Сандар,жылдар, ғасырлар 10 страница

Дернәсіл сатысындағы былқылдақденелілердің буылтық құрттармен ұқсастығы? Денесінің буылтық болуы

Дернәсілдер көкірекаяқтылармен? Қорегін қармайды

Дернәсілі шабақ. Сазанда.

Дефишенсия- Хромосома ұштарының жетіспеушілігі

Дж.Пристли- 1778ж өсімдіктердің оттегі бөлетінін анықтады.

Джон Рей- 1688ж «Түр» деген ұғымды енгізген.

Диалектика- қоғамның және ойлаудың дамуының жалпы заңдары туралы ғылым.

Дигибридті будандастырудағы F2 ұрпақта фенотипі төрт түрлі генотипті көрініс береді: 9:3:3:1

Диетология- тамақты дұрыс пайдалану туралы ғылым.

Дизентерия (қан тышқақ) қоздырғышының сілемейлеп зақымдайтын мүшесі. Аш ішек.

Дизентерия амебасы адамның ішегіне не арқылы түседі? Таза емес тамақпен, сумен бірге цистасын ішіп қойса

Дизентерия амебасы қандай ауру туғызады? Қантышқақ

Дизентерия амебасының кәдімгі амебадан айырмашылығы? Адамның ішігінде паразиттік тіршілік етеді

Дизентерия ауруын тарататын. Шыбын, тарақан.

Дизентерия ауруының қоздырғышы? Бактерия және қарапайымдылар

Дизентерияның тура мағынасы? Бұзу, ішек

Дикроцелиоз- таспаша сорғыш шөпқоректі жануарлардың бауырын зақымдайды.

Диназаврлар дәуірі болып есептелетін заман: Мезазой

Диплоидты жиынтығы бар хромосома зиготада... қалыптасады- Ұрықтануда

Диплоидты ядроның меиозды жолмен бөлген кезде хромосоманың қандай жиынтығы түзіледі? Гаплоиды

Диплоидтық ағзада неше аллельдік ген белгілері бар? 2

Диплоиды ядроның митозды жолмен бөлген кезде хромосомалардың қандай жиынтығы түзіледі? Диплоидты

Дисахаридтерге жататын Сахароза

Дифтериямен ауырған адамға тез арада нені егу керек? Сарысу

ДНК – ның екі еселенуінің (қос тізбекті екендігін) жолдарын меңзеді. М.Месильсон, Ф.Сталь

ДНК құрылымына кірмейтін нуклеотид. Урацил.

ДНК молекуласының атқаратын қызметі. Тұқымқуалаушылық ақпараттарын тасымалдау

ДНК молекуласының комплементарлы тізбегі бір-бірімен жалғасатын химиялық байланыс: Сутекті

ДНК нуклеотидтерінің бір-бірінен айырмашылығы. Азотты негіздердің құрылысында.

ДНК нуклеотидтерінің құрамына кірмейтін химиялық қосалқы. Май қышқылы.

ДНК үзінділерін біріктіретін фермент. Лигаза.

ДНҚ құрамындағы нуклеотидтердің азот негіздері: Аденин, гуанин, цитозин, тимин

ДНҚ молекуласы ядроның қандай затында болады? Хромосомаларда

ДНҚ молекуласына қатысты келтірілген дәлелделдің қайсысы дұрыс? ДНҚ құрамында дезоксирибоза

ДНҚ молекуласында тиісті келтірілген дәлелдердің қайсысы дұрыс емес?ДНҚ тек 1 нуклеотидтен тұрады

ДНҚ молекуласының 1 генінің информациясы неге сәйкес? Полипептидтерге

ДНҚ молекуласының 2 еселенуі клетканың тіршілік циклінің қай фазасында жүзеге асады? Интерфазада

ДНҚ молекуласының комплементарлы тізбегі бір-бірімен қандай химиялық байланыспен жалғасады? Сутекпен

ДНҚ молекуласының құрамына кіретін- 4 типті нуклеотид

ДНҚ молекуласының тізбегі- 2

ДНҚ молеукласының комплементерлы тізбегі бір-бірімен жалғасатын химиялық байланыс- Сутекті

ДНҚ нуклеотидтерінің компоненттері: Азотты негіз, дезоксирибоза, фосфор қышқылының қалдығы.

