Методы обучения и преподавания 4 страница

· орта кәсіпкерлік субъекттері;

· ірі кәсіпкерлік субъекттері.

1. Кіші кәсіпкерлік субъекттері, орташа жылдық саны 50 адамнан аспайтын білімі жоқ заңды тұлғалар және орташа жылдық саны 50 адамнан аспайтын кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын, заңды тұлғалар мен кірістің орташа жылдық құны жылына есептегенде алпыс мыңдық айлық есеп көрсеткіші болып табылады.
2. Кіші кәсіпкер субъектісі ретінде жүзеге асырушы жеке кәсіпкерлер және заңды тұлғалар болып танылмайды:

· наркотикалық заттар, психотропты заттар мен прекурсорлар өндірісіне қатысты, қызметтер;

· өнімінің өндірісі және (немесе) көтерме жүзеге асыру;

· нан қабылдағыш бөлімдерде дәнді сақтау бойынша қызмет;

· лотерея жүргізу;

· ойын – сауық және шоу – бизнес саласындағы қызмет;

· аккредитациялау, сертификациялау, метрология және сапаны басқару аумағындағы қызмет;

· мұнай, мұнай өндірісін, газ, электрлік және жылу энергиясын қайта қараудағы табысы бойынша қызметтер;

· радиобелсенді материалдар өндірісіне қатысты қызметтер;

· банктік қызметтер (немесе оның басқа түрлері) және сақтандыру нарығындағы қызметтер (сақтандыру агент қызметінен басқа);

· аудиторлық қызмет;

· құнды қағаздар нарығындағы мамандандырылған қызмет.

1. Кіші кәсіпкерлік субъект жұмысшылардың орташа жылдық саны барлық жұмысшылардың, сонымен қатар жеке еңбектік келісім бойынша қызмет атқаратын филиалдардың, өкілдердің және сол субъекттің басқа да оқшауланған бөлімшелердің есебімен анықталады.
2. Нағыз мақаланың З пунктімен орнатылған, белгілі бір шарт басымырақ болған жағдайда, кіші кәсіпкерлік субъекттеріне, кіші кәсіпкерлік субъекттері үшін қаралған Қазақстан Республикасының заң шығарушылық жеңілдіктері таратылмайды.
3. Орта кәсіпкерлік субъекттері болып, жеке кәсіпкерлік қызметпен айналысатын, жұмысшылардың орташа жылдық саны 50 – ден жоғары, бірақ 250 – ден төмен адам және кірісінің орташа жылдық құны айлық есеп көрсеткішімен жылына үш жүз жиырма бес мың, білімі жоқ жұмысшыларының орташа жылдық саны 50 адамнан жоғары заңды тұлғалар табылады.
4. Ірі кәсіпкерлік субъекттері болып, жұмысшылардың орташа жылдық саны 250 – ден жоғары немесе кірісінің жалпы құны айлық есеп көрсеткішімен жылына үш жүз жиырма бес мыңнан жоғары болуын жүзеге асыратын жеке кәсіпкерлік қызметпен айналысатын заңды тұлғалар табылады.

8 Бап. Жеке кәсіпкерлік

1. Жеке кәсіпкерлік жеке немесе бірлескен түрде жүзеге асырылуы мүмкін.
2. Жеке кәсіпкерлік бір құқықтық тұлғаның, құқықтық өзіндік меншікті тиесілі, сонымен қатар қолдануға және (немесе) мүлікті әмірленуге болатын басқа да құқықтық күштермен, өзіндік мүлік жинақтарымен жүзеге асырылады.

Жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыру кезіне құқықтық тұлғаға, некелескен, кәсіпкер ретінде басқа зайыбын атауы, сол зайыбының кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға келісімі қажет болмайды.

Жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыру барысында құқықтық тұлға ерлі – зайыптылардың жалпы мүлкін қолданар жағдайда, егер басқа заң шығарушылық актілермен немесе ерлі – зайыптылардың келісімі мен арасындағы өзге де келісімдермен қаралмаса, мұндай қолдануға міндетті түрде басқа зайыбының келісімі қажет.

1. Бірлескен кәсіпкерлік құқықтық тұлғалар тобымен (жеке кәсіпкерлермен), оларға тиесілі жалпы меншік құқығындағы, сонымен қатар мүлікті бірдей қолдануға және (немесе) әмірленуге болатын мүлік негізінде жүзеге асырылады.

Жеке кәсіпкерлік қызметке байланысты, бірлескен жеке кәсіпкерлік кезіндегі барлық келісім – шарттар істеледі, ал құқықтар мен міндеттер табылады және бірлескен кәсіпкерліктің барлық қатысушылары атынан жүзеге асырылады.

