Дәрістердің тақырыптық жоспары.

№	Тақырып атауы	дәріс	семи-нар	СОӨЖ	СӨЖ
	ҚР Қылмыстық-атқару құқығы құқық саласы ретінде.
	ҚР-да жазаны орындауды құқықтық реттеу және түзеу шараларын жүзеге асыру.
	ҚР-дағы жазаны өтеуші тұлғалардың құқықтық жағдайы.
	ҚР-дағы жазаны орындаушы мекемелер және органдар, олардың қызметтеріне бақылау жасау тәртібі.
	ҚР-дағы қосымша жазалар: түсінігі, түрлері, қолдану ерекшеліктері.
	Айыппұл, белгілі бір лауазымда болу немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыру түріндегі жазаны орындау.
	Қоғамдық жұмыстарға тарту түріндегі жазаларды орындау тәртібі.
	ҚР-дағы түзеу жұмыстарына тарту түріндегі жазаларды орындаудың құқықтық ерекшеліктері.
	Бас бостандығын шектеу жазасын орындаудың ережелері.
	ҚР-да әскери қызметпен сотталғандарға қатысты жазаны орындау тәртібі.
	ҚР-да бас бостандығынан айыру мекемелерінде жазаны орындау тәртібі мен шектері.
	ҚР-да бас бостандығынан айыруға сотталғандар-дың еңбегін құқықтық реттеу.
	Жазаны өтеуден босату. Түзеу мекемелерінен босаған адамдарға көмек көрсету және оларға бақылау жасау.
	Шартты түрде сотталғандарға бақылау жасау.
	Өлім жазасы түріндегі жазаны орындауды құқықтық реттеу.
Барлығы

 

Глоссарий:

Тәркілеуге жататын мүлік - Сотталушының тәркіленген мүлкін уәкілетті мемлекеттік органға беру Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес оған қойылатын барлық талаптар қанағаттандырылғаннан кейін жүргізіледі. Тәркіленген мүлік есебінен қанағаттандыруға жататын талапар жөнінде мемлекет оны сатудан немесе одан әрі пайдаланудан алынған қаражат шегінде жауап береді. Тәркіленген мүлікті уәкілетті мемлекеттік органға беру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

Түзеу жұмыстары түріндегі жазаны өтеуші адамдарға қолданылатын көтермелеу шаралары. Тәрбиелік іс – шараларға белсенді қатысатын және жәбірленушінің денсаулығына және мүлкіне келтірген залалды, мемлекетке келтірген материалдық заллды өтеу жөнінде шаралар қолданатын және сот тағайындаған жазаны толық өтеуді қажет етпейтін сотталған адамдарды сот осы Кодексте көзделген тәртіппен шартты түрде мерзімінен бұрын босатуы мүмкін.

Қоғамдық жұмыстарға тарту түріндегі жазаны өтеуден қасақана жалтару - Сотталушы: қоғамдық жұмыстарға дәлелді себептерсіз біа айдың ішінде екі реттен астам шықпаса; еңбек тәртібін бір айдың ішінде екі реттен артық бұзса; жазаны өтеуден жалтару мақсатымен жасырынса, қоғамдық жұмыстарға тарту түріндегі жазаны өтеуден қасақана жалтарған деп танылады.

Жағдайдың өзгеруіне байланысты қылмыстық жауаптылықтан босату -қылмыс белгілері бар әрекет жасған адамды, егер істі сот қараған кезде жағдайдың өзгеруі салдарынан ол жасаған әрекет қоғамға қауіпті емес деп танылсы, сот қылмыстық жауаптылықтан босатуы мүмкін.

Жазаны атқару негіздемесі - Соттың заңды күшіне енген үкімі немесе қаулысы, сондай – ақ рақымшылық немесе кешірім жасау актісі жазаны атқару негіздемесі болып табылады.

Жазаны өтеу орны туралы хабарлау - Сотталушының жазасын өтеу орнына келгені туралы жазаны атқарушы мекеменің немесе органның әкімшілігі сотталушының қалауы бойынша жақын туыстарының не заңды өкілдерінің біріне хабарлауға міндетті.

Бас бостандығын шектеу түріндегі жазаны өтеуші адамдардың еңбек жағдайлары - Бас бостандығын шектеуге сотталған адамдардың еңбегі, осы Кодекспен белгіленген ережелерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасымен реттеледі. Сотталған адамды басқа жұмысқа, оның ішінде басқа жерге ауыстыру қылмыстық атқару инспекциясының келісімімен жүзеге асырылады.