ДНҚ нуклеотиттердің бір- бірінен айырмашылығы неде? Азотты негіздердің құрылысында

ДНҚ нуклоидтары құрамына қандай химиялық қосылыс кірмейді? Май қышқылы

ДНҚ синтезделетін өсімдік жасушаларының органоидтары. Пластидтер

ДНҚ тізбегінде азотты негіз Аденинге қарама-қарсы нуклеотид(негіз)- Тимин

ДНҚ-молекуласында азотты негіздердің жетіспейтін түрі. Урацил.

ДНҚ-молекуласының құрамына кірмейтін азотты негіздердің түрі: Урацил

ДНҚ-молекуласының құрылымына кірмейтін нуклеотид: Урацил

ДНҚ-ның 2 еселенуі зерттеген ғалымдар? М.Месильсон,Ф.Сталь

ДНҚ-ның қос тізбекті екендігін дәлелдеген. М.Месильсон, Ф.Сталь

ДНҚ-ның молекуласы бір тізбегінде нуклеотиттердің орналасу реті А-Т-Ц-Т-Г-А-Ц-Т-Т. Осы тізбекке сәйкес келетін ДНҚ-ның екінші тізбегін анықтаңыз. Т-А-Г-А-Ц-Т-Г-А-А

Доғалы жүйкелі өсімдік. Інжугүл.

Долана тұқымдарының таралу жолы. Жануарлармен.

Доминантты белгі? Басым белгі

Доминантты гомозиготалы генотип. АА.

Дранкулез ауруын тудырады? Суыртқы

Дриопитектердің адамнан айырмашылығы- төрт аяқпен жүрген, ми сауыты кішкене, еңбек құралдары болмаған

Дрозофила, адам-аталық жыныс хромосомасы геторогаметалы болады.

Дрозофилла шыбынының аутосомды хромосома саны? 6

Дупликация- Хромосоманың белгілі бір бөлігінің екі еселенуі

Дұрыс гүлдің дәл ортасында орналасқан бөлімін белгілеңіз- Аналық

Дұрыс жауабын белгілеңіз? Тоспа ұлуы өкпе арқылы тыныс алады

Дұрыс қайнатылып, піспеген етпен балық қай ауруына себепші? Гельминтті ішкұрт

Дүние жүзінде тұңғыш рет қойдың арқар-меринос тұқымы шығарылған әдіс: Алыстан будандастыру.

Дүниежүзілік генофондың қорғап, сақтап қалуды қажет ететіндер? Тұтас бірлестіктер және ондағы популияциялар

Дүниежүзіне әйгілі арқар- меринос алынған сұрыптау әдісі? Түр аралық будандастыру

Дыбыс қабылдайтын құлақ қалқаны болатын жануарлар- Сүтқоректілер

Дыбыс қаттылығы өлшенеді? дБ(дицибел)

Дыбыс сіңірлері... орналасқан. Көмейде.(көмекейде)

Дыбыс тербелісін сезгіш ішекқуысты? Медуза

Дыбысты сөз шығу үшін не қатсады? Дыбыс сіңірі, кеңірдек, дыбыс саңылауы

Дыбысты тітіркенуден не қозады? Құлақ иірімдегі дыбыс сезгіш жасушалар

 

Е дәрумені- жыныс безінің әлсізденуіне әкеледі.

Е.Сирс- Генетикалық инженерияның тарихын тұңғыш ашқан ғалым.

Ебедейсіз қозғалыс жасағанда сүйек басының таюы: Буынның шығуы.

Егер өсімдік бойында су жетклікті болса, онда лептесік? Күндіз ашық, түнде жабық

Егер адамның жынысты хромосомалардың жиынтығы ХХУ болса, онда адам қай жынысты болады? Еркек

Егер адамның тіршілік сыйымдылығы қалыптығында 400 см³ төмен болса, өкпедегі газ алмасу? Төмендегені

Егер аналықта 12 хромосома болғанда мейоздық бөліну кезеңінен соң жасушадағы хромсома жиынтығы. 6.

