Сандар,жылдар, ғасырлар 14 страница

Заттың бейнесін,түсін,тітіркенуін көздің қай бөлігі қабылдайды Тор қабықша

Зауза қоңыздың бас құрлысы қай типке жатады? Бас бөлімінде 1 жұп бунақталған мұртшасы, күрделі көзі және ауыз мүшесінің құрлысы: үстіңгі астыңғы ерін, жоғарғы төменгі жақ

Зауза қоңызы дернәсілінің дамуы жүретін уақыт- 4 жыл.

Зауза қоңызы қандай мүшесімен тыныс алады? Кеңірдек арқылы

Зәйтүн ағашы, жоңышқа, дара гүлді жасымықшаның отаны- Жерорта теңізі орталығы

Зәр шығаратын түтік пен қуықтың қабынуы? Цистит

Зәр шығару жүйесіне жататын мүшелердің ең соңғысы: Зәр шығару өзегі

Зәр шығару жүйесінің қызметі. Қажет емес заттарды сыртқа шығарады.

Зәр шығару жүйесінің маңызы. Несепті, минералды тұздарды, суды бөлуі.

Зәр шығару мүшесі тармақталып, артық су мен сұйық өнімді нәзік өзекшелері арқылы сыртқа шығаратын құрттар? Кірпікшелі құрттар

Зәр шығару мүшесі: Бүйрек

Зәр шығару түтіктері бар паразит жәндік? Сиыр цепені

Зең саңырауқұлағынан алынады: Пенициллин.

Зең саңырауқұлақ- Мукор, Пеницилл, Аспергилл

Зеравшан аршасы неше жылда жеміс береді: 50.

Зигота ядросындағы хромосомалар жиынтығықанша? 2п

Зиготаға ата – ананың гаметелары арқылы келіп гетерозиготалы жағдайда үйлесім түзген аллельді гендердің еш уақытта бір – бірімен қосылмауы және өзара әрекеттеспеуі? Гаметелар тазалығы ережесі

Зиготадан дамып жетіледі: Ұрық

Зиготадан ттуғанға дейінгі ұрықтық даму процесі- Эмбриогенез

Зиготаның бастапқы жасушаларға бөліну саны – 2

Зиготаның ұзынынан бірдей екі клеткаға бөлінуі- Бластомер

Зиянды бунақденелерге қарсы күресте химиялық улы заттарды үнемі ауыстырып пайдалану себебі: химиялық улы заттарды қабылдамайтын түрлері пайда болады

Зиянды бунақденелерді өздерінің табиғи жаулары арқылы жоюды – Күресудің биологиялық жолы дейміз.

Зиянды микроағзаларды ағзаға өткізетін мүше – Ауыз қуысы

Зиянды нәруыздар: Токсиндер

Зоология... зерттейді. Жануарларды.

Зоология ғылымының балықтарды зерттейтін саласы. Ихтиология.

Зоология ғылымының құстарды зерттейтін саласы: Орнитология.

Зоология ғылымының паразит құрттарды зерттейтін саласы – Гельминтология

Зоология ғылымының сүтқоректілерді зерттейтін саласы: Маммалогия.

Зоология философиясы» атты еңбек жазған ғалым: .Ж.Б.Ламарк

Зығырдан тін алынатын мүшесі – Сабағы

Зымырандық полигонда топырақты ластайтын өте қауіпті зат. Гептил.

 

 

И.В.Мичурин сорттарды шығару барысында қандай әдісті қолданады? Менторлы

И.В.Мичурин-Атақты селекционер,Ментор әдісімен шығарған алма іріктемесі-Бельфлер-китайка,Антоновка мен ананас ранетінің оңтүстік іріктемелерін гибридтендіру арқылы славянка алма ағашын алды ,Табиғаты жөнінен И.В.Мичурин сорттары-күрделі гетерозиготтар типіне жатады.