Бас бостандығын шектеу түріндегі жазаны өтеуші адамдардың еңбек жағдайлары - Қылмыстық – атқару инспекциясы бас бостандығын шектеу түріндегі жазаны өтеуші адамдармен тәрбие жұмысын жүргізеді. Сотталған адамдардың тәрбиелік сипатта жүргізілетін іс – шараларға белсенді қатысуы көтермеленеді және түзелудеңгейін анықтаған кезде ескеріледі.

Бас бостандығын шектеу түріндегі жазаны өтеуші адамдармен тәрбие жұмысы -Сотталушының мүлкі, соның ішінде оның ортақ немесе бірлескен меншіктегі үлесі, ақшасы мен бағалы қағаздары, сотталушының банктердегі салымдары мен кез келген меншік нысанындағы активтерге өзге де салымдары сот үкімі бойынша тәркіленуге жатады. Сондай-ақ қылмыстық іс-әрекет обьектісі, қылмыс жасау құралы, айналымнан алынып қойылған зат болып табылатын мүлік сот үкімі бойынша тәркіленуге жатады. Сотталушының сот үкімі бойынша тәркілегуге жатпайтын мүліктің Тізбесінде аталған мүлкі тәркіленуге жатпайды. Соттың үкімі ойынша тәркіленуге жататын мүліктің кімге тиесілі екендігі туралы даулар азаматтық сот ісін жүргізу тәртібімен шешіледі.

Бас бостандығынан заңсыз айыру – адамды оны ұрлауға байланысты емес бас бостандығынан айыру – үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не үш айдан алты айға дейінгі мерзімге қамауға, не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

Абайсызда кісі өлтіру – абайсызда кісі өлтіру үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге немесе сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

Адам өлтіру – кісі өлтіру, яғни басқа адамға құқыққа қарсы қасақана қаза келтіру – алты жылдан он бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

Адамды ұрлау – адамды ұрлау төрт жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

Азаптау – ұдайы ұрып – соғу немесе өзге күш қолдану әрекеттері жолымен тән зардабын немесе психикалық зардап шегу, егер бұл кодекстің баптарына көзделген зардаптарға әкеп соқпаса,- елу айлық есептік көрсеткіштен жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде немесе сотталған адамның алты айға дейінгә кезеңдегі жалақысының немесе өзге табысының мөлшерінде айыппұл салуға не үш айдан алты айға дейінгі мерзімге қамауға, не екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

Айыппұл – айыппұл осы кодексте көзделген шекте, заңмен белгіленген және жаза тағайындау сәтіне қолданылып жүрген айлық есептік көрсеткіштің белгілі бір мөлшеріне сәйкес келетін мөлшерде не сотталған адамның жалақысының немесе ол қылмыс жасаған сәтіне белгілі бір кезең ішіндегі өзге де табысының мөлшерінде тағайындалатын ақша өндіріп алу.

Аталған қылмыс – егер адам жасаған әрекетте осы кодексте көзделген қылмыс құрамының барлық

Бақылау жасалатын жеткiзiлiм қандай да бiр қылмысты тергеу және осы қылмысты жасауға қатысқан адамдарды анықтау мақсатында олардың құзыреттi органдарының рұқсат беруiмен және қадағалауымен заңсыз немесе күдiк туғызатын жүк партиясын бiр немесе бiрнеше мемлекеттердiң аумағынан, әкетуге, алып өтуге немесе әкелуге жол берiлетiн әдiстi бiлдiредi;

Баланы ауыстыру – баланы қасақана ауыстыру-екі жүзден бес жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде немесе сотталған адамның екі айдан бес айға дейінгі кезеңдегі жалақысы немесе өзге де табысы мөлшерінде айыппұл салуға не екі жылға дейінгі мерзімде түзеу жұмыстарына, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

Ведомстволық бақылау - Жазаны атқарушы мекемелер мен органдардың қызметіне жоғары тұрған басқару органдары мен лауазымды адамдардың тарапынан ведомстволық бақылау жүзеге асырылады. Ведомстволық бақылауды жүзеге асыру тәртібі нормативтік құқықтық актілермен белгіленеді.

Денсаулыққа қасақана жеңіл зиян келтіру – денсаулықтын қысқа уақыттық бұзылуына немесе жалпы еңбек қабілетін айтарлықтай емес тұрақты жоғалтуға әкеп соққан денсаулыққа қасақана жеңіл зиян келтіру.

