Дипломдық жұмыста ауған жемдік тұзы мен созақ тұзы шикізат ретінде пайдаланылды. Зерттеу барысында осы тұздардың химиялық құрамы мен минералдық құрамы анықталды.
Ауған тұзы мен созақ тұзына микроскопиялық және микроқұрылымды талдауы төмендегідей (масс %) 11-кестеде және 10,11-суретте көрсетілген:
11- кесте- Жемдік ауған тұзының құрамы
| № | Химиялық құрамы | Массалық үлесі,% |
| О | 6,99 | |
| Na | 35,53 | |
| Mg | 0,52 | |
| Al | 0,35 |
11-кестенің жалғасы
| Si | 0,43 | |
| СІ | 55,08 | |
| S | 0,21 | |
| Ca | 0,87 |
Жемдік ауған тұзына JSM6490 LV – растрлы JEOl электронды микроскоппен микроқұрылымды талдау жүргізілді.
10-сурет. Жемдік ауған тұзын 40 рет үлкейткенде алынған микроструктураcы
11-сурет. Ауған тұзының микроскоппен қарағандағы элементтердің орналасу реті
Созақ тұзына JSM6490 LV – растрлы JEOl электронды микроскоппен микроқұрылымды талдау жүргізілді.
12- кесте- Созақ тұзының құрамы
| № | Химиялық құрамы | Массалық үлесі,% |
| О | 28,51 | |
| Na | 24,26 | |
| Mg | 2,53 | |
| Al | 1,40 | |
| Si | 4,21 | |
| СІ | 31,55 | |
| S | 2,47 | |
| K | 0,44 | |
| Ca | 3,84 | |
| Fe | 0,80 |
12-сурет. Созақ тұзын 40 рет үлкейткенде алынған микроструктураcы
13-сурет. Созақ тұзының құрамындағы элементтердің орналасуы
Дипломдық жұмыста, алдымен ас тұзын содалы әдіспен магний, кальций қоспаларынан тазалап, келесі сатыда терең салқындату әдісін қолданып, күкірт қосылыстарынан ас тұзын тазалайды. Сонымен бірге алғашқы тұздыққа, жаңадан дайындалған тұздықты қосып, келесі сатысында сүзілген фильтратқа тағы тұздық қосып, ас тұзын концентрлейді. Бұл тәжірибеде тек сульфаттардан ғана тазалынып қоймайды, тағы тұздың құрамы жоғарылайды.
Зерттеу нәтижесінде, жемдік ас тұзының құрамындағы кальций, магний қосылыстары 90%, күкірт қосылыстары 70 % тазаланды.
13- кесте- 10-20 0С-та салқындату әдісі бойынша қаныққан ауған тұзының тазартылған құрамы
| № | Уақыт | Элемент | Тазарғанға дейін | Тазарғаннан кейін |
| 30 мин | Ca | 0,87 | 94,25 % | |
| 30 мин | Mg | 0,52 | 100 % | |
| 30 мин | SO4 | 0,21 | 71.43 % | |
| 30 мин | Аl | 0,35 | 100% | |
| 30 мин | Si | 0.43 | 100% |
14-сурет. Жемдік ауған тұзының тазалану дәрежесінің уақыт бойынша өсу диаграммасы
13- кесте- 10-20 0С-та салқындату әдісі бойынша қаныққан созақ тұзының тазартылған құрамы
| № | Уақыт | Элемент | Тазарғанға дейін | Тазарғаннан кейін |
| 35 мин | Ca | 3,84 | 82,29 | |
| 35 мин | Mg | 2,53 | ||
| 35 мин | SO4 | 2,47 | ||
| 35 мин | Аl | 1,40 | ||
| 35 мин | Si | 4,21 | ||
| 35 мин | Fe | 0,80 | ||
| 35 мин | K | 0,44 |
15-сурет. Созақ тұзының тазалану дәрежесінің уақыт бойынша өсу диаграммасы
14-кесте- жемдік ауған тұзының тазартылған құрамы
| Жемдік ауған тұзының құрамы, % | |||
| О | Na | S | СІ Са |
| 4,12 | 39,27 | 0,15 | 58,82 0,13 |
14-кестеден көріп тұрғанымыздай Са-0,13 %, S-0.15 %, ал Mg тұзы 100 % тазаланды
15-кесте- Созақ тұзының тазартылған элементтік құрамы
| № | Химиялық құрамы | Массалық үлесі,% |
| О | 5,93 | |
| Na | 34,16 | |
| Mg | 0,16 | |
| Si | 0,24 | |
| СІ | 56,29 | |
| S | 1,19 | |
| Ca | 1,03 |
