C. қан түзуші қызмет

Экологиясы нашар аймақта тұратын әйелде жүктіліктің 1- ші триместрінде аллантоистың даму ақауы анықталады. Ұрықтың қандай қызметі бұзылған?

A. газ алмасу және метаболизм өнімін шығару.

B. зақымданудан механикалық қорғау

C. қан түзуші қызмет

D. трофикалық

E. біріншілік жыныс жасушаларының түзілуі

 

520. Қандай препаратты енгізгенде адамдарда белсенсіз фермент холинэстеразада тыныс алу тоқтауы жүреді:

A. изониазидті;

B. сульфаниламидті

C. анальгинді

D. витаминді

E. аспиринді

 

521. Прокариотты клеткалардың ДНК ерекшеліктері:

A. Бір күрделі сақиналы молекуламен ұсынылған, гистонмен байланыспаған және мембрананың ішкі жағында бекітілген;

B. Бір күрделі сақиналы молекуламен ұсынылған, гистонмен байланысқан және мембрананың ішкі жағында бекітілмеген;

C. Геномдағы жиі қайталанатын тізбекті участкелерінің болуы;

D. Геномнің негізінде шамалы қайталанатын участкелері болады

E. ДНК-ның кейбір учаскелері бірегейлі

 

522. Про- және эукариотты клеткаларға тән органоидтар:

A. рибосомалар;

B. митохондриялар;

C. Гольджи аппараты;

D. эндоплазмалық тор;

E. ядро;

 

523. Линкерлік ДНҚ – бұл:

A. екі көршілес нуклеосомаларды байланыстратын ДНҚ бөлігі;

B. корға айналымында оралған ДНҚ бөлігі;

C. толық нуклеосоманы құрайды;

D. Н1 ақуызы құрамына бар ДНҚ бөлігі;

E. 300 жұп нуклеотидтерге ие;

 

524. Жасушада жасанды түрде гистонды ақуыздардың синтезі тоқтатылынды. Жасушаның қандай құрылымы бұзылады?

A. Ядролық хроматин

B. Ядрошек

C. Гольджи аппараты

D. Жасуша қабығы

E. Ядро қабығы

525. 35 жастағы әйелдің хромосомалық анализі 16-шы хромосоманың қысқа иық бөлігі 22-хромосомаға қосылғанын көрсетті. Бұл құбылыс қалай аталады?

A. Транслокация

B. Трансдукция

C. Инверсия

D. Делеция

E. Дефишенсия

 

526. Лабораторлық зерттеулер үшін атабез ұлпасы алынды. Осы ұлпаның жасушалары жаңартылатын жасуша кешенесіне жатады. Осы ұлпадағы жасушалардың болжамды күйін анықтаныз.

A. жасушалар бірінші митоз, сосын мейоз әдісімен бөлінеді

B. жасушалар тек қана митоз әдісімен бөлінеді

C. жасушалар тек қана мейоз әдісімен бөлінеді

D. жасушалардың тек көлемі көбейеді

E. жасушалар бірінші мейоз, сосын митоз әдісімен бөлінеді

 

527. Сперматогенездің жетілу сатысында хромосоманың ажырау кезінде Х-хромосома Y-хромосомадан бөлінбей қалды. Қалыпты жұмыртқа жасуша сперматозоидпен ұрықтанған болса, болашақ дараның кариотипі қандай болуы мүмкін?

А. 47, XXY

В. 45, X0

С. 46, XX

D. 46, XY

Е. 48, XXY

 

528. Прокариоттық жасушаға тән:

A. нуклеоид;

B. митохондрия;

C. лизосома;

D. ЭПТ;

E. ядро;

 

529. Тағамдық қоспаларды және дәрілік препараттарды қабылдаған жүкті әйел туа біткен ақауы бар нәрестені босанды. Осы ақауды қандай санатқа жатқызуға болады?

A. экзогенді

B. тұқым қуалайтын

C. генетикалық

D. жүйелік

E. филогенетикалық туындаған

 

530. Даун синдромы адам генотипінің 21-жұп хромосоманың артық болуымен байланысты. Осы өзгеріс қалай аталады:

A. геномдық мутация

B. соматикалық мутация

C. автоплоидия

D. гетеросизмдік

E. гаплоидтық

 

531. ДНҚ молекуласының нуклеотидтері бірізділігінің өзгеруі нәтижесінде болатын мутациялық бұзылысты анықтаңыз.

A. гендік

B. хромосомдық

C. полиплоидтық

D. геномдық

E. анэуплоидтық

 

532. Әйелдердің соматикалық жасушаларындағы хромосомалар жиынтығы тұрады:

A. 44 аутосом және екі Х-хромосом

B. 44 аутосом және екі Y-хромосом

C. 44 аутосом және Х және Y-хромосом

D. 22 жұп аутосом және Х және Y-хромосом

E. 44 аутосом және бір Х-хромосом

 

533. Ағзаның өсуі барысында мүшелер барлық дененің өсу жылдамдығымен бірдей өсетіні байқалды. Ағза өлшемінің өзгеруінде оның сыртқы формасының өзгерісі байқалмады. Бұл өсудің қай типіне жатады?