Егер асбұршағының тамырының жасушаларында 14 хромосома болса, онда тозаңқабында (микроспорада) неше хромосома бар? 14

Егер асбұршағының тамырының жасушаларында 14 хромосома болса, онда эндоспермді неше хромосома бар? 21

Егер ашытқыны ұнға қамыр илесе сәлден соң қамыр дереу көтеріліп ашиды, мұны қалай түсіндіруге болады? Қантты спирт пен көмірқышқыл газына ыдыратады

Егер бүршікті кесетін болсақ, ішінен бастама сабақта орналасқан бастама гүлшанақта көруге болады, бұл қандай бүршік? Генеративтік бүршік

Егер гликолиздің ыдырауы оттегінің қатысуымен жүрсе ол? Аэробты ыдырау

Егер көзге бөгде зат түссе? Қайнатылған жылы сумен жуу керек

Егер көзге бөгет зат түссе. Қайнатылған жылы сумен жуу керек.

Егер қалқанша бездің қызыметі балалық жаста төмендесе, онда қандай ауруға шалдықтырады? Кретинизм

Егер мишық жарақаттанса- Қозғалыс, тепе-теңдік, сөз бұзылады

Егер мына элемент жетіспесе өсімдіктің жапырақтары бозарып, өсуі өте баяулайды: Азот.

Егер өсімдікке фосфор жетіспесе, онда...- Жемістің түзілуі баяулайды

Егер ұрпағында фенотип 1:1 қатынаста кездесе онда ата-аналары туралы не деуге болады? Біреуі гетерозиготалы да, ал екіншісі рецессивті

Егер ұрпағында фенотип 3:1 қатынаста кездесе, онда ата-аналары туралы не деуге болады? 1 ген арқылы гетерозиготалы

Егер ұрпағында фенотип 9:3:3:1 қатынаста кездессе онда ата-аналары туралы не деуге болады? А және В гендер арқылы дигетерозиготалы

Егер ұрпақта мынандай ажырау болса 1 ААВВ 2 АаВВ онда ата-аналарына қандай қасиеттер тән? АаВВ

Егер центромера хромосоманың бір ұшына жақын орналасса, онда хромосома тең емес екі ашаға бөлінеді де, бұл тип былай аталады- акроцентрлі.

Егер центромера хромосоманың дәл ортасында орналасса, онда хромосоманың бұл типі былай аталады- метацентрлі.

Егер центромера хромосоманың ортасынан сәл оңға немесе солға қарай орналасса, онда хромосоманың бұл типі былай аталады- Субметацентрлі

Егер центромера хромосоманың ұшында орналасса, онда хромосоманың бұл типі былай аталады: Телоцентрлі.

Егерде дальтонизм тасымалдайтын гетерозиготалы әйелдің және көру қабілеттілігі жақсы еркектің некесінен қандай ұрпақты күтуге болады? Белгі жыныспен тізбектелген және рецессивті? Ұлдардың жартысы- дальтониктер, қалғанының көру қабілеттілігі жақсы

Егерде мына элемент жетіспесе өсімдіктердің жапырақтары бозарып, өсуі өте баяулайды: Азот.

Егеуқұйрық санының елді мекенде көбеюі. Биологиялық ластану.

Егу арқылы қалыптасатын иммунитет: Жасанды

Егіздердің бір- біріне ұқсастығының себебі, оның дамуы? Бір жұмыртқа клеткасынан

Еділбай қойының өсірілетін бағыты. Ет-май.

Ежелгі адамдардың ғылыми атауы: Архантроп.

Ежелгі заманның атауы. Архей.

Екпе күріш дәнегінде- 9-12%нәруыз, 65-70% көмірсу, 4-6%май болады

Екпе күріштің дәніндегі нәруыздың мөлшері. 9-12%

Екүйлі өсімдік. Асқабақ.

Екі ағзаның пайдалы селбесуі. Симбиоз.

