алуға болады. Бұл жағдайда өлшегіш цилиндрмен 100мл зерттелген мұнай өнімін өлшеп алып 1 колбаға құяды. Содан соң осы цилиндрмен 100мл еріткішті құйып алып, тағы да сол колбаға құяды. Колба біркелкі қайнауы үшін бірнеше фарфор немесе шыны түйіршіктерін тастайды. Колба 2 шлифтің көмегімен қабылдағыш-аулағыштың алып кету түтігіне жалғанады, ал қабылдағыш-аулағыштың жоғарғы бөлігіндегі шлифке 3 салқындатқышты орнатады. Қабылдағыш-аулағыш және салқындатқыш әрі таза, әрі құрғақ болуы қажет. Ауадағы су буының конденсациялануын болдырмау үшін салқындатқыштың жоғарғы ұшын мақтамен жауып қояды.
Жұмыстың жүргізілуі:
Колбадағыны колбақыздырғыш немесе электр плиткасы көмегімен қыздырады. Айдауды қабылдағыш-аулағышқа салқындатқыш түтігінен секундына 2-4 тамшы таматындай етіп жүргізеді. Қыздыруды қабылдағыш-аулағыштағы судың көлемі ұлғаюы тоқтағаннан кейін және еріткіштің жоғарғы қабаты мөлдір болғаннан кейін тоқтатады. Айдау ұзақтығы 30-минуттан аз, 60-минуттан көп болмауы қажет. Егер салқындатқыш түтігінің қабырғаларында су тамшылары қалатын болса, оны қабылдағыш-аулағышқа итеріп түсіреді. Зерттелетін өнім бөлме температурасына дейін салқындағаннан кейін приборды жинап тастауға болады. Егер қабылдағыш-аулағыштағы су мөлшері 0,3мл-ден аспаса және еріткіш лайлы болса, онда қабылдағышты мөлдірлету үшін 20-30 минуттай ыстық суға салып қояды, содан соң бөлме температурасына дейін тағы да салқындатады. Салқындатқаннан кейін қабылдағыш-аулағыштағы судың көлемін 1 жоғарғы бөліміне дейінгі дәлдікпен анықтайды.
Х судың массалық үлесін, % есебімен мына формула бойынша есептейді:
Х = 100 V / G;
Мұндағы: V – қабылдағыш-аулағышқа жиналған мл есебімен берілген су
мөлшері
G – грамм есебімен берілген зерттеуге арналған мұнай өнімінің
өлшендісі
Қабылдағыш-аулағыштағы су мөлшері 0,03 мл және одан аз болғанда өте аз деп есептеледі.
Екі параллель анықтаулар арасындағы су мөлшерінің ауытқуы қабылдағыш-аулағыштың жоғарғы жағындағы су алып тұратын 1 бөлінімнен аспауы қажет.
Лабораториялық жұмыс № 7 орындалуы туралы есеп формасы:
1. Жұмыс мақсаты
- Теория элементтері
- Практикалық бөлім
- Қорытынды
- Қолданылған әдебиет
Жұмысты орындаған: Жұмысты қабылдаған:
...................................................................................................
топ, студент қолы оқытушы қолы
орындаған күні қабылдаған күні
Глоссарий
Дина-Старк приборы
Еріткіш бензиндер(ЕБ)
Мұнай майларындағы су және оны анықтау әдістері
Сынылатын әдебиет.
8. Гуревич И.Л. Технология переработки нефти и газа. Ч. 1. М.: Химия, 1972 – 360с.
9. Практикум по технологии переработки нефти. Под ред. Е.В.Смидович и И.П.Лукашевич. М.:Химия,1972.
10. Лабораторные работы по топливу и смазочным маслам. Итинская М. И. – М: Сельхозиздат.
11. ГОСТ. Нефть и нефтепродукты. Часть 1- Газы горючие, топлива и растворители.
КЕЛІСУ ПАРАҒЫ