1. Бірлескен жеке кәсіпкерлік түрлеріне жатады:

1) ерлі – зайыптылардың жалпы бірлескен меншігі негізінде жүзеге асырылатын, ерлі – зайыптылардың кәсіпкерлігі;

2) диқандық (фермерлік) шаруашылық негізіндегі жалпы бірлескен меншік немесе жеке үйге жалпы меншік негізінде жүзеге асырылатын, отбасылық кәсіпкерлік;

3) жеке кәсіпкерлік қызмет меншіктің жалпы үлесі негізінде жүзеге асырылатын, жай серіктестік.

1. Ерлі – зайыптылардың кәсіпкерлігін жүзеге асыру кезінде, іскерлік айналымда жеке кәсіпкерлікті тіркеу кезінде растауға болатын немесе жазбаша және нотариалды түрде расталған, жеке кәсіпкерлік қызметі мемлекеттік тіркеусіз жүзеге асырылған болса, ерлі – зайыптылардың атынан зайыбының біреуі келісіммен шығады.

Ерлі – зайыптылардың біреуінің келісімі жоқ болған жағдайда, іскерлік айналымда зайыбынын орнына олардың атынан шығатын зайыбы, жеке кәсіпкерлік қызметті жеке кәсіпкерлік түрінде жүзеге асырады.

1. Жай серіктестік түріндегі жеке кәсіпкерлік, Қазақстан Республикасының азаматтық заң шығарушылығына қатысты жүзеге асырылады.
2. Жеке кәсіпкерлер барлық өздерінің мүліктеріне өз міндеттері бойынша, Қазақстан Республикасының заң шығарушылығына сәйкес жазаларға жатпайтын мүліктен тыс жауапкершілікке тартылады.
3. Жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыру кезінде құқықтық тұлға, заң бойынша оған тиесілі барлық мүлікке, меншікке, сонымен қатар ерлі – зайыптылардың жалпы мүлкі үлесінің санына жауапты болады.

Құқықтық тұлға жеке кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру үшін ерлі – зайыпылардың жалпы мүлкін қолданған жағдайда, жаза оның қарыздарынан және ерлі – зайыптылардың жалпы мүлкіне де қатысты болады.

Жеке кәсіпкер болып табылмайтын, ерлі – зайыптылардың әрқайсысының мүлкі, жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыратын, басқа зайыбының қарыздары бойынша жазаның үндеу заты бола алмайды.

1. Ерлі – зайыптылардың жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыру барысында ерлі – зайыптылардың қарыздары бойынша жазалар, жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыруға байланысты, олардың қайсысы іскерлік айналымда сөз сөйлегеніне қарамастан, ерлі – зайыптылардың жалпы мүлкіне үнделеді.
2. Жеке кәсіпкер өзінің қызметін жүзеге асыру кезінде, іскерлік құжаттардың арнайы бланктарын, мөр, штамптарын қолдануға құқылы.

9 Бап. Субъекттердің құқықтары мен міндеттері.

1. Жеке кәсіпкерлік субъекттері құқылы:

1) қандай да болмасын жеке кәсіпкерлік қызмет түрін жүзеге асыруға, егер басқа Қазақстан Республикасының заң шығарушылық актілерімен бекітілген болмаса;

2) жалдамалы еңбекті Қазақстан Республикасының заң шығарушылық актілеріне сәйкес қолданып, жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыру;

3) Қазақстан Республикасының заң шығарушылық актілеріне сәйкес филиалдарды, өкілдіктерді, ұйымдарға сәйкес қаралуын ұйымдастыру;

4) Қазақстан Республикасының заң шығарушылық актілерінде орнатылған өндірілген тауар жұмыстарына, жағдайлардан тыс қызметтерге еркін баға қою;

5) орнын толтыру негізінде жеке кәсіпкерлік субъекттеріне қарыздар беру;

6) өзіндік құқықтық қабілеті негізінде сыртқы экономикалық қызметті жүргізу;

7) кәсіпкерлердің бірлестігін бақылау;

8) кәсіпкерлік туралы сұрақтар бойынша сараптамалық кеңес жұмыстарына, кәсіпкерлердің аккредитацияланған бірлестігі арқылы қатысу;

9) құқық қорғау және бақылаушы органдарға жеке кәсіпкерлердің құқығын бұзған айыпты тұлғалар жауапкершілігіне қатысты сұрақтар бойынша хабарласу;

10) сот органдарына өз құқығыңызды және құқықтық қызығушылықтарды қорғау үшін хабарласыңыз;

11) мемлекеттік органдарға орындамауға немесе қолдау туралы нормативті құқықтық актілердегі орындалуларға және жеке кәсіпкерлердің қорғанысына жатпайтын сұрақтар бойынша себептер мен жағдайларды қарау үшін жою туралы ұсыныстарды ендіру;

2. Жеке кәсіпкерлік субъекттерінің міндеттері:

