Лабораториялық жұмыстың жұмыс істеу принципі.

Ток көзі - ток көзін қосқыш кнопканы /клавишті/ басқанда керекті кернеу қосылады, оны неон шамының жанғанынан байқауға болады.

W3-(MOSTEK) - жұмыс түрін аударып қосқыш:

Егер ауыстырып қосқыш клавиші шығарылып тұрса, құрал сыртқы тұрақты ток көпірімен қосылғаны.

Егер ауыстырып қосқыш клавиші батырылып тұрса, резистивті сымның актив кедергісі техникалық әдіспен өлшенеді.

W2- түсіндірілген схемаларды ауыстырып қосқыш:

Егер ол шығарылған болса онда ток дәл өлшенеді де, ал батырылған болса, кернеу дәл өлшенеді.

P1(REG, PRAДU)- токты өзгертетін потенциометр.

Z11, Z12, Z13 - () - сыртқы тұрақты ток көпірін қосудың лабораториялық қысқыштары.

Z17 - жерлестіру қысқышы /құралдың артында/.

Жұмысты орындау реті мен өлшеу нәтижелерін математикалық өңдеу.

Құрал кернеу көзіне қосылысымен жұмыс жасауға болады, оның қызуына жұмыс істеу жағдайына келуіне уақыт қажет емес.Техникалық әдіспен меншікті кедергіні өлшеу

- құралды алдыңғы бетіндегі қосқыштың көмегімен жұмыс түрі таңдап алынады;

- ауыстырып қосқыштың көмегімен, схемада түсіндіргендей, токты немесе кернеуді дәл өлшеу таңдап алынады;

- жылжымалы кронштейнді резистивті сымның төменгі шетінен 0,5 ұзындығына дейін көтеріп бекітеді;

- потенциометрдің көмегімен ток мәнін амперметрге қарап отырып, вольтметрдің көрсетуі оның өлшеу шегі 2/3 болғанша өзгертіледі;

- кедергісі өлшенетін сымның ұзындығын колоннадағы шкаладан анықтайды;

- вольтметр және амперметр көрсетуін бес түрлі сым ұзындығы үшін алып, төмендегі кестелерге 1,2/ жазу керек;

- 1,2 пункттердегі формулаларды пайдаланып, резистивті сымның меншікті кедергісі есептеледі;

- резистивті сымның қандай заттан жасалғанын көрсету керек; 1 кесте

1 кесте.

Меншікті кедергіні токты дәл анықтау әдісімен өлшеу:

Ni	,м	,В	,А					,%
1.
2.
3.
· · ·

Ескерту: d=0,36мм, R_a=0,15 Oм, R_в=2500 Oм

2-кесте

Меншікті кедергіні кернеуді дәл анықтау әдісімен өлшеу:

Ni	,м	,В	,А					,%
1.
2.
...

Ескерту: d=0,36мм, R_a=0,15 Oм, R_в=2500 Oм

 

Бақылау сұрақтары

1. 1-ші және 2-ші кестелер нәтижелерін өзара салыстырып, қорытынды жасау.

2. Ом заңінің тізбектің бір бөлігі және толық тізбек үшін заңдарын түсіндіру.

3. Ом заңінің дифференциалдық түрін түсіндіру.

4. Меншікті кедергі , оның температураға байланыстылығы, өлшем бірліктері.

5. Кирхгоф ережелерін түсіндіру.

6. Кедергілерді тізбектей және параллель жалғау заңдылықтарын түсіндіру.

7. Электрлік ток жұмысын түсіндіру.

8. Джоль-Ленц заңін және онің дифференциалдық түрін түсіндіру.

 

Дебиеттер.

1. Ж.Абдулаев «Жалпы физика курсы». Алматы «Ана тілі, 1991.
2. Ж.О.Тобаяқов «Электр және магнетизм». Алматы «Мектеп», 1988.
3. И.В.Савельев «Жалпы физика курсы». 2 том. Алматы «Мектеп», 1977.
4. С.Э.Фриш, А.В.Тиморева «Жалпы физика курсы» 2 том Алматы «Мектеп», 1970.

В.И.Иверонова «Физический практикум» ч.ІІ 69-70