A. аллометриялық

B. пролиферативтік

C. изометриялық

D. ауксетивтік

E. шектеулі

 

534. Адам ағзасында қай химиялық элементтің болуы қандағы гемоглобин мөлшерінің тұрақты болуына қажет?

A. йод

B. калий

C. кальций

D. темір

E. магний

 

535. Ісік жасушаларын ұршық жібін қалыптастыратын ақуыз-тубулиндердің синтезін тоқтататын колхицинмен өңдеді. Жасушаның қай цикл кезеңдері бұзылады?

A. Митоз

B. G-нөлді кезеңі

C. Пресинтетикалық кезең

D. Постсинтетикалық кезең

E. Синтетикалық кезең

 

536. Гистологиялық препаратта митоз бөлуінің метафаза кезеңіндегі адамның соматикалық жасушасы көрініп тұр. Әр хромосоманың құрамына екі қарындасты хроматидтер кіретінін ескере отырып, метафазды пластинаның құрамына неше хромосома кіретінін белгілеңіз:

A. 46 хромосома

B. 92 хромосома

C. 48 хромосома

D. 23 хромосома

E. 24 хромосома

 

537. Хирургиялық бөлімшеге туа біткен жарылған қатты таңдай ақауы бар атавизмдік белгісі байқалған жаңа туылған нәресте келіп түсті. Осындай ақауды қай топқа жатқызуға болады?

A. филогенетикалық негізделген

B. фетопатия

C. оқшауланған

D. жүйелі

E. филогенетикалық емес

 

538. Ультракүлгін сәулелердің зақымдалуынан кейін ДНҚ-ның қалыпты құрылымының қайта қалпына келуі, репарация жүйесі қандай синдром үшін тән:

A. пигментті ксеродерма

B. талассемия

C. Дюшен синдромы

D. Элерсо-Данло

E. Крузон

 

539. Эксперименттік жануарларға 24 тәулік бойы ауыр металл тұздары енгізілді. Электронды микроскоп астында бауыр препараттарын зерттеу барысында гепатоциттегі митохондриялардың деструкциясы анықталды. Гепатоциттерде қандай үрдіс бұзылғанын анық айтуға болады?

A. май метаболизмі

B. ақуыз синтезі

C. метаболизм

D. көмірсулар синтезі

E. судың сорылуы

540. Лабораторлық жануардың жасушасы артық рентген сәулесіне ұшырады. Нәтижесінде цитоплазмада ақуызды үзінділер пайда болды. Жасушаның қандай органоиды оларды жояды?

A. Лизосомалар

B. Жасуша орталығы

C. Гольджи комплексі

D. Эндоплазматикалық ретикулум

E. Рибосомдар

 

541. Науқаста ұйқы безіне автолиз қауіпі төніп тұрған өткір панкреатит. Бұл ауру жасушаның қандай органелласының функциясы бұзылуымен байланысты?

A. Митохондриялардың

B. Лизосомалардың

C. Рибосомдардың

D. Центриольдардың

E. Микротрубкалардың

 

542. Жасушаларды колхицинмен өңдеу кезінде көп метафазды пластиналар пайда болады. Бұл митоздың метафаза кезеңінде тоқтатылатынын көрсетеді. Қай органоид бүзылып, митозда өз функциясын орындамайды?

A. Микротүтікшелер

B. Гольджи аппараты

C. Лизосомдар

D. Митохондриялар

E. Эндоплазматикалық ретикулум

 

543. Клетка орталығының құрамына кіреді:

A. микротүтікшелер

B. рибосомалар

C. ядро

D. хромосомалар

E. бөлу жіпшесі

 

544. Биологиялық мембрана қаситтерінің сипаттамасы:

A. төзімсіздік және қатандық;

B. зақымдану кезінде мембрана қайта қалпына келуге қабілетті;

C. зақымдану кезінде мембрана регенерацияға қабілетсіз;

D. екі қабаттан тұрады: нәруызды және көмірсулы;

E. мембранада энергия қайта қалпына келмейді

 

545. Микротүтікшелердің негізгі сипаттамасын көрсетіңіз:

A. тубулин нәруызынан құралған созылыңқы қуыс келген цилиндрлер;

B. тек қана бөлек болады;

C. тек жануарлар клеткасында кездеседі;

D. клетканың шығыңқы бөліктерінде цитоскелет түзбейді;

E. бөлу жіпшесінің құрамына кірмейді;

 

546. ДНК репликациясы үшін төмендегілердің қайсысы қажет болып табылады:

A. нуклеотидтер;

B. ядрошық;

C. а-РНҚ;

D. рибосомалар;

E. р-РНҚ

 

547. Жасушалық органелла лизосома деп талады. Қандай қызметті жүзеге асырады?