И.М.Сеченов-«Ми рефлекстері» деген кітаптың авторы, 1863ж; 1862 ж ірі жаңалық: орталық жүйке жүйесіндегі қозу мен тежелуді ашты,Жануарлардың мінез-құлығы мен адамның мінез-құлығының, оның сапасы мен ойлануының ең күрделі көріністерінің, мидың рефлекторлық қызметімен байланысы туралы орыс физиологтарының ішінен бірінші ұсынды, Бұлшықеттің босаңсуын зерттеген.

И.П.Павлов... әдісі арқылы шартты рефлекстерді зерттеді. Фистула.

И.Павлов-Жоғары дәрежелі жүйке қызметінің негізін салушы,«Анализатор туралы» ұғымды ғылымға енгізген,«Шартсыз және шартты рефлекстер» туралы ілімді ашқан,Таза асқазан сөлін алған,Ұйқы рефлексін ашқан,Сілекей безінің қызметін зерттеген,Асқорыту процесін зерттегені үшін орыс физиологтарының ішінен Нобель сыйлығын иеленуші, Жануардағы жоғары дәрежелі жүйке жүйесінің мінез-құлық физиологиясының негізін қалаушы,Жоғары дәрежелі жүйке қызметі ұғымын ең алғаш енгізген,Қазіргі замандағы физиологиялық теорияға академик И.П.Павловтың қосқан үлесі-Қарын сөлі бөлінуінің гуморальдық жолмен реттелуін көрсетті,И.П.Павлов... тәжірибе жасау арқылы шартты рефлекстерді зерттеді-итке,... әдісі арқылы шартты рефлекстерді зерттеді- Фистула.

Иммунитет туралы ілімнің негізін салған? И.И.Мечников

Иммунитеттің негізін салған және фагоцитоздың қорғаныштық рөлін ашқан ғалым: И .И.Мечников.

Иммунитетің клеткалық теориясын және фагоцитоздың қорғаныштық рөлін ашқан ғалым. И.И.Мечников.

Иммунология- организмнің қорғаныштық қасиеті туралы ғылым.

Импульс өтетін жер -Рефлекс доғасы.

Инверсия- хромосома бөлігінің 180⁰ бұрылуы

Инсулин гормоны жасанды жолмен бөлініп алынды. 1921 ж.

Инсулин гормоны жетіспегенде -Сусамыр

Инсулин жетіспеген жағдайда зілді ауруы пайда болады, ол: Қант ауруы

Инсулин жетіспегенде болатын ауру: Қант ауруы.

Инсулин жетіспеуінің симптомы – Тәбеттің жоғары болуы

Инфантилизм- жыныс бездерінің жетілмей, кешігіп дамуы.

Информасоманы ашып, оның биологиялық маңызын түсіндіруге қатысқан. Н. Айтхожин

Информасоманы зерттеген ғалым? Н. Айтхожин

Инфузория... ұғымды береді- Тұнба.

Инфузория-туфелька суда қалай қозғалады? Кірпікшелері арқылы

Йод алынатын өсімдік. Балдыр.

Исландия қынасының басқаша атауы: Цетрария

Ит жүрегінің сол жақ жартысында қандай қан болады? Салатамырлық (артерия)

Итай-итай ауруы-ағзада кадмий мөлшері көбейген жағдайда болады; бүйрек қызметі бұзылып, сүйектің майысуы.(Жапонияда кең таралған).

Итмұрын гүлінің формуласы: Т₅К₅А_∞Ж_∞

Итмұрын жемісі қалай аталады: Жаңғақша

Иттің бассүйегі қандай бөлімнен тұрады: Бет бөлімі ми сауытына н

Иттің бел омыртқаларының саны: 6

Иттің жиі-жиі тыныс алу себебі: Тері бездері аз болғандықтан

Иттің қарнында неше камера болады? 1

Иттің өмір сүретін уақыты? 14- 15жыл

Иттістері болмайтын сүтқоректілер? Кәдімгі атжалман

Итшабақ дегеніміз. Бақаның дернәсілі

Итшабақ дегеніміз: Қосмекенділердің дернәсілі

Итшабақтың тыныс алу мүшесі: желбезек

Ихтиология- балықтар туралы ғылым.

