Бала пневмониясының жұмысшы жіктелуі

ЫЗЫЛОРДА МЕДИЦИНАЛЫҚ ЖОҒАРЫ КОЛЛЕДЖІ

 

Д И П Л О М Ж Ұ М Ы С Ы

Такырыбы: «Балалардағы пневмония ауруының алдын - алу»

Орындаған:

Медбикелік іс» мамандығы қолданбалы ғылым бакалавры

Топ студенті – Жамаладин Инабат

ЫЗЫЛОРДА 2016 Ж

Аннотация

МАЗМҰНЫ

1. Тақырып өзектілігі -1 бет

2. Зерттеудің мақсаты,міндеті -2 бет

3. Теориялық негізі -6-14 бет

4. Пневмонияның анықтамасы,жіктемесі-7-11 бет

5. Этиологиясы-11-12 бет

6. Балалардағы клиникалық белгілердің ерекшелігі-13-14 бет

7. Диагностикасы-15 бет

 

 

8. Пневмониямен ауыратын науқастарды оқыту-16-18 бет

9. Зерттеу әдісін таңдау және сипаттау-18-21 бет

 

Түйін сөздер:

 

1. Тыныс жетпеу

2. Ингалятор

3. Респираторлы ауру

4. Алдын алу

5. Тұншығу

6. Созылмалы ауру

7. Балалар

 

Тақырыптың өзектілігі

Бұл тақырыпты тандаған себебім, қазіргі таңда пневмониямен балалар жиі ауырады. Пневмониямен ауыратын балалардың арасында ұл балалар басым болып келеді (1,25–2:1), көбінесе өмірінің алғашқы бірінші жылында. Шала туылған нәресттелер 11 есеге жиі ауырады.Өлім көрсеткіші балаларда 9-23%

Пневмония ең жиі кездесетін аурулардың бірі (әр 1000 тұрғын ішінде 3-15 адам ауырады). Ауруханадан тыс пневмонияда өлім 5% жағдайда, нозокомиялық пневмонияда 20% жағдайда кездеседі. Пневмонияның диагнозын қоюда жіберілетін қатенің жиілігі 20%. Алғашқы үш күн ішінде дұрыс диагноз 35% жағдайда қойылады.

 

Қазақстанда осы ауру ауыратын адамдар саны соңғы 5 жылмен салыстырғанда 18,6 пайызға өскен.Ал біздің облыс бойынша 14жас аралығындағы балалар арасында 100000 адамға шаққандағы көрсеткіштер:2011 жылы 61,9 пайыз болса 2012 жылы 50,1 пайыз болған.

Пневмониямен ауыратын тұрғандар санын 10000-ға шаққанда

Жылдар	Барлық тұрғындар	0-14 жастағы балалар
	37,0	44,4
	40,1	46,8
	38,0	57,2
	43,9	64,8

 

Пневмониямен ауыратын адамдар саны жыл сайын көбеюде. Сондықтан осы аурудың алдын-алу шараларын күшейту қажет. Осы тақырыпты таңдаған себебім,осы аурудың жыл сайын неге көбейіп бара жатқандығын зерттеп,қандай жолмен алдын-алуға болатынын анықтау.

Ақпарат көзі:( http://ssmu.kz)

 

 

Зерттеудің мақсаты:

Соңғы жылдары экологиялық жағдайдың нашарлануына, адам ағзасының реактивтілігінің өзгеруіне байланысты пневмония ауруы кең етек алды.

Пневмония ауруы әлемдік көлемдегі проблема. Бұл ауру кез келген жаста кездеседі.

Пневмония ауруымен 1000 сәби 3 жасқа дейінгі балалар жиі ауырады. Балалар арасында пневмониямен ауру тұмау маусымы кезінде жыл сайын артып. Балалардың тыныс алу жолдарында түрлі зақымдану пайда болады. Пневмонияның үлесі 1-1, 5% құрайды. Мақсатым осы аурумен ауыратын балалар санын азайту үшін халықтың сауаттылығын көтеру шараларын ойлап табу.Халыққа алдын-алу шараларын үйрету.

