Лекции.Орг


Поиск:




Категории:

Астрономия
Биология
География
Другие языки
Интернет
Информатика
История
Культура
Литература
Логика
Математика
Медицина
Механика
Охрана труда
Педагогика
Политика
Право
Психология
Религия
Риторика
Социология
Спорт
Строительство
Технология
Транспорт
Физика
Философия
Финансы
Химия
Экология
Экономика
Электроника

 

 

 

 


Усталяванне таталітарызму. Масавыя рэпрэсіі




 

Палітычным вынікам гаспадарчага будаўніцтва 20 - 30-х гг. з'явілася ўсталяванне таталітарнага рэжыму не толькі ў эканоміцы, але і ва ўсіх сферах грамадскага жыцця. Характэрнымі рысамі яго з'яўлялася канцэнтрацыя ўлады ў руках адной партыі, зліццё дзяржаўных і партыйнай структур і права ўлад не адказваць за сваю палітыку, замена выбараў прызначэннем і фармалізацыя законаў, адсутнасць волі інфармацыі і ізаляцыя грамадства, сцвярджэнне дзяржаўнай ідэалогіі. Для сцвярджэння сваіх пазіцый таталітарная сістэма выкарыстоўвала адміністрацыйна-карны і прапагандысцка-ідэалагічны механізмы. Справа ў тым, што ўзровень цывілізацыі нашага грамадства быў недастатковым для таго, каб супрацьстаяць асабістаму рэжыму Сталіна, стварыць эфектыўную дэмакратычную процівагу. Бракавала культуры і адукацыі не толькі працоўным і сялянам, але і таму пласту камуністаў, якія кіравалі краінай. Больш 70% сакратароў гаркамаў і райкамаў партыі ў канцы 30 - пачатку 40-х гг. мелі толькі пачатковую адукацыю.

Пачынальна з 20-х гг., як у цэлым па СССР, так і ў Беларусі сфармаваўся своеасаблівы рэпрэсіўны механізм, які складаўся з як заканадаўчую базу, так і сістэму судовых і несудовых органаў і выпраўленча-працоўных лагераў (ГУЛАГ). З 1929 г. "справы" класавых ворагаў сталі разглядаць так званыя "тройкі" (першы сакратар райкама, старшыня райвыканкама і начальнік мясцовага аддзялення ГПУ). Справы разглядаліся без пракурора і адваката. Абскарджанне прысудаў і памілаванне не дапушчалася. Прысуд да вышэйшай меры пакарання выконваўся без прамаруджання.

У Беларусі ў першую чаргу папакутавалі дзеячы навукі і культуры, якія з канца 20-х гг. сталі вінаваціцца ў нацыянал-дэмакратызме. У 1930 г. было сфабрыкавана справа пра контррэвалюцыйную арганізацыю "Звяз вызвалення Беларусі", па якім было арыштавана 108 прадстаўнікоў беларускай інтэлігенцыі. У 1933 г. прадстаўніцтвам ОДПУ па БССР было "расчынена" яшчэ адна нацдэмаўская арганізацыя - "Беларускі нацыянальны цэнтр". Сярод вядомых сёння іншых спраў - Працоўная сялянская партыя - беларускі філіял (арыштавана 59 чалавек), Прампартыя - беларускі філіял (30 чалавек), саюзнае бюро РСДРП - меншавікоў (30 чалавек), Партыя вызвалення сялян (110 чалавек), а таксама "контррэвалюцыйныя, шкодніцкія" арганізацыі ва ўсіх сферах народнай гаспадаркі: наркаматах земляробства, аховы здароўя, асветы, трактарацэнтре, папяровай прамысловасці і іншых.

Былі рэпрэсаваны 826 чалавек, якія пражывалі на тэрыторыі БССР, якія праходзілі па спісе ўдзельнікаў беларускага нацыянальнага руху 1917-1924 гг. Больш паловы свайго складу ў 30-е гг. пазбавіўся ў выніку рэпрэсій Звяз пісьменнікаў Беларусі. Практычна цалкам была разгромлена Беларуская акадэмія навук. У гэты перыяд было рэпрэсавана 26 акадэмікаў і 6 чальцоў-карэспандэнтаў Акадэміі. З траўня 1937 па верасень 1938 гг. было рэпрэсавана каля паловы камандзіраў палкоў, амаль усе камандзіры брыгад, дывізій і карпусоў Беларускай ваеннай акругі. У чэрвені 1937 г. быў расстраляны камандуючы акругай Е.П. Убарэвіч.

Рэпрэсіі кранулі і партыйнай арганізацыі Беларусі. Падчас партыйнай чысткі 1933г. колькасць яе паменшылася на 9,7 тыс. чальцоў, што склала больш 20,6%. Падчас абмену і праверкі партдакументаў у 1935-1936 гадах з партыі было выключана каля паловы яе складу. У 1937 г. быў арыштаваны першы сакратар ЦК КП(б)Б В. Шаранговіч. Даведзены да роспачы, падчас працы партыйнага з'езду ў чэрвені 1937 г. застрэліўся старшыня ЦВК БССР А. Чарвякоў. У гэта ж час у Маскве быў арыштаваны старшыня СНК БССР Н. Галадзед (пасля скончыў з сабой, выкінуўшыся з акна НКУС БССР). У 1937-1938 гг. былі арыштаваны і загінулі старшыні ЦВК і СНК БССР І. Адамовіч, Д. Волкавіч, Д. Жылуновіч, шматлікія іх намеснікі, сакратары ЦК кампартыі Я. Гамарнік, Н. Гікала, А. Крыніцкі і інш.

У канцы 30-х гг. пачалася "чыстка" і сярод выканаўцаў масавага тэрору - працаўнікоў ОГПУ - НКУС. У 1939 г. быў асуджаны да вышэйшай меры пакарання шэраг працаўнікоў Наркамата ўнутраных спраў БССР, у тым ліку пяць старшыняў ОГПУ - НКУС Беларусі Б. Берман, Л. Закоўскі, І. Леплеўскі, А. Наседкін, Р. Рапапорт, некаторыя іх намеснікі.

Усяго з 1917 да пачатку 50-х гадоў ахвярамі палітычных рэпрэсій сталі каля 600 тыс. грамадзян Беларусі. З іх звыш 240 тыс. асуджаны судовымі органамі ці пакараны рашэннямі несудовых органаў ("двоек", "троек", адмысловых нарад, калегіяй ОГПУ, НКУС і інш.), каля 250 тыс. сялян рэпрэсаваны ("раскулачаны") у адміністрацыйным парадку, звыш 100 тысяч нашых суайчыннікаў высланы з тэрыторыі Заходняй Беларусі ў 1939-1941 гг. і ў паваенныя гады. З лістапада 1917 г. па красавік 1953 г. за "контррэвалюцыйныя злачынствы" да вышэйшай меры пакарання было прысуджана больш 35 тыс. чалавек. На пачатак 2001 г. у Рэспубліцы Беларусь было рэабілітавана звыш 200 тыс. рэпрэсаваных грамадзян.

 





Поделиться с друзьями:


Дата добавления: 2017-03-18; Мы поможем в написании ваших работ!; просмотров: 565 | Нарушение авторских прав


Поиск на сайте:

Лучшие изречения:

Надо любить жизнь больше, чем смысл жизни. © Федор Достоевский
==> читать все изречения...

2298 - | 1984 -


© 2015-2024 lektsii.org - Контакты - Последнее добавление

Ген: 0.01 с.