Лекции.Орг


Поиск:




Категории:

Астрономия
Биология
География
Другие языки
Интернет
Информатика
История
Культура
Литература
Логика
Математика
Медицина
Механика
Охрана труда
Педагогика
Политика
Право
Психология
Религия
Риторика
Социология
Спорт
Строительство
Технология
Транспорт
Физика
Философия
Финансы
Химия
Экология
Экономика
Электроника

 

 

 

 


Анықтамасы, түрлері, мысалдары




 

Айталық, V және V¢ – F өрісінде берілген векторлық кеңістіктер болсын.

Анықтама. Бір өрісте берілген V векторлық кеңістігін V¢ векторлық кеңістігіне бейнелейтін бейнелеуді оператор деп атайды.

Анықтама. Бір өрісте берілген V векторлық кеңістігін V¢ векторлық кеңістігіне бейнелейтін операторы аддитивті және біртекті болса, оны сызықтық оператор дейді.

операторының аддитивтік шарты:

а,b V (a + b) = (a) + (b),

операторының біртектілік шарты:

а V F ( a) = (a).

Ескертулер:

1). Сызықтық оператордың аддитивтік және біртектілік шарттарын біріктіріп төмендегіше бір шарт етіп жазуға болады:

а,b V , F ( a + b) = (a) + (b).

2). Сызықтық оператор гомоморфизм екені түсінікті.

3). Егер V¢ кеңістігі сан жиыны болса (Z, Q, R, C), онда сызықтық операторды сызықтық функционал деп атайды.

4). Егер V және V¢ кеңістіктері беттессе, онда V кеңістігінде берілген сызықтық операторды, кейде, сызықтық түрлендіру деп те атайды.

Осыларды ескеріп, векторлық кеңістікте берілген (анықталған) сызықтық оператордың анықтамасын былайша тұжырымдауға болады:

Анықтама.

def

(: V V –сыз. операт.) ( а,b V , F ( a + b)= (a)+ (b))

Бұл анықтамадан, векторлық кеңістікте берілген сызықтық оператор – сол кеңістіктің эндоморфизмі екені түсінікті.

Сызықтық оператордың анықтамадан шығатын 2 қарапайым қасиеттері бар:

1 . = = 0 F болса, (0) = 0 сызықтық оператор нольдік векторды орынында қалдырады (немесе сызықтық оператор нольдік векторды өз – өзіне көшіреді).

2 . Оператордың сызықтық болу шартын бірнеше векторлар үшін жалпылауға болады, яғни

( а +... + а ) = (a ) +... + (а ).

Мысалдар.

1). Кезкелген V векторлық кеңістігінде тепе – тең бейнелеу (х) = х (х V) сызықтық оператор болады. Шынында да,

( a + b) = a + b = (a) + (b) сызықтық оператор.

Оны бірлік оператор дейді.

2). Кезкелген V векторлық кеңістігінің барлық векторын нольдік векторға көшіретін (х) = 0 (х V) бейнелеуі де сызықтық оператор болады. Шынында да, ( a + b) = 0 = 0 + 0 = (a) + (b) сызықтық оператор.

Оны нольдік оператор дейді.

3). С – үздіксіз функциялар кеңістігінде бейнелеу ретінде дифференциал- дау заңдылығын d (f) = f ¢ алайық. Онда ол да сызықтық оператор болады. Шынында да, d ( a + b) = ( a + b)¢ = |дифференциалдау ережелері бойынша| = a ¢ + b ¢ = d (a)+ d (b) d сызықтық оператор.

Оны дифференциалдау операторы дейді.

4). Айталық, V векторлық кеңістігі өзінің екі ішкі кеңістігінің тура қосындысы болсын: V = W W . Онда х = х + х бірмәнді өрнектелуіндегі

х х векторының W -ге проекциясы (W -ге параллель) деп,

х х векторының W -ге проекциясы (W -ге параллель) деп аталады.

х векторына х векторын сәйкестікке қоятын заңдылықты қарастырайық. Оны V кеңістігін W ішкі кеңістігіне (W -ге параллель) проекциялау деп атап, деп белгілейді: (х) = х .

(Сәйкесінше, (х) = х алынса, ол V кеңістігін W ішкі кеңістігіне (W -ге параллель) проекциялау болады).

Қосынды тура қосынды болғандықтан, әрбір х векторы үшін х бірмәнді анықталады. Сондықтан заңдылығы, шынында да, бейнелеу болады. Осы бейнелеуі сызықтық оператор болатынын өзіңіз тексеріңіз.

Оны проекциялау операторы дейді.

5). F өрісінде берілген кезкелген V векторлық кеңістігінде, тұрақтандырылған F скаляры үшін, (х) = х (х V) бейнелеуі де сызық- тық оператор болады. (Тексеріңіз).

Оны ұқсастық операторы дейді.

 





Поделиться с друзьями:


Дата добавления: 2017-02-11; Мы поможем в написании ваших работ!; просмотров: 1026 | Нарушение авторских прав


Поиск на сайте:

Лучшие изречения:

Наука — это организованные знания, мудрость — это организованная жизнь. © Иммануил Кант
==> читать все изречения...

2282 - | 2079 -


© 2015-2024 lektsii.org - Контакты - Последнее добавление

Ген: 0.009 с.