Елеулi қылмыс төрт жылдан кем емес мейлiнше көп мерзiмге бас бостандығынан айыруға немесе жазаның анағұрлым қатаң шарасымен жазаланған қылмысты бiлдiредi;

Есі дұрыс еместік -осы кодексте көзделген қоғамдық қауіпті әрекетті жасаған кезде есі дұрыс емес күйде болған, яғни созылмалы психикалық ауруы, психикасының уақытша бұзылуы, кемақылдығы немесе психикасының өзгеде дертке ұшырауы салдарынан өзінің іс-әрекетінің іс жүзіндегі сипаты мен қоғамдық қауіптілігін ұғына алмаған немесе оған ие бола алмаған адам қылмыстық жауапқа тартылуға тиіс емес.

Ескіру мерзімі – осы Кодексте көзделген ескіру мерзімі кәмелетке толмағандарды қылмыстық жауаптылықтан немесе оның жазасын өтеуінен босату кезінде тең жартысына қысқартылады.

Жала жабу – жала жабу, яғни басқа адамның ар-намысы мен қадір-қасиетіне нұқса келтіретін немесе оның беделін түсіретін көрінеу жалған мәліметтер тарату – жүз айлық есептік көрсеткіштен екі жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде немесе сотталған адамның екі айға дейінгі кезеңдегі жалақысы немесе өзге де табысы мөлшерінде айыппұл салуға, не жүз жиырма сағаттан жүз сексен сағатқа дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына жазаланады.

Жан күйзелісі жағдайында болған адам өлтіру – жәбірленушіңің күш қолдануынан немесе ауыр балағаттауынан не өзге де заңға қарсы немесе моральға жат іс-әрекетінен пайда болған кенет пайда болған жан күйзелісі жағдайында, сонымен бірдей жәбірленушіңің жүйелітүрдегі заңға қарсы немесе моральға жат мінез- құлқына байланысты туындаған ұзаққа созылған психиканы бұзатын жай күйде адам өлтіру.

Жаңа туған сәбиді анасының өлтіруі -анасынын өзінің жаңа туған сәбиін туып жатқан кезінде, сол сияқты одан кейінгі кезеңде психикасын бұзатынжағдайда немесе есінің дұрыстығын жоққа шығармайтын психикасы бұзылуы жағдайында өлтіру.

Жауапты мемлекеттiк қызмет атқаратын адамдар - мемлекеттiң мiндеттерi мен мемлекеттiк органдардың өкiлеттiгiн тiкелей атқару үшiн Қазақстан Республикасының Конституциясында, Қазақстан Республикасының конституциялық және өзге де заңдарында белгiленген қызметтердi атқаратын адамдар.

Жәбірленушімен татуласуына байланысты қылмыстық жауаптылықтан босату – ауыр емес қылмыс жасаған немесе адамның қайтыс болуымен немесе оның денсаулығына ауыр зиян келтірумен байланысты емес орташаауыр қылмысты бірінші рет жасаған адам, егер ол жәбірленушімен татуласса және келтірілген зиянның есесін толтырса, қылмыстық жауаптылықтан босатуға жатады.

Заңсыз аборт жасау – тиісті бағдардағы жоғары медициналық білімі жоқ адамның аборт жасауы – бес жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде немесе сотталған адамның алты айға дейінгі кезеңдегі жалақысының немесе өзге табысының мөлшерінде айыппұл салуға, не екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не дәл сол мерзімге бас бостадығын шектеуге не алты айға дейінгі мерзімге қамауға алуға жазаланады.

Зорлау -зорлау, яғни жәбірленушіге немесе басқа адамдарға күш қолданып немесе оны қолданбақшы болып қорқытып, не жәбірленушінің дәрменсіз күйін пайдаланып жыныстық қатынас жасау.

Қажетті қорғану – қажетті қорғану жағдайында қол сұғушы адамға зиян келтіру, яғни қорғанушының немесе өзге бір адамның жеке басын, тұрғын уйін, меншігін, жер учаскісін және басқа да құқықтарын, қоғамның немесе мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделерін қоғамдық қауіпті қол сұғушылықтан қол сұғушыға зиян келтіру жолымен қорғау кезінде, егер бұл орайда қажетті қорғану шегінен асып кетушілікке жол берілмеген болса, ол қылмыс болып табылмайды.

Қажетті қорғану шегінен асқан кезде қылмыстық жауаптылықтан босату – қоғамдық қауіпті қылмыстан болған үрейлену, қорқу немесе сасқалақтау салдарынан қажетті қорғану шегінен асқан адамды сот істің мән-жайын ескере отырып, қылмыстық жауаптылықтан босатуы мүмкін.

Қажетті қорғаныс шегінен шығу кезінде денсаулыққа ауыр зиян келтіру – денсаулыққа қажетті қорғаныс шегінен шығу кезінде жасалған қасақана ауыр зиян келтіру.

