Берілістің дискретті каналы деп дискретті сигналдарды беруге арналған ақпараттар жиынтығын айтады.
Хабар көзі x1, x2,...., xn элементтерінен Х хабарлама каналына берілсін, ал хабарламаны алушы y1, y2,...., yn элементінен кейбір хабарламаны Y қабылдасын. Егер каналды шусыз қарастыратын болсақ, онда берілген және алынған хабарлама бір-біріне сәйкес келеді.
Шусыз каналдың өткізгіштік қасиеті жөнінде Шеннон теоремасы
Егер Р хабарлама көзінің өнімділігі С каналының өткізгіштік каналынан аспайтын болса, онда әрдайым ақпаратты беру жылдамдығы R қанша қажет болса соншалықты С-ға жақындайды, яғни С - R = d - аз шама
Кері тұжырымдау
Егер өнімділігі P > С, онда дискретті канал бойынша хабарламаны беруді қамтамасыз ететін кодттау әдісі болмайды.
Теоремадан сипаттаманың фундаментальды рольі- каналдың өткізгіштік қабілеттілігі. Ол бұл сипаттама канал бойынша (R £ C) ақпаратты беру жылдамдығының мүмкін және мүмкін емемс шектерін анықтайды.
Теоремада кодттау әдісі келтірілмеген, бірақ R-дің С–ға жақындау мүмкіндігі көрсетілген.
R-ді С–ға жақындататын хабарламаның кодттау әдісі оптималды кодттау деп аталады.
Шеннон – Фано бойынша дискретті хабарламаны оптималды кодттау
x1, x2,...., xn элементтерінен Х хабараламасы кодттауға ұшырайды. Бұл операция келесі ретпен іске асырылады:
1. Бастарқы хабарлама элементтері Х ықтималдылықтың кему шегі бойынша реттеледі, яғни p(x1у) ³ p(x2у) ³.... ³ p(xnу), нәтижесінде мынаны аламыз Xу < x1у, x2у,...., xnу >.
2. Элементтер реттелген тізбегімен екі топқа бөлініледі, ол топтардың суммалық ықтималдылығы мүмкіншілігінше тең болуы керек. Бір топқа 0 символы, ал екінші топқа 1 символы беріледі.
3. Әр топта бір элемент қалмайынша екі топқа бөлу жалғаса береді.
Мысал.
| X | p(xi) | Xу | pу(xi) | Бөлу | Коды | ||
| a | 0,3 | D | 0,4 | 0 |
| 0 | |
| b | 0,1 | A | 0,3 | 1 | 0 | 10 | |
| c | 0,2 | C | 0,2 | 1 | 1 | 0 | 110 |
| d | 0,4 | B | 0,1 | 1 | 1 | 1 | 111 |
Шеннон-Фано коды тең өлшемді болып саналмайды, яғни әр-түрлі символға әр-түрлі ұзындықтағы кодттық комбинация сәйкескеледі.
Қабылданағн хабарлама мысалы 110 0 111 10 111 0 0 0 10 10
c d b a b d d d a a
Хабарламаны кодттауға мысалды үш түрде қарастырайық
X с элементами x1,x2,x3 элементтерімен Х үштік хабарлама көзі болсын
| Элементте | x1 | x2 | x3 |
| p(xi) | 0,2 | 0,7 | 0,1 |
Хабарлама екілік канал бойынша беріледі, яғни xi элементі тек 1 немесе 0 шамаларын ғана қабылдайды.
Vи = 1000 дв.симв./сек;
Vк = 1000 дв.симв./сек;
С = Vк Hmax = 1000 дв.симв./сек · 1 бит/ дв.симв. = 1000 бит/сек.
Ескерте кетсек, кодттаудың кез-келген әдіс тиімділігі С каналының өткізгіштік қабілеті бойынша және R каналы бойынша ақпараттың берілу жылдамдығын салыстыру негізінде анықталады. R неғұрлдым С-ға жақын болса, соғұрлым ақпартты кодттау жақсы.
Графикалық форматтардың салыстырмалы сипаттамалары. Дыбысты кодтау.
Графикалық файл параметрлері
Web үшін арналған бейнелемелер файл өлшеміне, түстік модельдер және файл типіне қойылатын талаптарға байланысты болады.
Өлшем. World Wide Web үшін графикалар құру мәселелерін талқылау әдетте файл өлшемін қарастырудан және оның қажетті шамасын анықтаудан басталады. Мұнда бейнелемелер қойылатын беттер сипаттамаларын ескеру қажет болады. Көптеген дизайнерлер үшін веб – беттер үшін файлдар өлшеміне байланысты болатын шектеулер белгілі болғандықтан, олардың көпшілігі пайдаланылатын бейнелемелер фактілі өлшемдеріне жеткіліксіз назар аударады.
Графикалық файлдар форматтары
Веб-дизайнер, графиканы пайдалана отырып көптеген эффектілерге қол жеткізуге мүмкіндік береді. Мұндағы құпия негізінен, бейненің қандай да бір текстура, элемент дизайны, сурет, мәтін блогы, логотип, диаграмма, пиктограмма, фотография және т.б. бола алуынан тұрады. Мұндағы жалғыз ғана талап, дизайнердің файлдардың форматтарының бірінде бейнені ең әлгілі браузерлермен көтеруі мүмкін болатын түрінде құру және сақтау қажеттігінен тұрады.