 

Зерттеудің міндеті:

-Әдебиеттер оқу;

-Әдіс таңдау,сипаттама беру;

-Зерттеу жүргізу объектісі

-Анализдеу

-Зерттеу қорытындысы

-Ақпарат көздері

Теориялық негізі

Жоспар:

Кіріспе

 

Негізгі бөлім

І. Пневмонияның анықтамасы,жіктемесі

ІІ.Этиологиясы

ІІІ.Балалардағы клиникалық белгілердің ерекшелігі

ІV.Диагностикасы

 

Орытынды

Пневмониямен ауыратын науқастарды оқыту

 

 

 

Пневмония -Өкпенің тыныс алу бөлімінің құрылымдық және функционалдық бірлік қабынуында тарта отырып, өкпе паренхиме жедел инфекциялық процесс. Пневмония жөтел, тыныс алу жеткіліксіздігінің белгілері бар балаларда кездеседі.

Жіктемесі:

1. Ауырлығы бойынша: Жеңіл пневмония, Орташа ауыртпалықты пневмония, Пневмонияның ауыр ағымы

Жеңіл пневмония- уыттанудың айқын емес симптомдары, дене қызуы субфебрильді, тыныс алу жеткіліксіздігі мен гемодинамика бұзылыстары жоқ, өкпелік инфильтрация 1 сегмент шеңберінде, лейкоциттер 9,0-10,0 х 109/л, қосарланған аурулар жоқ.

 

Орташа ауыртпалықты пневмония - уыттанудың айтарлықтай айқын симптомдары, дене қызуының 38°С дейін жоғарылауы, өкпелік инфильтрат 1-2 сегмент шеңберінде, ТАЖ 22/мин дейін, ЖЖЖ 100 соғу/мин дейін, асқынулар жоқ.

 

Пневмонияның ауыр ағымы- науқастың ауыр жағдайы, уыттанудың айқын симптомдары, дене қызуы 38,0°С, тыныс алу жеткіліксіздігі II - III ст, гемодинамика бұзылыстары (АҚ 90/60 мм с. б, ЖЖЖ 100 соғу/мин артық, септикалық шок, вазопрессорларға қажеттілік.

 

Ошақты – пневмонияның ең жиі тараған түрі, ошақ көлемі 1 см одан үлкен.

Ошақты-қосылған – ошақты инфильтративті өзгерістер бірнеше сегменттерге не өкпенің түгел бөлігінде; бұнда тығыздау инфильтрация ошақтары және деструкция қуысы.

Сегментарлық – процесске сегмент түгел қатысып, ателектаз не гиповентиляция күйінде болады.

Бөліктік – лобарлық пневмоникалық инфильтрат.

Крупозды бөліктік (пневмококктік) пневмония тек Ресейде орын алған түсінік.

Интерстициалдық – пневмонияның сирек түрі, бұзылыс орны – өкпе интерстицийі. Пневмонияның созылыңқы ағымын қоюда мәндісі – пневмониялық процестің 6 апта – 8 ай арасында жазылып үлгермеуі.

Бала пневмониясының жұмысшы жіктелуі

Морфология гиялық фор масы	Жұқтыру жайы	Ағымы	Асқынулар
Өкпелік	Өкпеден тыс
Ошақтық	Ауруханадан тыс	Жедел	Сипневмониялық плеврит	Инфекциялық токсика лық шок
Сегментарлық	Ауруханаішілік	Созылыңқы	Метапневмоникалық плеврит	ЖҚҰ синдромы
Ошақты-өзара қосылған	Перинаталдық Жұқтыру бойында		Өкпе деструкциясы	Жүрек-қантамырлық жетіспеушілік
Крупоздық	Иммундытапшы лықты аурулар да		Өкпе абцессі	Респираторлық Дистресс синдромның Үлкендердегі типі
Интерстициалдық			Пневмоторкас

Бала пневмониясының өзіндік сипатына регионарлық, бронхопульмоналдық бифупкациялық, паратрахеалдық лимфа түйіндерінің қабынуға ерте қатасуы жатады.