Иық белдеу сүйектері: Бұғана, жауырын

Иық белдеу сүйектеріне жатпайды: Садақ сүйек.

Иық белдеуі қайсы жүзбе қанаттарына арналған? Көкірек жүзбе қанаттары

Иық белдеуіне кіретін сүйек. Жауырын.

Иіс сезу рецепторларының қабылдайтыны: Иіс

Иіс сезуі өте нашар дамыған: Китте

Иіс сезімі- вибристерінің сүтқоректілерде орналасқан жері: Көз бен мұрын төңірегін

Иіс, дәм сезіну нашарлайтын жұқпалы ауру. Т ұмау.

Иісті қабылдайтын рецепторлар орналасады: Мұрын қуысының кілегейлі қабықшасының жоғарғы болігінде

Иісті сезбейтін сүтқоректі жануарлар? Дельфиндер және киттер

К дәрумені -Қанның ұюына әсер етеді.

К₍₂₎₊₂Ат₃А₁ формуласы қай тұқымдас гүліне келеді: Астық

К.А.Тимирязев- Фотосинтезде хлорофилдің рөлін алғаш сипаттаған

К.Гольджи-1882-1885 жж Гольджи жиынтығын ашты.

К.И. Скрябин- ішқұрттарға қарсы күрес шараларын ұйымдастырған.

К.Корренс, Э.Баур- Цитоплазмалық тұқым қуалауды зерттеудің негізін салды.

К.Ландштейнер- 1900ж адам қанының топтары анықталды.

К.Линней- Организмдерді түрге, туысқа, класқа жіктеді,1735ж түрді латын тілінде қосарынан атауды ұсынды; Тірі организмдерді жүйелеуде аса зор еңбек сіңірген ғалым; 1735 ж адамды сүтқоректілер класы, приматтар тобына жатқызған ғалым; «Табиғат жүйесі» 1735ж, «Ботаника философиясы» еңбегінің авторы; Жүйелеу атасы; Өсімдіктерді аталығы мен аналығының санына қарай 24 класқа бөлді

К.Линнейдің еңбектерінің негізгі жетістігі неде? Замандағы ең қолайлы өсімдіктермен жануарлар жүйесін жасаған

Кайназой заманының ұзақтығы- 66 млн жыл

Кайназой кезеңі -Неоген, Антропоген

Кактустың инелері түрі өзгерген: Жапырақ

Кальцийдың жинақталуына әсер ететін. Көк-жасыл және қызыл балдырлар.

Камбий дегеніміз - Жасушалары үнемі бөлініп жататын түзуші ұлпа

Канцерогенді заттардың тудыратын аурулары: Рак

Капсуланың қылтамыр шумағына не кірмейді? Жоғарғы молекулалы ақуыздар

Кардиология- жүрек туралы ғылым.

Кариес (тісжегі)- тістің бұзылуы.

Кариокинез: Ядроның бөлінуі.

Кариотип ненің жиыны: Хромосома жиынтығының сандық, мөлшерлік, формалық белгілердің жиынтығы

Карл Бендос- Митохондрия атауын ұсынған.

Карл Линнейдің «Табиғат жүйесі еңбегі» мына жылы жарыққа шықты. 1735ж

Карлик (ергежейлік)- гипофиз безі өсу гормонын жеткіліксіз бөлгенде болады.

Карлик қайыңы, сүйелді қайың, үрпелдек қайың-қайың түрлері. осылар жүйелеуде қай топқа жатады? Туыс

Картоп крахмалының жиналатын мүшесі: Түйнегі

Картоп туйнегі қандай мүше? өркен

Картоп түйнегі түрі өзгерген қай мүше? Сабақ

Картоп түйнегін неге жеміс деп атауға болмайды? Жер астындағы түрін өзгерткен өркен

Картоп түйнегін отырғызу үшін қандай мөлшеріндегі салмағын таңдап алады. 60-80гр.