Екі бөлікті күйіс және сүзгілі қарны бар жәндік? өзен шаяны

Екі бөлікті күйіс және сүзгілі қарны бар жәндік- өзен шаяны

Екі бүйректің салмағы қанша? 300 г

Екі жақтау түріндегі бақалшақ кездеседі: Айқұлақ.

Екі жақты симметриялы, 3 қабатты, көпжасушалы жәндік? Жалпақ құрттар

Екі жұп қарама-қарсы белгілері бойынша будандастыру: Дигибридті.

Екі жұп мұртшасы бар (ұзын және қысқа) жәндік. Шаян.

Екі жылдық өсімдік қайсысы? Кәуденді орамжапырақ

Екі жылдық өсімдік. Сәбіз.

Екі мәрте Еңбек Ері, Мемлекеттік сыйлықтың иегері Ыбырай Жақаев әр гектардан күріш алды.- 174 ц.

Екі мұртшасы бар (ұзын және қысқа) жәндік- Шаян

Екі немесе аллельді емес доминантты гендердің бірін-бірі толықтырып жаңа белгіні жарыққа шығаруы аталады- Комплементті

Екі талшығы бар біржасушалы жасыл балдыр: Хламидомонада

Екі талшықты бір жасушалы балдыр: хламидомонада.

Екі тұқым жарнағы бар өсімдік? Қос жарнақтылар

Екі тұқым жарнағы бар тұқым? Күнбағыс

Екі үйлі өсімдік? Аталық және аналық гүлдері әр түрлі өсімдікте орналасқан өсімдік

Екі үйлі өсімдік- Қарасора

Екі ядролы, қолайсыз кезде «циста» түзе алатын жәндік. Кірпікшелі кебісше.

Екі ядросы бар қарапайым жәндік. Кірпікшелі кебісше

Екінші реттік консументтер. Етқоректі жануарлар

Екінші реттік консументтерге жатады? Қасқыр

Екінші реттік несеп түзілу кезінде қанға қайтып келетін заттар? Су

Екінші спермия ұрықтану нәтижесінде зиготадағы өзгерістер- Триплоидты жиынтығы бар жасуша қалыптасуы

Екіүйлі қылқан жапырақты бұталы өсімдік. Кәдімгі арша.

Еліктің аталығы- Күлміз

Еліміздегі кесірткенің ең үлкен түрі? Келес

Еліміздің тарихындағы ең қайғылы парақтардың бірі- Семей.

Еменді орман өсімдіктердің ішінен жоғары ярустыларға(сатыға) жататындар? Жөке ағашы, емен

Ему, жұтыну, түшкіру, көзді жыпылықтату мидың мына бөлігінде орналасқан. Сопақша ми.

Ең алғаш жасушаны ашқан- Р.Гук

Ең алғаш ұсақ ағзаларды сипаттап жазған ғалым. Антони Ван Левенгук.

Ең ауыр ұшатын құс? Дуадақ

Ең жас балықтар тобы? Сүйекті

Ең жоғары сатыдағы омыртқалы жануар. Сүтқоректілер класы.

Ең жіңішке қантамырлар. Капилляр.

Ең көп ұрық шашатын балық? Айбалық

Ең көрнекті трансформист: Ж.Б.Ламарк.

Ең қарапайым рефлекс? Медиатор

Ең құнды тюлендік тері деп қайсысының терісі саналады? Теңіз мысығының

Ең ұзын ас қорыту мүшесі. Аш ішек.

Ең ұсақ қан тамыры. Капилляр (қылтамыр).

Ең ірі артерия қантамыры: Қолқа.

Ең ірі артерия тамыры: Қолқа.

Ең ірі балдырлар қай балдыр? Қоңыр

Ең ірі гүлшоғыры бар гүл? Пальма, күнбағыс

Ең ірі жүйе. Дүние.

Ең ірі күлте жапырақшасы бар өсімдік? Бұршақ

Ең ірі қан тамыры: Қолқа.

