Еңбектің физиологиясымен психологиясы Адам ағзасының функциясы.

Еңбек жолының кез келген түрі физологиялық процестердің күрделі кешені болып табылады. Адамның жүйке жүйесіне: орталық жүйке жүйесі, бас және жұлын, шеткі ми, жүйке талшықтары және түйін орталық жүйке жүйесі жатады. Физиологиялық процестерде ең маңызды ролін жұмыстың жанындағы фукционалдық ойлаулар жетілдіруді жүзеге асыратын орталық жүйке жүйесі құрайды. Ақпараттың қабылдауы мен талдануы анализаторлардың көмегімен жүзеге асады. Анализатордың орталық бөлігі ми қыртысының кейбір аймағында көрінеді. Шеткі бөлік - сыртқы ақпаратты қабылдау тәсілі, дененің бетінде табылған рецепторлары немесе ішкі ағзалардың

Сыртқы дабыл рецептор жүйке жүйесі ми.

Қабылданатын дабылдарды мынадай ерекшелік бойынша ажыратады: Сыртқы (көрермен, температуралық, есту, иіс сезу, ауру сезгіш және ішкі (вестибуларярлы сезім мүшесі), қысым, кинестетикалық) анализаторлар. Адам көз анализаторлары арқылы сыртқы ортадан 85 – 90% ақпарат алады. Ақпаратты қабылдау мен талдау жарық ауқымында 360 – 760 электромагниттік толқындар арқылы жүзеге асырылады. Көз жеті негізгі түс пен жүзден аса реңді ажырата алады. Ең сезімталдығы толқын ұзындығы 554 нм кезінде қол жеткізеді. Жарық сезімін тудыратын, жарық әсерінен ең аз қарқындылығы, көру анализаторының бейімделу үрдісінде (процесте) өзгеруі жарық сезгіш шектік деп аталады. Уақытша сигнал қабылдау сипаттамасы мыналарды қамтиды: түйсіктің пайда болуы – дабыл беру уақытынан пайда болу сезіміне дейін 0,15 – 0, 22 с.; аралығында; ал толық емес қараңғыға бейімделу – бірнеше секундтан бірнеше минутқа дейін. Адам ақпараттың 10% дыбыстар арқылы қабылдайды. Есту сигналдары көз жүйесінен жүкті түсіру үшін, ақпаратты беруге адамның назарын аудару үшін қолданылады.Есту анализаторының ерекшелігі болып табылады:

–– уақыттың кез келген сәтінде ақпаратты қабылдауға дайын қабілетті болу;

–– кең диапозонды дыбыс жиілігіне қабылдау мен қажеттісін бөліп алу қабілеттілігі.

–– дыбыстың шығу көзін дәлдікпен орнату қабілеттілігі.

Тері анализаторы ауыру, жылу, суық, тербеліс –– қамтамасыз етеді. Негізгі фукциясының бірі –– қорғаныс терісі (механикалық, химиялық зақымданудан, патогенді микроорганизмдерден қорғау). Ең басты фукциясы терінің жылу регуляцияға араласу болып табылады. Ағзаға жылу берудің 80% тері арқылы жүзеге асады. Сыртқы ортада жоғарғы температурада тері тамырлары кеңейеді (жылу беру күшейеді) және төменгі температурада тері тарылады (жылу беру азаяды). Айрбас зат ағзаға үрдіс реттеу қатысқанда, айырбастау терісі бекітіледі. Секторлық фукция май және теріні темірмен қамтамасыз етеді. Майлы теріден ішкі улар, микробты токсидер бөлініп шығуы мүмкін. Иіс сезу анализаторы адам түрлі исті қабылдау үшін арналған рецепторлар шырышты мұқабалар мұрын қуысында орналасақан құбылмалы сасыған зат пен ерігіш зат шарттармен қабылдау иісі болып табылады. Адамға иістер технологиялық үрдістердің бұзылуы туралы дыбыс береді. Дәм сезудің 4 түрі қатысады: тәтті, қышқыл, ашты, тұзды. Қалғаны иіс сезуге қарағанда абсолютті дәм анализаторлары 1000 есе артық. Дәм сезгіш анализаторы қатты орташасы 20% болады. Дәмді қалыпына келтіру сезгіштігі тітіркенгіш әр түрлі әрекет етуі 10-15 мин бітеді.

13. Еңбектің негізгі функциялары. Еңбектің топтық формасы, механикалық