Еңбек қорғаудың нормативті - құқықтық негіздері. Мемлекеттік

стандарттар (МЕСТ), еңбек қауіпсіздігінің стандарттар жүйесі (ЕҚСЖ),

Санитарлық нормалар және ережелер (СНжЕ), құрылыстық нормалар және

Ережелер (ҚНжЕ).

Қазақстан еңбек құқық нормалары:

Еңбек құқығы нормалары және түрлі норма-салыстырмалы құқықтық құжаттарға жазылған. Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес, екі қатынастарына тiкелей-жатқызылатын өзге еңбек қатынастарын реттеу және республикалық заңдар жүзеге асырылады:Еңбек кодексіне және еңбек нормалары бар өзге де заңдардан тұратын еңбекті қорғау туралы заңнаманы қоса алғанда

1) еңбек заңнамасы;

2) өзге де нормативтік құқықтық актілері:

Қазақстан Президентінің жарлығымен:

Қазақстан Республикасының Үкіметі мен билік атқарушы органдарының (негізінен Еңбек министрлігі, және әлеуметтік әл-ауқат) нормативтік актілері;

ҚР атқарушы органдардың -нормативтік құқықтық актілері;

жергілікті өзін-өзі басқару -нормативтік құқықтық актілер.

Құқықтық және ұйымдастыру сұрақтары ҚР Конституциясы және ҚР-ның еңбек қорғау салаларының ішіндеі негізгісі 2007 ж. Қабылданған еңбек туралы заңдар кодексі болып табылатын заңдық актілер негізінде базаланады.Бұдан басқа«Еңбек қорғаудың» құқықтық негізін заңға сәйкес актілер сияқты заңдық күші бар актілер құрайды.ҚР Президентінің жарлықтары, ҚР Үкіметінің қаулылары, сот және төрелік соттардың шешімі, министрліктер мен мекемелердің қаулылары, өздерінің құзыреттілігі шегінде биліктің атқарушы органдарымен шығарылған нормативтік актілер.Еңбек қорғаудың осы негізгі нормативтік құқықтық актілермен қатар:

- МЕСТ-тер;

- «Еңбек қауіпсіздігі стандарттар жүйесінің мемлекеттік стандарттары» (ЕҚСЖ);

- мемлекеттік санитарлы-эпидемиологиялық ережелер және нормалар (санитарлық ережелер, гигиеналық нормативтер, санитарлық ережелер және нормалар, санитарлық нормалар);

- құрылыс нормалары және ережелері (ҚНжЕ), жобалау және құрылыс бойынша ережелер жинағы;

- «Еңбек қорғау» бойынша салааралық ережелер жинағы, «еңбек қорғау» бойынша типтік нұсқаулықтар;

- қауіпсіздік ережелері, құрылу және қауіпсіз пайдалану ережелері, қауіпсіздік нұсқаулықтары;

- өнеркәсіп салалары бойынша техникалық регламенттер;

Салааралық ережелер, ҚНжЕ мен СанЕжН әр 5 жыл сайын және мекемелік нұсқаулықтар мен ережелер 3 жыл сайын жаңарып отырады

Quot;Еңбек қызметімен байланысты жазатайым оқиғалар мен қызметкерлер

денсаулығының өзге де зақымдануларын тексеру және есепке алу ережелері"

Не жіктелген.

Маңызды құқықтық құжат 03.03.2001 ж және 04.07.2001 ж өзертулермен ҚР Үкіметі қаулысымен бекітілген «Еңбек әрекетіне байланысты бақытсыз жағдайлар мен жұмысшылар денсаулығына басқа да зақым келуін есептеу және тексеру ережелері» болып табылады. Ереже кез-келген меншік түріндегі ұйымдарда, сондай-ақ жеке кәсіпкерліктерде оқыс оқиғаларды есептеу және тексеру тәртібі орнатады. Ережелерде бақытсыз жағдайды жоюдың кезек күттірмейтін шаралары, өндірістегі оқыс оқиғаны тексеру жайлы акт формасы және рәсімдеу тәртібі тізбектеледі. Ережелерде жұмысшының алған жарақаты қандай жағдайда өндірістік жарақат түрінде рәсімделетіні жіктелген:

1) жұмыс басталмай тұрып немесе жұмыс уақыты аяқталғаннан кейін жұмыс орнын, өндіріс құралдарын, жеке қорғаныс құралдарын және т.с.с. дайындау мен тәртіпке келтіру кезінде;

2) жұмыс орнындағы жұмыс уақыты кезінде немесе жұмыс берушінің, не жұмыс ұйымдастырушының тапсырмасы бойынша еңбек және басқа да міндеттерге байланысты болған, басқа орындар мен іссапарлар кезінде;

3) қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың әсері нәтижесінде;

4) еңбек әрекеті қызмет көрсету нысандарының арасында қозғалумен байланысты, жұмыс уақыты кезінде жұмыс берушінің тапсырмасы бойынша жұмыс орнына бару жолында;

5) жұмыс берушінің көлігінде;

6) жұмыс берушінің жеке көлігінде, оны қызметтік жүрістерге пайдалану құқығына жұмыс берушінің жазбаша келісімі болған жағдайда;

7) жұмыс берушінің бұйрығымен өзінің немесе басқа ұйымның аумағында болу кезінде, сондай-ақ жұмыс берушінің мүлкін қорғау кезінде, не жұмыс берушінің ықыласындағы басқа да әрекеттерді өз еркі бойынша жасау кезінде;

8) жұмыс орны бойынша немесе қызметкердің іс сапарыуақытында олармен еңбектік немесе қызметтік міндеттер орындалу кезінде, оған дене жарақаттарын келтірген немесе қасақана өлтірген кезде.

Бұл тізім жеткілікті болып табылмайды және әрбір нақты жағдайда өндіріспен байланысы тергеу барысында комиссиямен анықталады.