Картоп түйнегін өскінімен көбейту үшін алдын-ала өсіру жағдайы. Жарықта.

Картоп түйнегінен қандай заттар алынады. Крахмал, сіріне, спирт.

Картоп түйнегінің өну температурасы. 5-6^оС.

Картоп іріктемелерінің саны- 100 аса.

Картоп, баклажан, қызан тұқымдасы: Алқа

Картоп, кокаин бұталары, хина ағашының отаны- Анд (Оңтүстік Америка) орталығы

Картопқа ерекше көп қажет тыңайтқыш. Калий.

Картопта қай ұлпа арқылы қоректік заттар түйнектен гүлге жеткізіледі. Тін.

Картопты көбейту жолы. Түйнектерімен.

Картопты тұқымынан көбейтуге болама көбейтеді? жүргізіледі. Тек жаңа іріктеме шығару кезінде Егер болса, қандай жағдайда ғана тұқымынан.

Картоптың жемісі- Жидек.

Картоптың жерасты өркені: Түйне к.

Картоптың көбеюі. Түйнекпен.

Картоптың көбеюі: Көзшелі түйнек.

Картоптың қандай мөлшерінде крахмал қорға жиналады- Түйнегіне.

Картоптың отаны: Оңтүстік Америка.

Картоптың түрі өзгерген жер асты өркені: Түйнек.

Картоптың улы жемісі -Жидек.

Картоптың шыққан жері- Чили мен Перу.

Карцинология – Шаянтектестерді зерттейтін ғылым.

Катаракт ауруы- В₂ дәрумені жетіспегендіктен, көздің мөлдір қабықшасының қабынуы

Кәдімгі амебанын қорегі? Ұсақ балдырлар мен бактериялар

Кәдімгі амебаның жалған аяқтарының саны. Тұрақсыз.

Кәдімгі амебаның қорегі: Органикалық қалдықтар

Кәдімгі амебаның тіршілік мекені. Су қойма түбіндегі тұнда.

Кәдімгі аршаның басқаша атауы- Бүржидек.

Кәдімгі кірпі денесіндегі тікірейген ине жабындылары қайдан пайда болған? Түрі өзгерген түктері

Кәдімгі тиын еліміздің ормандарында кеңінен таралған, уақытының көпшілігін қайда өткізеді? Ағаш басында

Кәдімгі шомыр... жатады. Шаршыгүлділерге (орамжапырақ)

Кебісшенің қозғалуы: Кірпікшелерімен

Кез келген ағзаның тіршілік жағдайына өте қолайлы әсерлер жиынтығын атайды: Оңтайлы факторлар.

Кез келген бұлшық еттердің жиырылуы? энергияны пайдалануымен байланысты

Кез келген мүшелерінен өндіріске қажетті шикізат алуға болатын өсімдіктер? Техникалық дақылдар

Кез келген тірі ағзаның ең кіші құрылымдық бөлшегі. Жасуша.

Кезеңдерге бөлінбейтін заман: Архей.

Кейбір бактерияларда талшықтар болады,бактериаларға ол не үшін қажет? Қозғалуға

Кейбір балықтарда дыбыс шығаратын мүше. Торсылдақ.

Кейбір бір жасушалардың табиғаттағы маңызы. Суды оттегімен байытады.

Кейбір хромосомаларда екінші буын өте ұзын болады да, хромосоманың аз бөлігін негізгі бөлігінен бөліп тұрады, бұл тип былай аталады- Спутникті (қосшы)

Келесі жұмсақ, үш қабатты, екі жақты симметриялы көпжасушалы омыртқасыз жәндіктер: Ұлу.

Келтірілген белгілердің ішінен тек крестгүлділер тұқымдасына тән? Бунақдене арқылы тозаңданады

Келтірілген факторладың қайсысы абиотикалық фактор? рельеф(жер бедері)

Кеме үшін қауіпті, бірақ әк өндірілетін аралдыр- Рифтер түзген маржан қаңқалары

Кеміргіш сүтқоректілерге жатпайды? көртышқан

Кеміруші бунақденелілер. Тарақан.

