Ерітінділерді, сулы тұ нбалар мен микстураларды ү лкен адамдар ас қ асы қ пен (15 г ), балалар шай қ асы қ пен (5 г ) немесе орташа қ асы қ пен (7,5 г ) ішеді. Б ұ л ү шін с ә йкес б ө лімдері бар мензурканы пайдалану ұ сынылады. Жа ғ ымсыз иісті с ұ йы қ д ә рілерді сумен ішеді.
Спиртті тұ нбалар мен кейбір ерітінділерді нау қ астар тамшы т ү рінде қ абылдайды. Тамшыны ң қ ажет ті мө лшерін пипеткамен немесе арнайы лайы қ тал ғ ан флакон болса бірден флаконнан санап к ұ й ғ ан ж ө н. Қ абылдар алдында тамшы ларды аздаған суда ерітеді де сумен ішеді. Егер тамшыны санағанда қате кетсе, дәріні төгіп тастап (флаконға емес), мензурканы шайып, тамшының қажетті мөлшерін қайтадан тамызу керек. Есептеу үшін 1 г суда 20 тамшы, 1г шыны с - 65 тамшы, 1г эфирде - 85 тамшы болатынын білу керек.
Дә рілерді тік ішекке енгізуді ң мынандай арты қ шылы қ тары бар:
1. Тез сің ірілуі ж ә не м ө лшерлеуді ң туралы ғ ыны ң жо ғ ары болуы
2. Дә рі ферменттерді ң ә серіне ұ шырамайды, ө йткені тік ішекте ферменттер болмайды, ж ә не, д ә рі т ө менгі геморраидальды к ө к тамырлар ар қ ылы сі ң іріліп, бауыр ғ а со қ пай бірден т ө менгі қ уыс к ө к тамыр ғ а т үседі
3. Бұ л т ә сіл құ суды ң болуыны ң, өң ешті ң тарылуыны ң, ж ұғ ынуды ң б ұ зылуыны ң салдарынан ауыз ар қ ылы қ абылдай алмайтын нау қ астар ғ а, д ә ріні қ абылдаудан бас тарт қ ан, қ озу жа ғ дайында ғ ы ( сандыра қ тап жат қ ан ) психикалы қ сыр қ аттар ғ а д ә ріні енгізуге м ү мкіндік беред і. Мұ ндай кезде тыныштандыратын заттарды д ә рілік клизмамен енгізу козумен н ә тижелі к ү ресуге м ү мкіндік береді.
Тік ішекте ферменттердің болмауы б ұ л т ә сілді ң арты қ шылы ғ ы ғ ана болып қ оймай, оны ң кемшілігі де болып табылады, ө йткені белокты қ, майлы қ, полисахар идтік құ рамды д ә рілер ферменттерді ң қ атысуынсыз ішекті ң қ абыр ғ асы ар қ ылы ө те алмайды, ж ә не олар жергілікті ә сер ету ма қ сатында қ олданылуы м ү мкін.
Тік ішекке енгізу ү шін балауыздар мен д ә рілік клизмалар қ олданылады. Д ә ріні ң ерітіндісін 50-200 мл м ө лшерінде алдын ала тазалау клизмасымен босатылғ ан тік ішекке 7 - 8 см тере ң дікке енгізеді. Балауыздарды майлы негізде дайындайды, ұ зартыл ғ ан конус пішініне келтіреді де балауыз қ акама орайды. Оларды то ң азыт қ ышта са қ та ғ ан ж ө н. Кіргізер алдында балауызды ң ү шкірленген жағ ын қ а ғ аздан шы ғ арады да қ абы қ олда қ алатындай етіп тік ішекке енгізеді.
Дэріні тіл астына салғ анда тез сі ң іріледі, ас қ орытатын ферменттермен б ұ зылмайды ж ә не бауыр ғ а со қ пай жалпы қ ан айналу ше ң беріне т ү седі. Біра қ м ұ ндай т ә сілді тек азда ғ ан м ө лшерде қ ол данылатын дә рілерді енгізу ү шін пайдалану ғ а болады ( нитроглицерин, кейбір гормондар ).
Дә рілерді тыныс жолдарына енгізу
Тыныс жолдары мен ө кпені ң ә рт ү рлі ауруларында д ә рілерді бірден тыныс жолдарына енгізу қ олданылады. К ө бінесе д ә рілік зат аэрозоль т ү рінде онымен дем алу - ингаляция - арқ ылы енгізіледі, кейде д ә рі ерітіндісі резе ң ке т ү тік немесе арнайы к ұ рал - бронхоскопты ң т ү тікшесі ар қ ылы ке ң ірдекке к ұ йылады. Пенициллинді интратрахеальды енгізу ө кпені ң жедел ж ә не созылмалы абсцесін ( ірі ң ді ісік ) емдеуде жа қ сы нә тиже береді. Д ә ріні тыныс жолына енгізгенде жергілікті, резорбтиигі ж ә не рефлекторлы ә сер етуге болады.
Жоғ ар ғ ы тыныс жолдарыны ң жай қ абынуы мен баспаны емдеуде қ арапайым ингаляторды ң к ө мегімен булы ингаляция жасау б ұ рыннан бері қ олданылып келе жатыр. Жылытылып тұ р ғ ан сулы б ө шкеде пайда бол ғ ан бу а ғ ыны б ү ріккішті ң к ө лдене ң т ү тігімен шы ғ арылады да тік б ө лігіндегі ауаны сиретеді, осыны ң салдарынан д ә рілік ерітінді стаканнан тік т ү тікті ң бойымен к ө теріледі де бумен ұ сак б ө лшектерге б ө лінеді. Д ә рі б ө лшект ері бар бу шыны тү тікке т ү седі, оны нау қ ас аузына салып 5-10 минут сонымен тыныс алады ( демді ауызбен алып, м ұ рынмен шы ғ арады ). Ү йде ингаляторды ң орнына ш ә йнекті қ олдану ғ а болады, оны ң т ұ мсы ғ ына қ а ғ аз немесе пластмасс т ү тік кигізіледі, ауыз ар қ ылы дем алад ы, шә йнекке ш ө пті ң т ұ нбаларын ж ә не сода құ ю ғ а болады.
Булы ингаляторда дә рі б ө лшектері біршама ірі болады, сонды қ тан олар ө кпеге жетпей жо ғ ар ғ ы тыныс жолдарыны ң шырышты қ абатында т ұ рып қ алады. Не ғұ рлым ұ са қ б ө лшекті ( альвеолалар ғ а жете алатындай ) аэрозоль болу ү шін к ү рделі бейімделулері бар ингаляторлар қ олданылады, біра қ ол да б ү ріккіш ү шб ұ рыш қ а ғ идасына негізделген. Аэрозоль жасау ү шін буды ң орнына ауа немесе оттегі пайдаланылады, оны б ү ріккішті ң к ө лдене ң т ү тігіне ә рт ү рлі қ ысыммен айдайды, ал тік т ү тікпен дә рі к ө теріледі, мысалы пенициллиннні ң ерітіндісі, онымен нау қ ас белгілі бір уа қ ыт бойы та ғ айындал ғ ан м ө лшеріне жеткенше дем алады.
