Санитарлы – көрсеркіш микро-дің – оральді ластану индикаторларын сипаттау.

стафилококк
стрептококк
2-топтағы санитарлы-көрсеткіштік микроорганизмдер
Осы топтағы бактериалар жоғарғы аталғандарға қарағанда, олардың СКМ суда, ауада, сүт өнімдерінде. Стафилококктар – бактериялардың ішінде кең тараған топтарының бірі. Алтын стафилококк қоздырғыш топырақта, ауада, теріде, тыныс алу жолдары мен сілемей қабығында тіршілік етеді, ішектің қалыпты микрофлорасының бір бөлігі болып табылады. Стафилококк тез бұзылатын тағам өнімдерінде бірден көбейеді. Негізінен кремнен жасалған тәтті өнімдер, көкөніс және еттен жасалған салаттар, сүт және сүт өнімдері, майға жасалған балық консервілері, дайын аспаздық өнімдерде болады. Тағамдар мен дайын өнімдерді 4-6 С температурасында сақталуы тиіс. Бұндай температурада стафилококктардың көбеюі және олардың энтеротоксин бөлуі тоқтатылады. Басқа санитарлы- көрсеткіштік стрептококк (гемолитикалық стрептококк). Оны жоғары тыныс алу жолдарының қабыну ауруларымен ауыратын адамдардың 80%-де табылады. Ол гемолитикалық қасиетке ие
3-топтағы санитарлы-көрсеткіштік микроорганизмдер
Бделловибриодары-1962ж.СКМ ретінде ұсынылған. Бұл аэробты грам теріс таяқшар, өлшемі 0,25-1,5 мкм. Қозғалады, талшықтары бар, басқа бактериялармен салыстырғында жыртқыштар, тек грам теріс таяқшаларды зақымдайды. Олар суды биологиялық тазарту барысында қолданады (жүзу бассейіндеріне суды жасанды жолмен жібереді), сонымен қатар СКМ-дағы ластанған суларда да қолданады.Тұрып қалған сулардың қалдықтарында бделловибриондардың мөлшері 3000 КОЕ/см3 жетеді, жекленген қалдықтарда 10 КОЕ/см3 жетеді.Бделловибриондарды Грация әдісімен бөледі, бірақ оларға сынама қою үшін индикаторы E.coli K-12 индикаторлы штаммы қажет. Олардын санын ақтаңдақ түзуші бірліктермен анықтауға болады. (АТБ/см3). Аэромонадтар – 1969ж. СКМ-ны аэромонадалар ретінде қолдану ұсынылды. Олар тұрып қалған суларда өте көп мөлшерде кездеседі және олар күшті көбею энергиясына қабілетті. Олар тұрып қалған суда, су құбырларындағы көрсеткіштерге ЖМС тәрізді әсер етуімен көрінеді. Суда аэромонадалар көп болған жағдайда тағамдық улануға әкелуі мүмкін.
СКМ-ға қойылатын талаптар
ü Үнемі адам мен жануардың табиғи қуыстарында тіршілік етіп,үнемі сыртқы ортаға бөліну ü Сыртқы ортада көбеймеуі ü Патогенді микроорганизмдерге қарағанда сыртқы ортада тіршілік ету ұзақтығы және тұрақтылығы
аз емес немесе тіпті жоғары
ü СКМ –ны шатастырып алатындай “сыңарлар “ болмауы ü Сыртқы ортаға қатысты төмен өзгергіштігі ü Орындалуы қарапайым және сонымен қоса сенімді индукция әдістерінің болуы.
2.Санитарлық - микробиологияның зерттеу принциптері
I-сынаманы дұрыс(стерильді) күйде алу. Сынаманы алған кездегі қателік дұрыс емес және қайтымсыз қортынды сараптамаларға әкеліп соғады. Сынаманы тасымалдау кезінде зерттелетін объектідегі бастапқы микрофлораның көбейіп кетпеуін және тіршілігін жоймау үшін жағдай жасау қажет. Сондықтан да, сынаманы алғаннан кейін 2 сағат ішінде зерттеуді өткізу қажет, бірақ осы уақыт ішінде оны жеткізу мүмкін болмаса, онда сынаманы контейнер тоңазтқышта +4–10ºс сақтау және тасымалдау уақытты 6 сағатқа дейін. Әр сынама құжатпен қоса зертханаға жіберіледі: құжатта зерттелетін материалдың аты, сынаманың номері, алу уақыты, алған жері, объектінің сипаттамасы, сынаманы алған маманның аты-жөні, қолы жазылады.
II - сараптамаларды әр жерден жекелеп жүргізу
Объектіде әр түрлі микроорганизмдер бар. Сондықтан да зертелетін объектіден сынаманы әр учаскілерден (аймақтан) алады, мүмкіншілкке қарай сынаманың санын көп мөлшерде алады және объекті жайлы толық сипат беруге мүмкіндік береді. Зертханаға жеткізілген сынаманы араластырып, керекті материалды дәл өлшеп алады да әрі қарай зерттеу жүргізіледі.
III- сынаманың алуын қайталау - салыстырмалы нәтижесін алу үшін қажет. зерттелетін материалдар тұрақсыз яғни өзгеріп
тұрады (су, ауа және т.б.), онда уақыт бойынша және кеңістікте микрофлораның ауысуы өте жоғары. Патогенді микроорганизмдер қоршаған ортаға аздаған мөлшерде түседі және таралуы бір келкі емес. Сондықтан да сынаманы қайтадан алу қоршаған орта объектілерінде биологиялық контаминацияны нақты анықтауға көмектеседі.
II - сараптамаларды әр жерден жекелеп жүргізу. Объектіде әр түрлі микроорганизмдер бар. Сондықтан да зертелетін объектіден сынаманы әр учаскілерден (аймақтан) алады, мүмкіншілкке қарай сынаманың санын көп мөлшерде алады және объекті жайлы толық сипат беруге мүмкіндік береді. Зертханаға жеткізілген сынаманы араластырып, керекті материалды дәл өлшеп алады да әрі қарай зерттеу жүргізіледі. III- сынаманың алуын қайталау — салыстырмалы нәтижесін алу үшін қажет. зерттелетін материалдар тұрақсыз яғни өзгеріп тұрады (су, ауа және т.б.), онда уақыт бойынша және кеңістікте микрофлораның ауысуы өте жоғары. Патогенді микроорганизмдер қоршаған ортаға аздаған мөлшерде түседі және таралуы бір келкі емес. Сондықтан да сынаманы қайтадан алу қоршаған орта объектілерінде биологиялық контаминацияны нақты анықтауға көмектеседі.