Кеміруші сүтқоректілердің тістеріндегі ерекшеліктер? Күректістері ірі өткір

Кемірушілер отряды- 2 500 түр, Қазақстанда -80 астам түр.

Кемірушілер отрядына жататын жануарлар? Ондатра,Құндыз

Кемірушілердің күрек тістері қаншалықты қатты қайралғанмен,ылғида қалыпты мөлшері кішіреймей бірдей болуы неліктен? Күрек тіс жануарларда ұдайы өсіп отырады

Кенгуру мен коала (қалталы аю) қайда мекендейді? Австралияд а

Кене арқылы таралатын ауру. Энцефалит.

Кенеден тарайтын тері ауруы- Қышыма қотыр.

Кенедер- 20 мың.

Кенелер жатады. Өрмекші тәрізділерге.

Кенелер қандай класқа жатады? өрмекшітәрізділерге

Кең таңданаудың маймылдардың негізгі өкілі? өрмекші тәрізді маймылдар

Кеңінен таралған органикалық тыңайтқыштар? Көң (қи)

Кеңірдектің жалғасы. Ауатамыр(бронхылар)

Кеңірдектің ұзындығы? 9-13см

Кепкенде түсі ағарып кететін мүк? Шымтезек мүгі

Кесіртке екі айыр тілі арқылы? Сипап сезеді

Кесірткенің жүрегінің оң жақ қарыншасының бөлімінде қандай қан болады?в еналық

Кесірткенің мүйізді қабыршақ терісінің негізгі қызметі. Құрғап кетуден сақтайды.

Кесірткенің терісі: Қабыршақты, құрғақ.

Кесірткіге тән белгі? Қатты қабықсыз жұмыртқа

Кеуде (көкірек) қуысын құрайтын сүйектер- 12 жұп қабырға, төс сүйегі, арқа омыртқалар

Кеуде және құрсақ қуысында орналасатын мүше? өңеш

Кеуде қуысы қабырғаларының саны: 12 жұп

Кеуде қуысын бөліп тұратын күмбез тәрізді бұлшықетті перде: Көкет

Кеуде қуысын қозғалысқа келтіретін негізгі бұлшықеттері: Қабырғааралық.

Кеуде қуысында кеңірдектің жоғарғы ұшында орналасатын без: Айырша.

Кеуде қуысының қабырғасына жанаса орналасқан мүше :Өкпе

Кеуде қуысының қабырғасына жанаса орналасқан серпінді, борпылдақ мүше: Өкпе

Кеудені құрсақ қуысынан бөлетін бұлшық ет: Көкет

Кешкі асты ұйықтаудан........сағат бұрын ішу керек? 1-2

Кинология-иттердің мінез- құлқы туралы ғылым.

Кит өкпемен тыныс алғанда қарамастан судан кездейсоқ құрлыққа шығып қалса 1сағатқа да шыдамай өледі.неге? өз салмағынан қан тамырлары қысылып,тыныс ала алмайды

Кит тәрізділірге жатады? Мор ж

Киттің мойын омыртқасының саны қанша? 7

Киттің нагыз итбалыктар қандай айырмашылығы бар? Терісінде ешқандай туктер болмайды,мойнымен артқы аяғы жоқ

Киімдерге дернәсілдері зиян келтіретін бунақдене- Қаракүйе

Кладофора балдырын пайдаланатын өндіріс. Қағаз өндірісі.

Кладофора- қағаз өндірісінде пайдаланады

Клайнфельтер ауруы- ер адамд; хромосомалардың соңғы 23-жұбында а болады артық бір жыныстық Х-хромосома болады (ХХУ).