Балада, әсіресе сәбиде, жедел ағымды пневмония, әдетте, сегментарлық сиаптпен жүретіні анықталды. Жасқа дейінгі балада пневмониялар оң өкпенің ІІ-сегментіне не өкпенің ІV-V, IX-X-сегменттерінде тұрақтайды. Ересек балаларда оң өкпенің II,VI,X және сол өкпенің VI,VII,IX,X-сегменттері ауруға жиірек ұшырайды.

Ошақты пневмония. Ошақты пневмониялардың түрлі варианттары бар – олар ең жиі кездесетін өкпе қабыну типі. Сәбилерде, мектептке дейінгі және оқушыларда аурудың жүрісі кейбір өзгешеліктермен сипатталады.

Клиникалық көрінісі. Мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балаларда ошақты пневмонияның клиникасы «өкпелік» (респираторлық) шағымдар мен интоксиация белгілері, ТТ-көріністері және локалдық өзгерістерден құралады.

Ауру біртіндеп басталып, айқын белгілері бірінші аптаның соңы, келесінің басында шығады немесе кенет көрініп, алғашқы үш күнде-ақ дамып болады, олардың клиникалық көріністеріне сүйеніп, пневмония диагнозын қоюға қиын емес. Біртіндеп орын алатын варианттарында ЖРВИ-мен ауырған баланың хал-күйі аз уақыт түзелгенімен, интоксикация белгілері қайтадан артады: қызу көтерілу, бас ауыруы, хал-жағдайдың, тәбеттің төмендеуі, енжарлық немесе мазасыздану, ұйқының бұзылуы, қызудың көтерілуі дәрежесіне үйлессіз тахикардияның шығуы. «Өкпелік» шағымдар тыныс жолдары қатарының белгілері төмендеуіне байланысты көбейе түсіп, ылғалды жөтел пайда болады немесе күшейеді: ентігу, кейде кеудеде ауырсыну сезімі байқалады. Ентігу салмақ түскенде, мазасызданғанда, кейде баланыңтыныш кезінде де көрінуі мүмкін. Шулы, экспираторлық ентігу пневмонияға тән емес. Тері түсі қуқылданып, кейде ерін-ауыз төңірегінде цианоз, ал тыныс алуда қосымша еттердің қатысы байұалады: өкпенің зақымданған жағында мұрын желбездегі кеңейіп, бұғанаүсті, қабырғааралық ойыстар ішке қарай кірігеді, егер плевра да ауруға шалынса, қабырғааралық ойыстар тегістеледі.

Ауру баланың қанын тексергенде лейкоцитоз, лейкоцитарлық формуланың солға ығысуы, ЭТЖ жоғарылағанаы байқалады. Рентгенге түсіргенде ошақты және инфильтратты көлеңкелер өкпенің бір жағынан көрінеді.

Ошақты пневмонияның ағымы әдетте сәтті, өте жиі қоздырғышы пневмококктар болғандықтан, антибиотиктер жақсы әсер береді. Клиникалық және рентгендік айғу мерзімі – 3-4 апта.