1) Қазақстан Республикасының заң шығарушылық құқықтары мен құқықтық және заңды тұлғалардың және мемлекеттің қауіпсіздік мүдделерін сақтау;

2) өндірілетін өнімнің (жұмыстар мен қызметтер) Қазақстан Республикасының заң шығарушылық талаптарына сай қамтамасыз ету;

3) Қазақстан Республикасының заң шығарушылық актілеріне сәйкес лицензиялауға тиісті, кәсіпкерлік қызмет түрлерін жүзеге асыруға лицензия алуға;

4) Қазақстан Республикасының заң шығарушылық актілеріне сәйкес, міндетті азаматтық – құқықтық мүдделерді қамтамасыздауды жүзеге асыруға;

12 Бап. Жеке кәсіпкер субъектісі туралы ақпараттарды қорғау

1) Коммерциялық құпияларды қорғау, бұл қандай да болмасын қабылдағыш тұлға үшін ақпараттарды белгілі немесе белгісіз орта тұлғаларына, сонымен қатар мұндай ақпараттарды басқа тұлғаларға тасымалдауға тыйым салу болып табылады.

2) Жеке кәсіпкерлік субъектісі ақпаратқа бос кіріп – шығар құқығы бар, коммерциялық құпияны құрайды және оның таралмауына қорғау шараларын қабылдайды.

3) Жеке кәсіпкерлік субъектісі, коммерциялық құпияны құрайтын ақпараттарды қол жеткізу дәрежелеріне, сақталу шарттарына және ақпараттарды қолданылуымен анықталады.

4) Заңды емес жолмен ақпараттарды алған коммерциялық құпияны құрайтын тұлғалар, сонымен қатар жеке еңбек келісімін орнату жағдайларын бұзған жұмысшылар немесе азаматтық – құқықтық келісімнен тыс коммерциялық құпияны таратқан басқа тұлғалар, келтірілген зиянды өтеуі керек.

5) Жеке кәсіпкер субъектісі немесе тұлғасы Қазақстан Республикасының заңына сай өзінің жұмысшыларынан коммерциялық құпияны құрайтын ақпараттарды таратпау жөнінде жазылымды, ал оның тексерулерін жүзеге асыратын тұлғалардан жауапкершілігі туралы ескертулерді талап етуге құқылы.

6) Акционерлердің, шаруашылық серіктестік қатысушыларының немесе басқа да белгілі орта тұлғаларының мәліметіне міндетті түрдегі басылымын немесе міндетті түрде жеткізілуіне жататын ақпарат тізімі, жеке кәсіпкерлік субъектілерінің ұйымдастырушылық құжаттарымен орнатылады.

7) Қазақстан Республикасының заң шығарушылық актілеріне сәйкес, жеке кәсіпкерлік субъектісі мемлекеттік органдарға және міндетті тұлғаларға тіркеу, бақылау функциялары мен басқа да әрекеттерді жүргізер кезінде, коммерциялық құпияны құрайтын, сонымен қатар оларға артылған функцияларды іске асырудағы ақпараттарды бермеуге құқылы.

Заң шығарушылық актілеріне сәйкес мемлекеттік орган коммерциялық құпияны құрайтын, оның қызметін бақылап отыратын қандай да болмасын ақпаратты алуға құқылы.

8) Қазақстан Республикасының заң шығарушылық актілеріне сәйкес, жеке кәсіпкерлік субъектісі туралы, оларға артылған функцияларды жүзеге асыру кезінде мемлекеттік органдармен алынған кез келген ақпаратты басқа мемлекеттік органдарға таратуға болмайды.

9) Құқық қорғау органдары коммерциялық құпияны құрайтын, жеке кәсіпкерлік субъектісі ретінде, сонымен қатаросы ақпараттан хабардар мемлекеттік органдардан прокурор санкциясының, сот шешімі негізінде немесе қылмыс ісін қозғау туралы тергеу органдарымен орнатылған кез келген ақпаратты сұрауға және алуға құқылы.

10) Коммерциялық ақпаратты құрайтын және заңмен қорғалатын қандай да болмасын құпия, сот шешімімен қабылданған күшіне енген ақпараттан тыс, жеке кәсіпкерлік субъектісінің келісімімен ғана таратылуы мүмкін.

11) Жеке кәсіпкерліктің нағыз субъектісі туралы толық ақпарат, қызметі туралы жайылмайтын мағлұмат жалпыға қол жетімді болып табылады.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік статистика аумағындағы нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес жеке кәсіпкерлік субъектісінің статистикалық есебі беріледі.

Мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының мемлекеттік статистика аумағындағы нормативтік құқықтық актілерде қаралмаған мағлұматтарды талап етуге құқылы емес.

Статистикалық есеп мәліметтерінің құрамы, Қазақстан Республикасының мемлекеттік статистика аумағындағы нормативтік құқықтық актілерімен анықталады.