Ең ірі систематикалық бірлік? Патшалық

Ең ірі систематикалық топ: Бөлім

Еңбек етуде жеке басының қасиетінің, психикасын және сана сезімін ерекше маңызы бар екенін анықтаған? А.А.Ухтомский

Еңбек етуде механикалық іс-әрекеттің анықталатындығы- Бұлшықеттерінің жұмысымен

Ер адамдардан бөлінетін жыныс гормоны- Андрогендер

Ер адамның жыныс безінен бөлінетін гормон? Тестостерон

Ергежейлік қандай бездің гормоны әсер етеді? Гипофиздің гормоны

Ерекше қышқыл бөлу арқылы қына? Тау жыныстарын бұзады

Ерекше ұшпа заттар фитонцидтер бөлетін өсімдіктер. Пияз, сарымсақ.

Ересек адам ми сауытының сүйектері қалай байланысты? қозғалмай байланысады

Ересек адамға бір тәулікке қажет ақуыз шамамен? 100-118 г

Ересек адамға қарағанда баланың туғанға дейінгі қан айналымы неліктен басқаша? өкпесі қызмет атқарғандықтан, газ алмасу плацента арқылы жүзеге асады, ал жүргенде қарынша аралық перде әлі қалыптаспайды

Ересек адамда гипофиздің қызметі күшейсе? Денесінің кейбір бөліктерінің сәйкестігі бұзылады

Ересек адамдарда жүректің минутына соғуы. 70-75 рет.

Ересек адамдарда тұрақты тістің саны: 28 -32.

Ересек адамның 1 мм³ қанында эритроциттердің саны қаншаны құрайды? 4-5 млн

Ересек адамның дене салмағының қан бөлімін қан алады? 6-8 %

Ересек адамның жүрегінің салмағы. 250-300гр.

Ересек адамның омыртқа жотасы иіледі- Төрт жерден

Ересек жасушасында ядросы жоқ, қызыл түсті қан жасушалары: Эритроциттер.

Ересек қосмекенділердің тыныс алу мүшесі. Өкпе және тері.

Ересектердің ағзасында сперматозойдтар жыныс гормондарының түзілуі неше жасқа дейін созылады? 50-55 жасқа дейін

Еркін қозғалуды, тепе-теңдікті қамтамасыз етеді- Иілімдер.

Еркін тіршілік ететін ішекқуысты жәндік: Медуза.

Ерлердің көмейінің ұзындығы? 44 мм

Ертедегі адамдар аңдардың мінез- қылығын байқай жүріп олардың кейбіреуін қолға үйретті, алғаш үйреткен? ит

Ертедегі құрлық өсімдіктері- псифолиттерде болғаны? Бұталған сабақ пен ризоидтар

Ертедегі өсімдіктердің қазба қалдықтарын зерттейтін ғылым? Палеоботаника

Ерінгүлділер - Сабағы 4 қырлы, жапырақтары қарама-қарсы, күлтесі қос ерінді тәрізді бірігіп кеткен

Ерінгүлділер тұқымдасы- 3 500 түр, Қазақстанда жалбыз-9 түрі, сәлбен (шалфей)-700 түр.

Ерінгүлділер тұқымдасына жататын өсімдікті көрсетіңіз. Сәлбен.

Ескек аяқтылар отрядына жатады? Түлен

Ескек аяқтылар отрядына жататын аңдар тіршілігінің басым көпшілігін суда өткізеді, қалай ойлайсыздар, олар қай кезде қандай себептермен жағаға шығады? Көбею және түзілу үшін

Ескек аяқтылар отрядына жататындар? Теңіз мысығы, морж

Ескек аяқтылар сүтқоректілер? Құрлықта көбейеді

Ескекаяқтылар отряды- 30 түр.

Ескекаяқтылар отрядына жатады- Морждар, тюленьдер

Есте сақтаудың төмендеуі немесе бұзылуы? амнезия

Есте сақтаумен ойлау? Үлкен ми сыңарларының қыртысымен байланысты

Есту аймағы орналасқан ми бөлігі: Самай бөлігіндегі иірім.

Есту анализаторларының бөліктері. 3.

