ЮНЕСКО қорғауымен өнер ескерткіштерн.

2001 жылы тамызда Қазақстан Республикасына өзінің ресми іс – сапары аясында ЮНЕСКО - ның бас директоры кезектен тыс арнайы мәжілісте, мәдени мұраны сақтау жобасымен республика аралық келісім шартқа қол қою рәсімі болып өтті және консервацияда Отырардағы ертедегі қалаларды 867 мың АҚШ доллар мөлшерде қаражат қолдау ретінде Жапония үкіметінен бөлінетін болды. Осы уақытты пайдалана отырып, Дүние жүзілік мұраны сақтауына салмақты үлесін қосқан Жапония үкіметіне алғыс айтқым келеді.

ЮНЕСКО –ның бас директоры Тамгалы мекеніне барып, бұл мекенді тарихи ертедегі заманғы петроглифымен орнын алғанын, сонымен қатар дүние жүзілік мәдени мұра тізіміне алудың лайық екендігін айтты. Тамгалы – бұл қола дәуірінде салынған графикалық туындылардың бірегей кешені жарға салынған графиктердің өзі ғылыми, көркем және мәдениеттілі маңыздылықпен ерекше құндылықты ұсынады.Мәдени мұра концепциясы (байлықтың) дүние жүзілік мәдени мұра концепциялары ұлттық деңгейде кисынды елестету өзімен халықтарды ұсынады. Бекітілгеннің қазіргі заманғы халықаралық заңда көрсетілген, ал «мәдени мұра» және «мәдени дәулет» терминдері лайықты халықаралық - заңға сүйенген қайнарлардан мемлекеттердің ішкі құқығына олардың қазіргі заманғы қолдануында. Облыста өте маңызды құжатпен дүние жүзілік мәдени мұра күзеттері дүние жүзілік мәдениеттілік және табиғи мұра күзеті туралы конвенция қабылданды. (Париж, 1972ж)Ол ескерткіштер, мәдени және табиғи объектілерді қамтиды.

Проблемаларға адамзат мәдениеттілі мұра сақтаулары апарып беруге келеді:

- Жасалынған мәдени құндылықтардың күзету заңда ұлттық деңгейде аспектілерінің сүйенген;

Тап осы проблемаға тиісті назар жоқ болуы академиялық ғылымда заңға сүйенген;

Мәдени құндылықтардың жоғары дәреже - айналымының қалай бөлек мемлекеттердің шектерінде (Ресей соның ішінде), дәл осылай және халықаралық деңгейде (бір жарық үлгілерден уақытқа Иракта мәдениеттілі құндылықтардың талауы мына елге АҚШ басып енулері);

- түсіну жақтан дүниежүзілік маңыздылық қоғамының мәдениеттілік дәулет қорғаныштары.

Әсіресе, мәдени мұра сақтауымен халықаралық ұйымдарды жүзеге асырады, біріккен ұлттардың ұйым қамқорлығы астында жұмыс істейтіндер, дүние жүзілік мұра жүйелері ЮНЕСКО-ның және ұйымның жұмыстарына маңызды үлес қоспақ.

А.Байтұрсынов, Ж.Аймауытов, М.Жұмабаев

А.Байтұрсынов «Қазақша оқыту туралы», «Мектеп қажеттілігі», «Бастапқы мектеп» атты өз еңбектерінде оқушының бейнесін анықтап, оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеу бойынша мұғалім жұмысының мазмұнына ерекше көңіл бөлген. Ж.Аймауытов балардың оқыту мен тәрбиелеу мәселелерін «Тәрбие», «Әдеттер рөлі туралы» және т.б. еңбектерінде қарастырған. Ж.Аймауытов оқушыны тәрбиелеу кезеңінде сабақтың және оқу пәндерінің рөліне назар аударған. М.Жұмабаев тәрбиені төрт негізгі түрге бөлген: дене шынықтыру, ақылдық, эстетикалық және мінездің тәрбиесі. Осында ол тәрбиенің мақсатына, сондай-ақ баланың даму сұрақтарын, оның білігі мен ақылы, қайраты, түйсіктері, зейіні және қиялының тәрбие сұрақтарын анықтауға назар аударған.

Практикалык тапсырма

Сәулетшілік жетекшілік өнерге айналған бұл тарихи кезеңде ғимараттар салуға ерекше мән берілді. Әсіресе, христиандық наным-сенімнің салтанаты мен жан-жақтылығы, оның қүдіретін паш ету мен адамзат баласын құдайға құлшылық жасау жолында біріктіру мақсатында діни шіркеулер салу ісі кең қанат жайды. Әсем шіркеулер салудың өрістегені соншалық, оларды тіпті қажет болмаса да салды. Ерекше атап өтетін бір жайт, романдық стиль византиялық, таяу шығыстық (әсіресе, сириялық), германдық, кельттік және басқа да солтүстік тайпалардың өнер стильдерінің белгілерін өз бойына сіңіре білді. Міне, сондықтан да болар, әр елдің өнер стильдерінің өзара тоғысуы нәтижесінде қалыптасқан өнердегі бұл бағыт жалпы «романдық» деген атқа ие болды.

Роман өнерінің жасаған мәдени төңкерісі — ою-өрнек пен ғимараттарды одан әрі түрлендіруінде, яғни ою-өрнекті бейнелеу пластикасымен толықтыруында, ал бұл жағдай ою-өрнек функциясын жаңа сапада орындауға мүмкіндік берді. Ендігі жерде тастан салынған ғимараттар өте шеберлікпен жасалған адам бейнелерімен ажарлана бастады.

Готикалық дәуірде сәулетшілік өнер бұрын болып көрмеген дәрежеге көтеріліп, шоқтығы биік өнер саласына айналды, өйткені өзге өнерлердің бәрі де сәулетшілікке табынып, оның талаптарына мүлтіксіз бағынды. Осы бір тарихи кезеңце туға