15. Холестериннен … түзіледі.
а) витамин D3, стероидты гормондар, өт қышқыладры в) тиреоидты гормондар, пальмитин қышқылы с) витамин D2, өт қышқылдары д) триацилглицеридтер мен кетон денелері е) фосфолипидтер, стеарин қышқылы
№4 сабақ
1. Тақырыбы: Витамин тәрізді заттардың құрылысы мен рөлі. Витаминнің жетіспеушілігі: гипо - және авитаминоздар туралы түсінік. Макро- және микроэлементтердің биологиялық рөлі(G).
2. Мақсаты:
1. Витамин тәрізді заттардың құрылысы мен рөлі туралы білімді меңгеру. 3. Витаминнің жетіспеушілігі: гипо - және авитаминоздар туралы түсінік беру.
3. Макро- және микроэлементтердің биологиялық рөлін түсіну.
3. Тапсырма:
1. Дәрумендерге түсінік және олардың биологиялық рөлін түсіндіріңіз.
2. Дәрумендердің жіктелуі айтып беріңіз.
3. Суда еритін дәрумендер және олардың коферменттік рөлін түсіндір.
4. Майда еритін дәрумендерге сипаттама беріңіз.
5. Зат алмасу процестеріне гипер-, гипо-, авитаминоздардын әсерін түсіндіріңіз.
6. Кейбір биогендік микро- және макроэлементтердің адам ағзасындағы рөлін түсіндіріңіз.
7. Микроэлементтердің коферменттік рөлін түсіндіріңіз, 8. Биогендік микро- және макроэлементтердің жетіспеуіне байланысты адам ағзасында пайда болатын патологияларды айтыңыз.
4. Орындау түрі: реферат презентация, органикалық қосылыстар құрылысының формуласы, биохимиялық процесстер реакциялары, тесттік есептер, жағдайлық есептер, кроссвордтар, тақырып бойынша эссе, мылқау карталармен жұмыс, тақырыптық альбом. G-global коммуникативтік платформасында жұмыс (көру, оқытушымен бірге сілтеме жасау).
5. *СӨЖ-ді орындау және бағалау критерийлері:
Тапсыру мерзімі: 5 апта
7. Әдебиет:
Азақ тілінде
негізгі:
1. Т.С. Сейтембетов, Биологиялык химия, Алматы-2011 ж.
2. С.О. Тапбергенов, Медициналық биохимия, Алматы-2011ж
3. 3.С.Сеитов, Биологиялық химия, 2012ж.
4. П.К.Кенжебеков, Биологиялық химия (арнайы бөлімдері), -Шымкент, 2005 ж.
қосымша:
1. Биохимия сұрақтары мен жауаптары. ҚР ҰҒА корр., проф. С.М.Адекеновтің ред.басшылығымен.-Алматы, 2011
Орыс тілінде
негізгі:
1. Тапбергенов С.О. Медицинская биохимия.- Астана, 2001.
2. Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия.- М., 2007.
3. Биохимия, под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М., 2011
4. Строев Е.А. Биологическая химия. 1986, Москва,
5. Николаев А.Я. Биологическая химия. Москва, М., 2007
қосымша:
1. Комов В.П. Биохимия: учеб. Для вузов-М., 2008
2. Кухта В.К. Основы биохимии – М., 2007
3. Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов,
под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005.
4. Биохимия в вопросах и ответах. Под. Ред. чл.-корр. НАН РК, д.х.н.,
проф. С.М.Адекенова.-Алматы, 2011
Ағылшын тілінде
1. Lehninger «Principles of biochemistry», Fourth Edition, David L. Nelson, Michael M. Cox, 2005.
2. Murray R. K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W., Harpers Biochemistry. 1988.
3. Saini A.S., Kaur J., Textbook of biochemistry.-New Delhi, 1995.
8. Бақылау:
1. Ағзада пайда болатын витамин:
а) Р в) К с) С д) В1 е) В6
2. 20 ғасырда авитаминоздың кең таралуы:
а) пеллагра в) рахит с) цинга д) анемия е) ксерофтальмия
3. Витаминнің қажеттілігі эсперимент түрінде дәлелдеген ғалым:
а) Лунин в) Эйкман с) Гопкинс д) К.Функ е) Сент Дьери
4. Қай гормонның синтезделуіне С витамині қатысады:
а) тиреоидты гормондар в) жыныс гормондар с) кортикостероидты гормондар д) гипоталамус гормоны е) гипофиз гормондар
5. С витаминімен қамтамасыз ететін тағам бөлігі:
а) көмірсулар в) ақуыздар с) майлар д) микроэлементтер е) тұздар
6. Д витаминін анықта:
а) никатинамид в) ретинол с) рибофловин д) тиамин е) кальцеферол
7. А витамині ненің туындысы:
а) ретинол в) каротин с) пиридоксаль д) фелохинон е) холестерин
8. Ағзаға А витаминінің сіңірлуі неге байланысты:
а) ақуыздың сіңірілуіне б) глюкозаның сіңірілуіне в) бос май қышқылдарының сіңірілуіне г) микроэлементтердің сіңірілуіне д) холестериннің сіңірілуіне
9. А гипoвитаминозына тғн емес:
а) көздің қабынуы в) шаштың түсуі с) дерматит д) жүрек айнуы е) гиперкаратоз
10. А витамині қайсы процесске қатысады:
а) тотығу және тотықсыздану в) гидроксилдену с) метилдену д) ацилдену е) декарбоксилдену
11. Ксерофтальмия кезіндегі жетіспейтін витамин:
а) А в) С с) Ғ д) Д е) В6
12. Майда еритін витаминдерге жатады:
а) А, Д, Е, К в) В1,В2, В3 с) С,Р, РР д) А, В5, В9 е) Д, В6,В12
13. Қай витамин рахит ауруына қарсы қолданады:
а) Вит Е в) Вит К с) Вит В2 д) Вит Д е) Вит В12
14. Жарық қабылдау процессіне қай витамин қатысады:
а) К в) А с) В,С д) РР е) Д
15. С витамині қатыспайды:
а) пролин гидроксилденуі в) лизин гидроксилденуі с) Fe иондарының трақтануы д) лактаттың тотығуы е) коллаген синтезі
16. С витаминінің коферменттік қызметі:
а) лизин пролиннің гидроксилденуі в) пируваттың декарбоксилденуі с) алланиннің дезаминденуі д) пируваттың карбоксилденуі е) лактаттың тотығуы
17. С витамині:
а) фоли қышқылы в) парааминобензой қышқылы с) аскорбин қышқылы д) пангам қышқылы е) липой қышқылы
18. Витамин В12 жетіспегенде бұзылатын процесс.