Клесттер ақпан айында ұя салып,балапан шыгарады.себебі? бұл уақытта улкен құспен балапан қоректенетін тамақ көп

Клетка бөлінуінің қай фазфсында хромосомалар спиральдана бастайды және ядро қабықшасы еріп,ядрошықтар жойылады? Профазада

Клетка рибосомасында түзілетін заттар? Белоктар(ақуыздар)

Клетка серіктері? Нейронды қоршап орналасқан клеткалар

Клетканың митоздық бөлінуі кезінде хромотид жіпшелері бір-біріне ажырап полюстері ығысатын кезең? Анафаза

Клоака деген не? Артқы ішектің кеңейген жері

Коарцеваттар теориясын дәлелдеген ғалым? А.И.Опарин

Коарцеваттар эволюциясы сәйкес келетін кезең? III

Коарцерваттарға мына аталған белгілердін қайсысы тән? Зат алмасу

Коацерваттар теориясын дәлелдеген ғалым. А.Опарин.

Кобраның қауіп төнсе басын тік ұстап, алқымын жалпайтып, кеңейтіп айбат шегуі бейімделушіліктің қай түріне жататынын белгілеңіз: Қауіп төндіруші рең

Коды бойынша 300 амин қышқылынан тұратын синтезделетін болса,геннің кодтайтын бөлігінде неше нуклеотид болады? 900

Колхицин әдісімен өсімдіктердің жаңа іріктемелерін алуды зерттеген- Бексли, Эйвери

Комбинативтік өзгергіштік дегеніміз- Гаметалардың кездейсоқ кездесіп, жаңа үйлесімдірдің түзілуі

Комбинациялық өзгергіштік қандай биологиялық құбылыстың нәтижесінде болады? Хромосомалардың бір-бірінен тәуелсіз ажырауы,хромосомалардың айқасуы немесе кросинговер

Консументке жататын (тұтынушылар ). Бақа.

Консументтерге жататын ағзалар. Гетеротрофтар

Конъюктивит- кір қолмен, сүлгімен көзді сүрткенде микробтар әсерінен болатын көз ауруы.

Көбелектердің басқа бунақденелілерден айырмашылығы- Қанатын ұсақ қабыршақтар қаптайды.

Көбелектің аналығының жынысы. ХУ.

Көбелектің дернәсілі. Жұлдызқұрт.

Көбею кезінде гүлді өсімдік тозаңданғаннан кейін жүретін процесс. Ұрықтану.

Көбею мүшелеріне жататындар: Гүл, жеміс, тұқым

Көбеюге қажетті жыныс мүшелері бар, бұтақтанбайтын, түрі өзгерген, қысқарған өркен. Гүл.

Көбінесе сору аймағындағы тамырлар. Тамыр түктері.

Көденің гүл қабыршағының қауырсынды қылтанағы? Дәнекті алысқа тартады

Көз алмасы тұрады: Үш түрлі қабықшадан

Көз алмасына ешқандай қатысы жоқты белгіле. Қабақ және жас шығаратын бездер

Көз алмасына кірмейтіндер. Қабақ және жас бездері.

Көз алмасының қабаттары? 3

Көз алмасының қандай бөлігі іркілдеген мөлдір,түссіз зат толтырып тұрады- Шыны тәрізді дене.

Көз алмасының қасаң қабықшасы. Жарық сәлесін еркін өткізеді.

Көз алмасының нұрлы қабықшасы. Бояғыш заттың мөлшері мен таралуын анықтайды.

Көз алмасының ортаңғы қабықшасы: Тамырлы

Көз алмасының пішіні. Шар тәрізді.

Көз алмасының сыртқы қабықшасы тұрады- Тығыз, қалың дәнекер ұлпадан

Көз алмасының сыртқы қабықшасы. Ақ қабық.

Көз ауруларын емдейтін дәрігер: Офтальмолог.

Көз ауруларының ішінде ең көп тараған жұқпалы ауру – Коньюктивит (көз қарығуы).

Көз бұршағы қызметінің өзгеруіне байланысты болатын көру кемістігі қалай аталады – Алыстан көргіштік, жақыннан көргіштік.

Көз жасының атқармайтын қызметі- Көзді тітіркендіреді.