14 Бап. Жеке кәсіпкерлік субъектілеріне бухгалтерлік есепті енгізу тәртібі және қаржылық есепті құрауы.

1) Міндетті түрдегі мемлекеттік тіркеуден өтпейтін жеке кәсіпкерлерден тыс, кіші кәсіпкерлік субъектілеріне бухгалтерлік есепті және қаржылық есепті құрау, Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп заңы бойынша нағыз Заң тәртібінің 27 бабына сәйкес жүзеге асырылады.

2) Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп бойынша заңы, кіші кәсіпкерлік субъектілеріне бухгалтерлік есепті енгізудің және қаржылық есепті құраудың қысқартылған күйін қабылдауға құқылы.

27 Бап. Кіші кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік тіркеу

1) Кіші кәсіпкерлік субъектілерін – заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу), Қазақстан Республикасының заңына сәйкес жүзеге асырылады.

Жеке кәсіпкерлік қызметті заңды тұлға білімісіз, жүзеге асыратын құқықтық тұлғаларды мемлекеттік тіркеу үшін, оның мекен – жайы (бұдан әрі – тіркеуші орган) бойынша аймақтық салық органына ойын орнатуда және жеке кәсіпкер ретінде келуші сипаттамасын алып жүруде тұр.

2) Міндетті түрдегі мемлекеттік тіркеуге келесі шарттардың біреуіне жауап беретін жеке кәсіпкерлер жатады:

• тұрақты түрде жалдамшы жұмысшылардың еңбегін қолданады;
• Қазақстан Республикасының құқықтық тұлғалар үшін заң шығарушылық актілерімен орнатылған, жеке кәсіпкерлік қызметтен қосылған жылдық табысы салықтық заңға сай есептеліп, қосылған жылдық табысы салық көлемінен асатын болса.

Қазақстан Республикасының салық туралы заңымен қаралған жағдайлардан тыс, аталған жеке кәсіпкерлердің қызметіне мемлекеттік тіркеусіз тыйым салынады.

3) Жеке кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік, егер өтініште басқа мерзім көрсетілмеген жағдайда, мерзімсіз беріледі.

Жеке кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің түрі Қазақстан Республикасының Үкіметімен расталады.

4) Жеке кәсіпкер мемлекеттік тіркеу үшін тіркеуші органға көрсетуі керек:

• уәкілетті орган бекіткен түр бойынша өтініші.
• жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркеу үшін салыққа жиналған сомасының төлемін растайтын құжат.

Басқа құжаттарды талап етуге тыйым салынады.

Нағыз баптың 4 пунктінде аталған құжаттары болған жағдайда, тіркеуші орган жеке кәсіпкерді құжаттарды көрсеткен күннен бастап мемлекетті тіркеуді жүргізеді.

5) Кіші кәсіпкерлік субъектілерді мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) үшін жиналған төлем реті Қазақстан Республикасының салық заңына сәйкес анықталады.

6) Мемлекеттік тіркеу туралы куәлікті босатудағы арызда көрсетілген мәліметтерді өзгерткен кезінде, жеке кәсіпкер түрі бойынша тіркеуші органға, осы органмен орнатылған өзгертулер туралы хабарлау керек. Мемлекеттік тіркеу туралы куәлікте көрсетілген өзгертулер кезінде, жеке кәсіпкер қайта тіркеуді жүргізуі және жаңа куәлік алуы керек.

7) Жеке кәсіпкер мемлекеттік тіркеу туралы куәлікті жоғалтқан жағдайда, оған мемлекеттік тіркеуді растайтын арызы бойынша құжаттың көшірмесі беріледі.

Мемлекеттік тіркеуді растайтын құжаттың көшірмесі берілгені үшін, Қазақстан Республикасының салық заңымен анықталған реті бойынша жеке кәсіпкер жинақ төлемін төлейді.

8) Нағыз Заңда қаралған бірлескен жеке кәсіпкерлік жағадайын тіркеу кезінде, ерлі – зайыптылардың, отбасылардың кәсікерлігі күйінде, сонымен қатар тұрақты түрде жасалатын жай серіктестік күйінде, өтініш, құқықтық тұлғалармен өатынасында, ұйымдармен және мемлекеттік орган мен азаматтық – құқықтық келісімдерді жүзеге асыратын қызығушылық тудыруына өкілетті тұлғаларға беріледі.

Мемлекеттік тіркеу туралы куәлік өкілетті тұлғаға жазылады. Куәлікте тіркеуші орган басшысымен расталған, бірлескен жеке кәсіпкерліктің мүшесінің тізімі көрсетіледі.

9) Тіркеуші орган мемлекеттік тіркеу туралы мәлімдемені, статистикалық қызметті жүргізетін уәкілетті органға жеке кәсіпкер ретінде тіркеу күнінен бастап он күндік мерзімге дейін жібереді.