Есту мен тепе- теңдік мүшелері? Шытырмандар

Есту мүшесі тұрады? 3 бөліктен

Есту мүшесі. Құлақ.

Есту мүшесінің қандай бөлігі дененің кеңістіктегі орнын анықтайды? Доға қуыстары

Есту мүшесінің қандай қуысы ұлулы дене, сұйықтықпен толтырылған? Ішкі құлақ

Есту рецепторының жұмысының бұзылу себебі: Үнемі қатты музыка тыңдау.

Есту сүйектеріне қандай сүйектер жатады? Балғашық, төс, үзеңгі

Естімей қалушылық? Ішкі құлақ рецептордың зақымдалуынан

Естің қалыптасу кездеріне жатпайды? Редупликация

Етпен қоректенетін жыртқыштардың ішегінің дене тұрқынан ұзындығы? 4-5 есе

Етпен қоректенетін сүтқоректілер: Қасқыр.

Етпен қоректентін жыртқыштардың асқорыту жүйесінің жалпы көлемі, шағын ішегінің ұзындығы: 4-5 есе.

Етті бағытта өсірілетін тауық қолтұқымдары? Плимутрок

Еуропеоидтық нәсілге жататын түпкілікті тұрғындардың отаны – Еуропа.

Еуропеоидтік нәсілдерге тән емес белгілер. Жақ сүйектері шығыңқы, бет пішіні жалпақ, кең маңдайлы.

Еуропойдтық нәсілдердің белгілері? Бет пішіні сопақша,қыр мұрынды

Ехиднаның үйректұмсықтан қандай айырмашылығы бар? Жұмыртқа салады, басып шығармай құрсағында болатын қалтасына салып жүреді

 

 

Ж.Б.Ламарк еңбектерінің мәні қандай? Тірі материяның қарапайымнан күрделене беретінін мазмұндау

Ж.Б.Ламарк түрлердің алуан түрлілігін және олардың қоршаған орта жағдайларына бейімделушілігінің немен түсіндірген? Қоршаған ортаға байланысты тек пайдалы өзгерістер ғана болып тұрады және ол тұқымқуалайды

Ж.Б.Ламарк- тірі табиғаттың эволюциялық идеяларын баяндайды

Ж.Б.Ламарк- 1802ж «Биосфера» терминін ғылымға енгізді;1809ж Эволюциялық ілімнің ең алғаш негізін салушы; Еңбектерінің мәні-тірі материаны қарапайымнан күрделене беретінін мазмұндау; Пікірі бойынша эволюцияның ең негізгі қозғаушы күші-ағзалардың ең бір жоғары сатыға көтеріле дами түсуі; «Зоология философиясы» еңбегінің авторы, 1809ж шыққан; Ең көрнекті трансформист;Адамның адамтектес маймылдардан шыққандығы туралы алғаш жазған ғалым; Тірі табиғаттың эволюциялық идеяларын баяндады;Омыртқасыздарды 10 класқа бөлді

Ж.Б.Ламарктің пікірі бойынша, эволюцияның ең негізгі қорғаушы күші. Біртіндеп көтерілу-градация.

Жабайы көкнәр- *Т₂К₂₊₂А∞Ж∞, жемісі-Қауашақ

Жабайы орамжапырақтың (шаршыгүлділер) қазіргі кезде өсетін жері? Жерорта теңізінің жағалауы

Жабайы шомырдың гүлінің формуласы. Т₂₊₂К₄А₂₊₄Ж₍₂₎

Жабық тұқымдас өсімдіктер қай дәуірде пайда болды? Мезозой

Жабық тұқымды өсімдіктердің көбею мүшесі: Гүл.

Жабық тұқымды өсімдіктердің тұқымы жетілетін орны: Тұқымы жемістің ішінде жетіледі.

Жабық тұқымдылар Мезозой эрасының қай дәуірінде пайда болды? Бор

Жабық тұқымдыларға жататын өсімдіктер? Таңқурай

Жабық тұқымдыларға жататындар. Жолжелкен.

Жабық тұқымдылардың жақын ата-тегі қандай өсімдіктер болған? Ежелгі жалаңаш тұқымдылар