Тақырыбы: «Онкогенетика» тақырыбы бойынша кеңес

7.2. Сабақтың мақсаты: студенттерде жасушаның ісіктік трансформациясының себептері және молекулалық-генетикалық механизмдері туралы білімді қалыптастыру.

7.3. Оқыту міндеттері:

- қатерлі ісіктердің дамуындығы сыртқы орта (канцерогендік) факторлардың рөлін оқып үйрену;

- канцерогендік факторлардың жіктелуін оқып үйрену;

- ісіктік трансформацияның молекулалық механизмдері мен сатыларын оқып үйрену;

- қатерлі ісік жасушаларының қаситеттерін оқып үйрену;

- протоонкогендердің сипаттамалары мен қызметтерін оқып үйрену;

- протоонкогендердің онкогенге айналу себептері мен механизмдерін оқып үйрену;

- онкогенездегі вирустардың рөлін оқып үйрену;

- антионкогендердің сипаттамалары мен қызметтерін оқып үйрену;

- қатерлі ісіктердің алдын-алуда, диагностикалауда және емдеуде ісіктік трансформацияның молекулалық-генетикалық механизмдерінің маңызын оқып үйрену.

7.4. Өткізілу түрі: үйлесімді оқыту тәсілі (әңгімелесу, сызбалар сызу, кестелер толтыру), тақырып бойынша бейнефильм көру; интерактивті оқыту тәсілі - рөлдік ойын (сценариі 2-ші қосымшада).

 

7.5. Тақырып бойынша тапсырма:

7.5.1. Қатерлі ісік жасушаларының қасиетерін атап оларды сипаттау.

 

7.5.2. Протоонкогеннің онкогенге айналу механизмдерінің сызбасын сызу және түсіндіру.

 

7.5.3. Жасушаның ісіктік трансформациясының сатыларының сызбасын сызып түсіндіріңіз.

7.5.4. Кестені толтырыңыз:Онкогендер және ісіктің супрессор гендері

 

Геннің / ақуыздың жасушадағы қызметі	Ген / ақуыз	Ісік
	myc
	cyclins D, E
pl5
pl6
pRB
	p53
Bcl-2
	Теломераза
	APC
BRCA1, BRCA2
	Репарацияның гендері
ATM

 

7.6. Үлестірілетін материалдар: жоқ.

7.7. Әдебиеттер:

Негізгі:

7.7.1. Генетика. Под ред. Иванова В.И. М.: Академкнига, 2006. с. 557-568.

7.7.2. Муминов Т.А., Куандыков Е.У. Основы молекулярной биологии (курс лекций). Алматы:

Эверо, 2009. с. 201-216.

7.7.3. Мушкамбаров Н.Н., Кузнецов С.Л. Молекулярная биология. М., 2003, с. 501-520.

7.7.4. Қуандықов Е.Ө., Әбілаев С.А. Медициналық биология және генетика. А., 2006, б. 91-97.

Қосымша:

7.7.5. Медицинская генетика: учеб. пособие/ Роберт Л.Ньюссбаум, Родерик Р, Мак-Иннес, Хантингтон Ф. Виллард: пер. с англ. А. Ш. Латыпова; под ред. Н. П. Бочкова.- М.: ГЭОТАР-Медиа, 2010.

7.7.6. Қуандықов Е.Ө., Нұралиева Ұ.Ә. Негізгі молекулалық –генетикалық терминдердің

орысша- қазақша сөздігі Алматы: Эверо, 2012. 112 б.

7.7.7. Наследственные болезни: национальное руководство/под.ред.акад. РАМН Н.П. Бочкова.-М.: ГЭОТАР-Медиа, 2012. б 348-370.

Бақылау

7.8.1. Бақылау сұрақтары:

7.8.1.1. Канцерогенез. Канцерогендік факторлар, жіктелуі, олардың жасушалардың ісіктік трансформациясындағы рөлі.

7.8.1.2. Протонкогендер және онкогендер жайлы түсінік, олардың жасушалардың ісіктік трансформациясындағы рөлі.

7.8.1.3. Антионкогендер, олардың ісікке қарсы қорғаныш механизмдері.

7.8.1.4. Онковирустар, олардың жасушалардың ісіктік трансформациясындағы рөлі.

7.8.1.5. Қатерлі ісіктер, даму сатылары, қасиеттері.

7.8.1.6. Генетиканың заманауи онкологиядағы маңызы.

Үш тілде түсіндірме сөздер:

Қазақ тілінде	Орыс тілінде	Ағылшын тілінде
Канцерогенез– ағзаның қалыпты жасушаларының ісік жасушасына айналуына алып келетін көп сатылы күрделі үрдіс	Канцерогенез– сложный многоэтапный процесс, ведущий к глубокой опухолевой реорганизации нормальных клеток организма	Cancerogenesis – complex, multistep process of development of malignant tumors
Протоонкогендер – жасушаның бөлінуін, өсуін және жасушалардың өзара әсерін реттейтін гендер, олардың мутациясы қатерлі ісіктің дамуына әкеледі	Протоонкогены – гены, регулирующие деление, рост и взаимодействие клеток, мутации которых приводят к развитию злокачественной опухоли	Protooncogenes –specific group of genes, regulating cell division and growth, mutations of which result in development of malignant tumor
Супрессор гендері –жасушаның бөлінуін және жіктелу үдерісінен шығуына тежеуші әсер ететін гендер	Гены-супрессоры оказывают тормозящее влияние на процессы клеточного деления и выхода из процесса дифференцировки	Suppressor-genes – group of genes suppressing action of oncogenes and preventing process of oncogenesis
Қатерлі ісіктер –жасушаның бақыланусыз бөлінуімен, инвазивті өсіумен және моноклондылығымен сипатталатын ісіктер	Злокачественные опухоли – опухоли, характеризующиеся бесконтрольным делением клеток, инвазивным ростом и моноклональностью	Malignant tumors –tumors characterized by unlimited division of cells, invasive growth and monoclonality

 

Құрастырушы: оқыт. Г.Т. Танеева

 

8-сабақ (СОЖӨЖ)