Растрлық форматтар
WWW жүйесінде стандарттар ретінде негізінен екі формат – GIF және JPEG қабылданған. Тағы бір формат – PNG (Portable Network Graphics) – мүмкін болатын болашақта қосылатындығы туралы түсініктемелерді қарастыруға тұрарлық. Ол растрлық форматтар болып табылады. Мұнда бейнелер жеке нүктелермен – растрлармен суреттеледі. Экран үшін нүктелер пикселге эквивалентті.
JPEG (JPG)
Көп түсті және жартылай түсті бейнелер, алап қарастыратын болсақ фотографиялар негізінен JPEG форматында сақталады. Бұл атау негізінен жасап шығарушылар тобының аталуынан шыққан: Joint Photographic Experts Group – фотографиялар бойынша біріккен эксперттық топ. JPEG – 16 миллион түсті көтере алады және олардың ашықтығын және фотографиялардағы жолақтарын сақтай алады. JPEG әдіс суреттердегі бейнелердегі ауытқуларды енгізе алады, әсіресе мәтінге ие немесе жұқа сызықтарға ие.
GIF
Түстердің аз санына ие, анық шекаралары бар немесе ұсақ бөлшектері бар. GIF (Graphic Interchange Format) форматында сақталуы тиіс.
GIF – негізінен 256 түс пайдаланады және тұтас түрлі түсті облыстарды тиімді сығады, және мұнда бейненің бөлшектері жоғалусыз сақталады.. Формат GIF сонымен қатар анимацияланған суреттерді құру үшін де кеңінен пайдаланылады. Ол мөлдір облыстардан тұра алады.
PNG
Интернетте пайдалануға болатын растырлық форматтарға сонымен қатар PNG форматы да жатқызылады, бірақ ол кеңінен таралуға ие болған жоқ, және көптеген браузерлер үшін қажетті көтеретін шамада емес.
Векторлық форматтар
Бұл графикалық форматтар негізінен бейнелер туралы мәліметтерді сақтау үшін, яғни векторлық түрде ұсынылған көріністердегі мәліметтерді сақтау үшін, атап айтсақ: сызықтар, овалдар, тік бұрыштар, доғалар және т.б. сақтау үшін арналған. Осы форматтың артықшылықтарының бастыларының бірі болып, бейненің өлшемінің кез келген жағдайда өлшемінің өзгеруінде файл өлшемінің өзгермейтіндігі.
Дыбысты кодтау.
Кодтау — мәліметтерді олардың алдын ала тағайындадған кодтық комбинацияларымен бейнелеу немесе мәліметтер элементін (символдар жиынын) олардың кодтық комбинацияларымен сәйкес келтіру.
Дыбыс – бұл ауаның толқыны арқылы жететін үзіліссіз сигнал.
Дыбысты компьютерге енгізу үшін оны 0 және 1-ден тұратын тізбек
түрінде өрнектеу керек. Бұл келесі түрде орындалады: микрофонның көмегімен
дыбыс электр тоғының толқынына айналады. Өте аз және әртүрлі уақыт
аралығында (0.0002 сек) электр тоғының мәнін жазамыз. Электр тоғының үлкен
мәндерін 1-мен, ал кіші мәндерін 0-мен белгілейміз. Біз осы әдіс арқылы
компьютерге енгізуге, сақтауға, өндеуге болатын дыбыстың екілік кодын
жазамыз.
Тиімді кодтау шаралары.
Кодтау кезінде әр алфавиттің әрбір әрпі әртүрлі болып келеді
кодтық әріптерден (сандардан) тұрады. Егер түпнұсқа алфавитінде әріптер болса, онда бірыңғай кодты құру керек
k кодының әріптерін пайдаланып, m ≤ kq қатынасын қанағаттандыру қажет, онда q -
кодтың кезектілігінің элементтерінің саны.Сондыктан 
Бірыңғай кодексті құру үшін бастапқы алфавитінің әріптерін санау жеткілікті
және кодтарын k-ary нөмірлі жүйеде q-бит нөмірлері ретінде жазыңыз. Мысалы, бар
Орыс алфавитінің 32 әріптік екілік кодтауы q = log232 = 5 саннан тұрады
телетайп коды негізделген. Екілік кодтардан басқа, ең кең таралған
сегіздік кодтар. Мысалы, 64 әріптен тұратын алфавитті кодтау қажет. Мұны орындау үшін q = log264 = 6 екілік сандар немесе q = log864 = 2 сешиздик сандар. Ондық сандардың сандары екілік-ондық кодтар жиі пайдаланылады
әріптер екілік кодтармен ұсынылған. Мысалы, мысал үшін,
13 нөмірімен 0001 0011 ретінде кодталады.Энтропия: logkm = H0
Бірыңғай емес кодтарды жасау кезінде, мүмкіндікті қамтамасыз ету қажет
бір мәнді түсіндірмеде. Бірыңғай кодтарда бұл мәселе туындамайды
декодтау кодының топтамасын топтарға бөлу үшін жеткілікті, олардың әрқайсысы
q элементтерінен тұрады. Біркелкі емес кодтарда бөлгіш таңбаны қолдануға болады
алфавиттің әріптері арасында
