Осарланған үзікті арна қателерінің моделі

1.4.1α -қателіктерді топтастыру коэффициентіне басты назар аудара отырып, дискретті арнаны жекелеп сипаттау үлгісінің мәнін түсіндіру (Л.П.Пуртовтың моделі). Байланыстың дискретті арна қателерінің статистикасы және олардың математикалық сипаттамасы жайлы түсінік [5, 7 - тарау, 230-248 бет] келтірілген. Қурстық жобалау кезінде үзікті арнаны ішінара сипаттау үлгісін (Л.П. Пуртов моделі) қолданған жөн, ол ұзындығы n разрядты кодаланған кобинацияларда жекелеген қателіктің пайда болу мүмкіндігі (7.37 формуласы) және n ұзындықты кодталған комбинацияда і қателіктерінің пайда болу мүмкіндігін (7.38 формуласы) анықтайды. Стандартты ТЖ арналарына (0,3-3,4 кГц) жүргізілген көптеген статистикалық сынақтарда, жиіліктік және салыстырмалы фазалық модуляциялы тәсілімен В, Бод модуляция жылдамдығымен дискретті ақпаратты тарату кезінде, кабельді байланыс желісінің қателіктерді топтаудың көрсеткіші 0,4-0,7 шамасында болады. α -қателіктерді топтастыру коэффициентіне басты назар аудара отырып, дискретті арнаны жекелеп сипаттау үлгісінің мәнін түсіндіру (Л.П.Пуртовтың моделі):

Арнаның жеке анықтамасын беретін модельдердің көп түрлері бар. Осындай модельдердің біреуіне тоқталайық. Осы модель бойынша n ұзындығына тәуелді бұрмаланған комбинацияның пайда болу ықтималдығын және t қателіктері бар (t<n) n ұзындықты комбинацияның пайда болу ықтималдығын анықтауға болады.

n ұзындығына байланысты бұрмаланған комбинацияның пайда болу ықтималдығы бұрмаланған кодалық комбинацияның санының таратылған комбинацияның N_ош(n) жалпы санына қатынасы ретінде сипатталады: ықтималдығы жоғарыламайтын n функциясы болып табылады. n=1 болғанда =P_ош, ал болғанда ықтималдық :

 

= , (1.6)

 

мұндағы - қателіктерді топтау көрсеткіші. Егер =0 болса, онда қателіктерді дестелеу болмайды және қателіктердің пайда болуы тәуелсіз болады.

-ның ең үлкен мәні (0,5-0,7) кабельді байланыс жолдарында байқалады, себебі, қысқа уақыттық үзілістер үлкен тығыздықты қателіктердің пайда болуына алып келеді. Үлкен тығыздықты қателіктермен қоса сирек қателіктер интервалы байқалатын радиорелейлі желіде 0,3-0,5 аралығында жатады. КВ телеграфтық арналарда қателіктерді топтау көрсеткіші ең аз (0,3-0,4) тең болады.

-ның блок ұзындығына n қатынасы 1.4-суретте көрсетілген. Бұл байланыстар (нақты байланыс арналарынан алынып, суретте нүктелермен белгіленген) логарифмдік масштабтарда түзу сызықтар мен жақсы аппроксимацияланады.

 

 

1.4 сурет – Ұзындығына байланысты қателігінің ықтималдығы

Қателердің белгілі бір ықтималдығы (P_ош=0,002) үшін пунктирмен екі байланыс көрсетілген. Егер қателіктер бір-біріне байланысты болмаса, онда ықтималдық n-ге n тәуелсіз болады. Егер қателіктер қатарнан бір топқа топталса, онда кодтық комбинацияның ұзындығынан n тәуелсіз болып, абцисса өсіне параллель болушы еді. 1.4-суретте нақты арналар мінездемесі (2 түзуі) осы екі шекті мінездемелердің арасында жатыр. Әртүрлі ұзындықты комбинациялардағы қателіктерді жіктеу бұрмаланған комбинациялардың пайда болу ықтималдығын ғана емес, алдын-ала берілген қателіктері t бар n ұзындықты комбинацияның ықтималдығын бағалайды.

Төменде t<n/3 кезіндегі нақты мәнін алуға мүмкіндік беретін формула көрсетілген:

 

(1.7)

 

1.4.2 Шешуші кері байланысы (ШКБ) арқылы деректерді беру жүйесі. Кері байланысы бар жүйелердің сипаттамалары мен алгаритмдерінің нақты мазмұны келтірілген.

Қазіргі уақытта қателіктерді анықтау және қате табылған кезде қабылдағышты тұйықтағышы бар ақпаратты үздіксіз беру режимінде белгіленген арна бойынша қайта нақтылағышы бар ШКБ жүйелері кеңінен таралғандығын айтқан жөн.

Курстық жобада У.23 МККТТ ұсыныстарына сәйкес модем қолданысы бар ШКБ жүйесін тұрғызу ұсынылады.

ШКБ-ң және тұйықтағышы бар жүйенің құрылымдық сұлбасы 1.5-суретте, жүйе жұмысындағы алгаритмнің құрылымдық сұлбасы 1.6-суретте бейнеленген.

 

 

1.5 сурет – ШКБ мен алгоритмдік жүйенің құрылымдық сұлбасы.

 

 

1.6 сурет – ШКБ мен тұйықтағышы бар жүйенің құрылымдық сұлбасы

 

1.6-суретте келесі элементтер бейнеленген: АК– ақпарат көзі; КҚ – кодалаушы құрылғы; ДК_тур – тура дискретті арна; РҚ – шешуші құрылғы; ДКҚ – декодалаушы құрылғы; КҚ – басқарушы құрылғы; СДҚ–сигналды декодалаушы құрылғыс; СФҚ – сигналды формалаушы; АҚ – ақпарат қабылдаушы.