а) дезаминдеу
в) декарбоксилдеу с) трансметилдеу д) гидроксилдеу е) ацитилдеу
19. Табиғатта қай витамин микроорганизммен синтезделеді:
а) А в) Д с) Е д) К е) В12
20. В12 витаминінің жетіспегенде пайда болатын ауру:
а) барлығы дұрыс
в) орақ тәріздес анемия с) темір жетіспейтін анемия г) макроцетарлық анемия е) перинциозды анемия
№5 сабақ
1. Тақырыбы: Гликогенді және кетогенді аминқышқылдары. Биологиялық рөлі. Биогенді аминдер. Аминқышқылдарының азотсыз қалдықтарының өзгерістері.
2. Мақсаты:
1. Гликогенді және кетогенді аминқышқылдары туралы білімді меңгеру. 2. Биогенді аминдер және аминқышқылдарының азотсыз қалдықтарының өзгерістері туралы білімді қалыптастыру.
3. Тапсырма:
1. Аминқышқылдарының құрылысы, жіктелуі.
2. Гликогенді аминқышқылдарының құрылысы, биологиялық қызметтері.
3. Кетогенді аминқышқылдарының құрылысы, биологиялық қызметтері.
4. Биогендік аминдердің түзілу реакцияларын жазыңыз.
5. Ағзадағы гистаминнің биологиялық рөлін түсіндіріңіз.
6. Аминқышқылдарының аминсіздендіру реакцияларының түрлерін көрсетіңіз.
7. Биогенді аминдерді залалсыздандыру жолдарын жазыңыз.
8. Серотонин және гамма аминомай қышқылының биологиялыө рөлі туралы айтыңыз.
4. Орындау түрі: реферат презентация, органикалық қосылыстар құрылысының формуласы, биохимиялық процесстер реакциялары, теттік есептер, жағдайлық есептер, кроссвордтар, тақырып бойынша эссе, мылқау карталармен жұмыс, тақырыптық альбом.
5. *СӨЖ-ді орындау және бағалау критерийлері:
Тапсыру мерзімі: 5 апта
7. Әдебиет:
Азақ тілінде
негізгі:
1. Т.С. Сейтембетов, Биологиялык химия, Алматы-2011 ж.
2. С.О. Тапбергенов, Медициналық биохимия, Алматы-2011ж
3. 3.С.Сеитов, Биологиялық химия, 2012ж.
4. П.К.Кенжебеков, Биологиялық химия (арнайы бөлімдері), -Шымкент, 2005 ж.
қосымша:
1. Биохимия сұрақтары мен жауаптары. ҚР ҰҒА корр., проф. С.М.Адекеновтің ред.басшылығымен.-Алматы, 2011
Орыс тілінде
негізгі:
1. Тапбергенов С.О. Медицинская биохимия.- Астана, 2001.
2. Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия.- М., 2007.
3. Биохимия, под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М., 2011
4. Строев Е.А. Биологическая химия. 1986, Москва,
5. Николаев А.Я. Биологическая химия. Москва, М., 2007
қосымша:
1. Комов В.П. Биохимия: учеб. Для вузов-М., 2008
2. Кухта В.К. Основы биохимии – М., 2007
3. Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов,
под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005.
4. Биохимия в вопросах и ответах. Под. Ред. чл.-корр. НАН РК, д.х.н.,
проф. С.М.Адекенова.-Алматы, 2011
Ағылшын тілінде
1. Lehninger «Principles of biochemistry», Fourth Edition, David L. Nelson, Michael M. Cox, 2005.
2. Murray R. K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W., Harpers Biochemistry. 1988.
3. Saini A.S., Kaur J., Textbook of biochemistry.-New Delhi, 1995.
8. Бақылау:
1. Биогенді аминдер... жолымен түзіледі.
а) Аминқышқылдар дезаминденуі
в) Аминқышқылдар декарбоксилденуі
с) Аминқышқылдар трансаминденуі
д) Аминқышқылдар метилденуі
е) барлық түрі
2. Аминооксидаза субстраты болып табылады:
а) аминқышқылдар
в) кетоқышқылдар
с) альдегидтер
д) спирттер
е) биогенді аминдер
3. Ми қыртысы қабатында тежелу процестеріне... қатысады.
а) гамма-амино май қышқылы в) гистамин с) серотонин д) глутамат е) глутамин
4. Гистидин декарбоксилденгенде … түзіледі:
а) пируват в) уроканин с) триптамин д) гистамин е) гистидин амиді
5. Глутамин қышқылының декарбоксилденуі нәтижесінде түзілетін нейромедиатор:
а) гaмма аминобутират в) глутамин (ГЛН) с) серотонин д) дофамин е) гистамин
6. Моноаминодикарбонды аминқышқылына …жатады.
