Тіс жегіні алдын алу үшін фторидтерді экзогенді қолдану.

Ағзаға фторидтерді жүйелі енгізу әдістері (эндогенді) ауыз суды, сүт, тұзды фторлау Осы заманның уақытына сай келетін тіс кариесінің алдын алу әдістерін топтпстыру: 1. Жүйелі фтор профилактика әдәсі, суды фторлау, тұзды фторлау, сүтті фторлау, таблетка мен ерітінділерді қолдану 2. Фтор профилактиканың жергілікті әдісі: тіс беттеріне лактар мен гельдерді жағу, фторлы тіс пасталары 3. Басқа әдістер: герметизация (фиссуралар ен сайларды) кариосогенді тамақты азайту, ауыз гигиенасының инструктоажы. Эксперттердің айтуы бойынша фтор қосындыларының пайдалы қасиеттері: 1. Фтордың тіс эмалына енуі 2. Тіс қатарына және қышқылдардың құрамына әсер етуі. 3. Кариеске қарсы рекристализация жасау әсері. Кариеске қарсы фториттерді қолдану:
№ Көрсеткіш әдістері Фторид деңгеиі Кариес құатының кемуі% Қолдану уақыты
1 Орталық суды фторлау, оны ішу 0,5 – 1мг/л 40 – 50 уақытша тістер үшін 50 – 60 тқрақты тістер үшін Өмірінің баолық уақытында
2 Мектепте суды фторлау, оны ішу Орталанған турінен көп 2 мг/л 40 Барлық мектеп уақытында
3 Тұзды фторлау 50 - 350 мг/кг 60 Өмірінің баолық уақытында 4 Таблеткалар, ерітінділер, тамшылар 0,25- 1,0 мг натрий фториді 60 Бір жастан 14 жасқа дейін
5 Сутті фторлау 5 мг/л 40 - 80 Бір жастан 14 жасқа дейін
Кариестің жергілікті жүргізілетін профилактика әдісі:
№ Көрсеткіш әдістері Фторид деңгеиі % Кариес құатының кемуі% Қолдану уақыты
1 Фторлак 3 - 5 30 – 40 1 -Рет жылына 6 дан 14 жасқа дейін
2 Аппиликация натрий фторид 1 30-40 1 -Рет жылына 6 дан 14 жасқа дейін
3 натрий фторид ерітіндісімен ауызды шайқау 0, 05 -0,2 20-40 Күн сайын 6 рет 17 жасқа дейін
4 Тіс пасталарын жууға қолдану 0,1 – 0,25 20-25 Кун сайын барлық өмірінде пайдалану

Эндогенді кариес профилактикасы Баланың даму кезінде кальций С, кальций сандоз, витофтор және глицерофосфат кальций тағайындалады. Витофтордың құрмы: фторид натрий 0,1 мг, витамин Д -80 мЕ, витамин С 12 мг. 1 жасқа дейін 0,5 г, 2 – 4жасқа дейін 1г, 5-6 жасқа дейін 1,5г, 7-9жасқа дейін 1,5 -2г, 10-14 жасқа дейін 2г, тамақтығ алдында куніне уш рет.

Фторы бар лактар, гелдер жағуға және шайқауға арналған ерітінділер. Көрсеткіштер,кері көрсеткіштер, тиімділігі. Орындау техникасы, тиімділігі.

Фтор- жалпы ем үшін F қажетті элемент болып табылады. Ол тістің қатты тіндерін қатайтады. Фтор лактың құрамына кіретін фторлы натрий таблеткада не ерітінді түрінде шығарылады. Суда F мөлшері 0,8мг/л төмен болғанда тағайындалады. 2 жасқа дейін күнініе 0,25мг,2 ден 5 жасқа дейін 0,5мг күнініе 5 тен үлкен болған балаларға 1мг, одан көп беруге болмайды. Фторлакпен тіс беткейлерін жабу кезінде тіс беткейлері тазаланып,шайылады; тіс оқшауланып,құрғатылады; фторлак шағылады, 1-2 мин құрғатылады. 2 сағатқа дейін қатты тамақ және тағам жемейді, 12 сағатқа дейін тіс тазаланбайды. Фторлактың құрамына мына компоненттер кіреді: хлороформ, натрий фторидтің, шырша бальзам, этил спирті жатады.Медециналық стоматологияда фторлак препараты науқастың тіс жегісінің алдын алу және емдеу үшін қолданылады. Фтор лак балалар мен жасөспірімдерде тіс кариеснің профилактикасында қолданылады. Қолданылу аймағының ауыз суында фтордың мөлшері аз болуы қажет, яғни 1 мл жобасында.Фтор лакты табиғи және синтетикалық құрамға бөледі. Табиғи түрінде кедрлі және шыршалы бальзам қолданылады. Синтетикалық лакқа полимерлер қолданылады, құрамында натри фториды 0.1-5 % концентрациясында. Кейбір лактардың құрамында кальци фториды бар, ол тістің реминерелизациясын тездетеді.

Тістердің фиссуралары мен соқыр шұңқырларын мөрлеу тәсілдері. Тістердің фиссуралары мен соқыр шұңқырларын мөрлейтін материалдар көрсеткіштері, әдістері, тиімділігі.

Фиссураларға гермитизация жасау: тістердің фиссураларында орналасқан кариестің таралуы 7 жасында 41пайыз, ал 14 жасында 90 пайыз болады. Фиссуралардың түрлері: конуқа ұқсас, су құйғыш ворнокаға ұқсас, полипке ұқсас және тамшыға ұқсас.Герметизация- табиғи тіс ойықтарын,шұңқұрларын бітеу. Тіс жегінің алдын алу үшін табиғи ойықтарды зақымдамай тұрып алдын-ала оны герметиктермен жабу тиімді саналады. Ен көп зақымданатын 1 және 2 үлкен азу тістерді, арнайы сықпалармен тазалап, оның таза болғандығына көз жеткізу үшін бояғыш заттармен тексеріледі.Тіс кірлері қалып кеткен жерлер қайта электр мәсуектерімен тазаланып, улайтын гель жағылады. Таза сумен шайылып, құрғатылады да композициялық пломбалық материалдармен, не арнайы ойықтар үшін шығарылған фиссуриттермен полимеризациялайтын шам көмегінде жұқа қабатпен, окклюзцияны бітпейтіндей пломбалап шығады. Тегістегіш заттар және жылтырататын полирлермен пломба өңделіп,артығы алып тасталады. Бұл әдіс 1-2 жылға дейін тіс жегінің дамуын тоқтатады. Осы шараларды бірге өткізу арқылы тіс жегінің алдын алу,не онымен зақымдану дәрежесін кемейту мүмкін.