Отандық және шетел ұстаздарының адамгершіліік.

Азақстандағы мәдениет ескерткіштерін сақтау.Қазақстан мен әл.

"Мәдени мұра" ескерткіштері түсіндіріледі: сәулет туындыларымен, монументтік мүсіндермен және кескіндеме элементтері немесе археологиялық мінез-құлық құрылымдары, жазулар, үңгірлер және тарихи топтардың элементтердің көруі нүктесінен көрнекті әмбебаб құндылықтар болады, өнердің немесе ғылымның ансамбльдері: бөлектенген немесе біріккен құрылымдардың топтары, сәулет, бірлік немесе байланыс пейзажбен кейбіреулердің тарихи көру нүктесінен көрнекті әмбебаб құндылықты ұсынады, өнерлер немесе ғылымның; назар аударарлықтай орынның: адам туындылары немесе адаммен бірге жасаған және табиғаттың, сонымен қатар аймақтың, археологиялық назар аударарлықтай орындармен қоса, тарихи көруі нүктесінен таныстырушылар, эстетиканың, этнологияның немесе антропологияның көрнекті әмбебаб құндылығы.Алматыда бүгін тек қана санаулы меншік әртүрлі түрлерінің мәдениеттілік инфражүйесі көбірек, олар 270 ұйымы, 16 театр,32 мұражай соның ішінде, 21 көркемдердің галерея, 30 концерттік- көріністік ұйымдардың және ұжымдардың, 32 республикалық және қалалық кітапханалардың, 30 ұлттық мәдени орталықтардың және мәдени басқа құрылымға кіреді. Қалада шоғырланған барлық дерлік оқулық мекеменің, мәдениет қызметкерлерінің кадрларды дайындаулары және өнерлер жүйе қамтамасыз етуші. Алматыда санаулы 126 - ескерткіштердің 81-і сәулет және 45-і монументті ескерткіш. Қазіргі заман шарттарында біздің экономикалық мемлекет бекіген, қалыптасушы Қазақстанда ашық қоғам, лайықты мәдениеттілік орта жасауында мұқтаж болады, әлеуметтік мәдени жаңа негіздіктердің және мінез-құлықтық құндылықтардың және бұларды мәдениет түсінулері шарттарда қажетті болу, бұрынғы зерттеулерден «қалғанды» мәдениет дамуы сұрақтары назарында. Өйткені мәдениет – бұл адамдық қызмет рухани өлшеуі, ал қызметтердің сферасы емес.Жалпылықтың әлеуметтік мәдени шарттарында мәдениет органдарының алдында өте маңызды мақсат тұр, өркениеттің дүниежүзілік барлығы біздің халығымыздың рухани және заттық мәдениеттері рухани - мәдениеттілік даму көп қырлы тәжірибесі органикалық түсініктерге өте бай

Отандық және шетел ұстаздарының адамгершіліік.