Сәбилерде ошақты пневмонияның клиникалық көрінісі өзгеше. Аурудың алдына ТТ, токсикоз сипаттары шығып, ошақты өкпе өзгерістері кейінірек білінеді. Процесс кейде екі жақты болады. Сәбилердегі пневмонияның бастапқы кезеңінде катаралдық белгілер көрініс алады: түшкіру, құрғақ жөтел, қызуы субфебрильді не өте жоғары болып, баланың жалпы халі өзгереді (мазасыздық, нашар ұйқы мен тәбеттің төмендуі). Емге қарамай жөтел көбейіп, баланың жалпы хал-жағдайы нашарлайды, енжар, өні бозарып, салмақ қосуы тоқтап, кейде үлкен дәреті тұрақсызданады, лоқсып, құсады. Аурудың осылай біртіндеп басталуы науқастардың көбінде кездеседі. Кейбір сәбилерде пневмония сау кезде-ақ, бірден денсеі қызып, күйі төмендеп, ентігу, жөтелдеп басталады.

Пневмонияның алғашқы кезеңінде аускультацияда қатаңдау дыбыс жауырын ұштарында естіледі. Уақ көпіршікті және крепитациялық сырылдар пневмонияның алғашқы күндері ауырған сәбилердің жартысында, кейінірек көпшілігінде естіледі. Пневмонияның айқын белгісіне ошақты сырылдар, ошақты қатаң дем алу жатады. Өкпенің екі жағынан да, әр жерден жайылмалы сырылдардың, оның ішінде ұсақ көпіршіктің де естілуі, бронхиолитттің белгісі. Дегенмен еш өзгеріссіз 5-7 күнге созылған бронхиолит сөзсіз пневмониямен асқынады.

Рентгенге түсіргенде ошақты пневмония өкпе кебінуімен көрінеді (көкеттің төмен ығысуы, өкпе суретінің мөлдірленуі), ал түбір маңында өкпе суреті қоюланады. Кіші ошақты көлеңкелер төңірегіндегі көмескілеу, шекарасы анық болмайды. Көбіне көлеңкелер өзара қосылып кетеді. Бұл өзгерістер ІІ не ІХ, Х-сегменттерде орын алады. Осындай лобулярық пневмонияларды шетелдерде бронхопневмония дейді, әрі дүниежүзілік аурулар жіктемесінде де ол солай бекіген.

Сегменттік пневмониялар. Ошақты пневмониялар бір немесе бірнеше сегментке жацылса, сегментті деп аталады. Көбіне бұндай ауруға диагноз қойылмайды: себебі тұрақты өзгерістер бірнеше күнге ғана созылады, ал ТТ, токсикоз, кейде тіпті жөтел де болмайды, сондықтан диагноды тек рентгенография арқылы қояды. Бұл вирустық инфекция кезіндегі өкпенің сегментті ісінуі болуы ықтимал.

Сегментті пневмония ағымының екінші вариантының клиникасы крупоздық пневмониядан аумайды: кенет басталуы, қызыну, аурудын кезеңді ағымы т.б. Сегментті пневмонияның белгісі ретінде іш, кеуде аурыуы да мүмкін.

Крупозды пневмония негізінен мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балаларда кездеседі, 1-3 жас арасында сирек, ал жасқа дейін өте сирек байқалады. Бұл пневмонияның патогенезі аллергиялық реактивтілікке байланысты. Крупозды пневмонияның бір жасқа дейін сирек кездесуін бұл жастағыларда пневмококке сесибилизация әлі пайда бомағандығынан деп санайды.

Балаларда крупозды пневмония өкпенің бөлігін түгел қамтып қоймай тек бірнеше сегментпен шектелуі мүмкін. Көп жағдайда ол оң өкпенің жоғарғы және төменгі бөліктерінде болады.

 

Этиологиясы:

1. Бактериялық

2. Вмрустық

3. Микоплазмалық

4. Хладмидялық

5. Легионелезездік

6. Саңырауқұлақтық

7. Паразиттік

8. Аралас сабепті пнвмония

9. Қоздырғышы анықталмаған пневмония.

Клиникалық-морфологиялық белгілеріне қарап:

1. Плевронпевмония (крупозды)

2. Бронхопневмония (ошақты)

Тарау дәрежесіне және орнына қарай:

1. Лобулярлық

2. Субсегменттік

3. Бөліктік

4. Біржақты

5. Екіжақты