A. өлген жасушаларды аутофагиялайды

B. ДНҚ синтезі

C. РНҚ синтез

D. хромосомалардың қозғалуы

E. АТФ синтезі

 

548. Ақуыз биосинтезі кезіндегі ДНҚ-ң рөлі қандай?

A. ақуыз молекуласының құрылымы туралы ақпаратты сақтайды және тасымалдайды;

B. аминқышқылдарды қосады және рибосомаға тасымалдайды;

C. ДНҚ-ң ядролық ақпаратын жасуша цитоплазмасына тасымалдайды;

D. рибосома құрамына кіреді;

E. энергияны жеткізеді;

 

549. Жасуша органоидтарының кейбірінің құрылымында сол арқылы көбею мүмкіндігін беретін ДНҚ бар. Осы органоидтардың бірін атаңыз:

A. митохондрия

B. Гольджи аппараты

C. микротүтікше

D. рибосома

E. эндоплазмалық тор

 

550. Өзара перпендикуляр орналасқан микротүтікшелерден түзілген екі цилиндрлық құрылымнан тұратын және олардан түрлі бағыттарға микротүтікшелер желпуіш тәрізді таралған жасуша органоидын атаңыз:

A. жасушалық орталық

B. митохондрия

C. эндоплазмалық тор

D. лизосома

E. Гольджи жиынтығы

 

551. Плазмалық мембранадағы интегралды нәруыздарының қызметі:

A. «натрий-калилік насос» жұмысын қамтамасыз етеді

B. клеткааралық байланысты қамтамасыз етеді

C. экзоцитозды жүзеге асырады

D. циклозды жүзеге асырады

E. микротүтікшелердің қозғалысын жүзеге асырады

 

552. Ядролық қабықша немен берілген:

A. үш қабат құрылымды, плазмолемма тәріздес;

B. екі ядролық мемранадан құрылған, басқа клеткаішілік мемебраналармен байланысты;

C. ядро мембранасынан құрылған, басқа клетка ішілік мембраналармен байланысты емес;

D. екі ядролық мембрана арасындағы кеңістік болмайды;

E. екі ядролық мембрана арасындағы везикулалық кеңістік болады;

 

553. Гольджи аппаратының негізгі қызметіне жатады:

A. секреторлық өнімдерді іріктейді, жинақтайды және бөледі;

B. жасушаның формасы мен мөлшерін анықтайды;

C. тұқым қуалайтын ақпаратты сақтайды және тасымалдайды

D. жасушалардағы оттегін пайдаға асыру

E. полипиптердің синтезі

 

554. Жасуша ішіндегі заттардың қозғалу түрлері:

A. жеңілдетілген диффузия

B. кариокинез

C. эндоцитоз

D. экзоцитоз

E. секреция

 

555. ДНК репликация принципіне жатады:

A. комплиментарлық;

B. бір бағыттылық;

C. үздіксіздік;

D. консервативтілік (кертартпалық);

E. триплетті;

 

556. Электронды микроскопия көмегімен жасушалардың беті көптеген микроскопиялық цитоплазмаларының қалыптасуы тіркелген. Осы жасушаларда қандай үрдіс белсенді түрде жүріліп жатыр?

А. Фагоцитоз

В. Биологиялық тотығу

С. Ақуыз биосинтезі

D. Диффузия

Е. АТФ синтезі

 

557. Қыз баланың кариотипін зерттеу барысында 20-шы хромосоманың иығы қысқа екені анықталды. Бұл мутацияның атауы қалай?

A. Делеция

B. Дупликация

C. Инверсия

D. Транслокация

E. 20-шы хромосома бойынша моносомия

 

558. Митоздың биологиялық маңызы:

A. өсуі мен қайта қалыптасуды қамтамасыз етеді;

B. генетикалық әртүрлілікті қамтамасыз етеді;

C. тек ғана эмбриональдық дамуды қамтамасыз етеді;

D. тек ғана постэмбриональдық дамуды қамтамасыз етеді;

E. жыныстық кобеюді қамтамасыз етеді;

 

559. Науқас 5 жасар қыз баланың ата-анасы медициналық-генетикалық жәрдемге жүгінді. Баланың кариотипін зерттеген соң; оның 46 хромосомасы бар екені анықталды. Хромосомалардың 21-ші жұбының бөлімі қосылған 15-ші жұптың бір хромосомасы ұзын болып шықты. Бұл қыз балада қандай мутация бар?

A. Транслокация

B. Делеция

C. Инверсия

D. Екі еселену

E. Дупликация

 

560. Адамның жасушасын митоздың анафаза кезеңінде микроскоппен қарайды. Осы уақытта жақсылап үлкейткенде не қөруге болады?

A. хроматидтердің айырылуын

B. хроматидтердің қосылуын

C. тетрадтардың қалыптасуын

D. хромосомдардың спирализациясын

E. хромосомдардың деспирализациясын