Ежелгі ойшылар тәрбиелеудің мақсаты адамгершілікті тәрбиелеу болу тиіс екенімен келіскен. Алайда нені адамгершілік деп есептеуге болады деген сұраққа олардың пікірлері әр-түрлі болған. Сократтың пікірінше тәрбиелеудің мақсатында заттың жаратылысын зерттеуде емес, өзін-өзі тану, адамгершілікті жетілдіруде болу тиіс. Сократтың шәкірті Платон сезім, қайрат, ақылды тәрбиелеу жөнінде ойларын айтқан. Мұндай тәрбиелеу мемлекетпен ұйымдастырылу керек екенін және ойшылдар мен жауынгерлер сияқты үстем таптардың қызығушылықтарына сәйкес болу екенін айтқан. Платонның шәкірті Аристотель тәрбиелеудің мақсаты ақылды және қайратты адамның жоғары жақтарының дамуында тұратынын көрсеткен.Демократиялық педагогиканың әйгілі өкілі чехтің педагог-демократы, жаңа заманның педагогикасының негізін қалаушысы Ян Амос Коменский тәрбиелеудің күшіне сенетін. Оның пікірінше, тәрбиелеу үш мақсатты жетуге бағытталған: өзін-өзі және қоршаған ортаны тану (ақылдық тәрбие), өзін-өзі басқару (адамгершілік тәрбие) және имандылыққа ұмтылу (діни тәрбие). Оқыту мен тәрбиелеудің әдістерін, ұстанымдары және мақсаттарын ашу барысында ол мұғалімнің тұлғасына, оның мектептегі оқу-әдістемелік жұмысының рөліне көп назар аударған. Дж.Локктің педагогикалық жүйесі 3 аспектті қамтиды: дене шынықтыру тәрбиесі, жанның тәрбиесі (адамгершілік тәрбие) және білім. Ж.Ж.Руссо тәрбие мақсаты қоғамдық құндылықтарын қалыптастыруына бағыну пікірінде нақты тұрған. И. Гербарт бойынша тәрбие мақсаты – ол мейірімді адамды тәрбиелеу, яғни орнатылған құқықтық тәртіпті сыйлайтын, барша қарым-қатынастарға бейімделу білетін адамдарды тәрбиелеу. К.Д.Ушинский пікірінше, ол бұл қызметтерді қоғам алдындағы парызын, өзінің әлеуметтік және адамгершілік рөлін, үлкен белсенділігін түсінсе, қоғам дамуының, өмір талабының шынайы тенденцияларын сезгенде ғана орындау мүмкін. Педагог-гуманист Сухомлинский В.А. бала тұлғасын жоғары құндылық ретінде қадірлеу, адамгершіліктің ұстанымына негізделген педагогикалық жүйесін жасады. А.Байтұрсынов «Қазақша оқыту туралы», «Мектеп қажеттілігі», «Бастапқы мектеп» атты өз еңбектерінде оқушының бейнесін анықтап, оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеу бойынша мұғалім жұмысының мазмұнына ерекше көңіл бөлген. Ж.Аймауытов балардың оқыту мен тәрбиелеу мәселелерін «Тәрбие», «Әдеттер рөлі туралы» және т.б. еңбектерінде қарастырған. Ж.Аймауытов оқушыны тәрбиелеу кезеңінде сабақтың және оқу пәндерінің рөліне назар аударған. М.Жұмабаев тәрбиені төрт негізгі түрге бөлген: дене шынықтыру, ақылдық, эстетикалық және мінездің тәрбиесі. Осында ол тәрбиенің мақсатына, сондай-ақ баланың даму сұрақтарын, оның білігі мен ақылы, қайраты, түйсіктері, зейіні және қиялының тәрбие сұрақтарын анықтауға назар аударған.

Практикалык тапсырма

Алғашқы қауым өнері алғашкы кауымдық құрылыс тұсындағы өнер. Б.з.б. 40 - 30 мыңжылдықтар шамасында алғаищы тас дәуіріндегі (палеолит) адамдарының қарым-қатынасы мен еңбек тәсілдері негізінде пайда болған. Палеолит өнері бізге Альтамира үңгірлерінің қабырғаларында бейнеленген Испан, Нио, Фонде-Гом, Ляско, т.б. жерлерде омір сүрген тайпалардың жартастарға салынған суреттері, қолтаңбалары арқылы жеткен. Палеолит өнерінде жанжануарлар бейнесі кең орын алды. Осы балаң реалистік өнерден алғашқы адамдардың табиғатқа деген құштарлығы мен бағыныштылығы, дүниетанымдарының тарлығы мен діни нанымдарының басымдылығы байқалады. Неолит, энеолит өнерінде жер өңдеуге байланысты едәуір терең ұғымдар пайда болды. Алғашқы қауым өнері кезінде өнердің барлық түрлерінің негізі қаланды. Діни нанымсенімге байланысты мінажат ететін орындар, бағаналы құрылыс үлгісінде сәулет және мүсін, қолөнер қалыптаса бастады. Бұл кездегі анималистік үңгір бейнелеу өнерінде сүйек пен тастан антропоморфты мүсіндер қалдырған. Қазіргі таңда Палеолиттік бейнелеу өнері сақталған 40 шақты үңгірлер зерттелген (қ. Қап үңгірі). Палеолиттік өнер қарапайымдылығымен ерекшеленеді. Ол суреттер, мүсін және графика арқылы бізге жеткен ежелгі адамдардың дүниетанымын бейнелейтін өнер туындылары ғана емес, байырғы адамдар өмірінен мәлімет беретін құнды дерек көздері болып табылады.