Қажетті қорғаныс шегінен шығу кезінде жасалған кісі өлтіру – қажетті қорғаныс шегінен шығу кезінде жасалған кісі өлтіру-екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге немесе дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

Қазақстан Республикасының қылмыстық-атқару заңдары - Қазақстан Республикасының қылмыстық – атқару заңдары осы Кодекстен және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарынан, сондай – ақ жазаны және сотталғандарға қылмыстық – құқықтық ықпал етудің өзге де шараларын атқару мен өтеудің тәртібін және жағдайларын белгілейтін нормативтік құқықтық актілеоден тұрады.

Қамау- қамау сотталған адамды тағайындалған жазаның бүкіл мерзімінде қоғамнан қатаң оқшаулау жағдайында ұстау болып табылады.

Кәмелетке толмаған адамды қоғамға қарсы іс-әрекеттер жасауға тарту – кәмелетке толмаған адамды есірткілік немесе басқа да есеңгіретін заттарды медициналық емес тұрғыда тұтынуға не спирттік ішімдіктерді ұдайы тұтынуға, не жезөкшелікпен, қаңғыбастықпен немесе қайыршылықпен айналасуға тарту.

Кәмелетке толмағандарды жазадан босату – бірінші рет кішігірім немесе орташа ауырлықтағы қылмыс жасағаны үшін сотталған кәмелетке толмаған адам, егер оны түзеуге көзделген тәрбиелік әсері бар мәжбүрлеу шараларын қолдану жолымен қол жеткізуге болады деп танылса, сот оны қылмыстық жауаптылықтан босатуы мүмкің.

Кәмелетке толмағандарды саудаға салу – кәмелетке толмаған адамды сатып алу – сату не кәмелетке толмаған адамға қатысты оны біреуге беру немесе оны иемдену түрінде өзге мәмілелер жасау – екі жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

Кінә - адам соларға қатысты өз кінәсі анықталған қоғамдық қауіпті әрекеті және пайда болған қоғамдық қауіпті зардаптар үшін ғана қылмыстық жауапқа тартылуға тиіс.

Қорқыту -өлтіремін деп немесе денсаулыққа ауыр зиян келтіремін деп, сол сияқты адамның жеке басына өзге ауыр күш көрсетемін не мүлікті өртеп құртамын деп, жарылыс жасап немесе өзге жалпы қауіпті тәсілмен қорқыту, бұл қорқытудың іске асатындығына қауіптенудің жеткілікті негіздерінің бар екендігі кезінде.

Қорлау – қорлау, яғни басқа адамның ар намысы мен қадір-қасиетін әдепсіз түрде кемсіту – дейінгі кезеңдегі жалақысы немесе өзге де табысы мөлшерінде айыппұл салуға, не жүз жиырма сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не алты айға дейңнгі мерзімге түзеу жұмыстарына жазаланады.

Құрылымдық қалыптасқан топ тез арада қылмыс жасауға кездейсоқ құрылмаған және оның мүшелерiнiң рөлi мiндеттi емес түрде шарттылықпен анықталған мүшелiлiктiң үздiксiз сипаты ескерiлген немесе дамыған құрылымы жасалынған топты бiлдiредi;

Қылмыс жасаған адамды ұстау кезінде денсаулыққа ауыр зиян келтіру -қылмыс жасаған адамды ұстау үшін қажетті шараларды асыра қолдану кезінде денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру.

Қылмыс жасаған адамды ұстау үшін қажетті шаралардың шектен шығу кезіңде жасалған кісі өлтіру – қылмыс жасаған адамды ұстау үшін қажетті шаралардың шегінен шығу кезінде жасалған кісі өлтіру.

Қылмыс ұғымы – осы кодексте жазалау қатерімен тыйым салынған айыпты қоғамдық қауіпті әрекет қылмыс деп танылады. Қылмыстық заңды ұқсастығы бойынша қолдануға жол берілмейді.

Қылмыстан түскен табыстар қандай да бiр қылмысты жасаудың нәтижесiнде тiкелей немесе жанама түрде алынған я болмаса қолға түсiрiлген кез-келген мүлiкті бiлдiредi;

Қылмыстық жауаптылық негізі – Қылмыс жасау, яғни осы Кодексте көзделген қылмыс құрамының барлық белгілері бар әрекет қылмыстық жауаптылықтың бірден-бір негізі болып табылады. Бір қылмыс үшін ешкімді де қайталап өылмыстық жауапқа тартуға болмайды.

Қылмыстық заңның уақыт бойынша қолданылуы - әрекеттің қылмыстылығы мен жазаланушылығы сол әрекет жасалған уақытта қолданылып жүрген заңмен белгіленеді. Қоғамдық қауіпті іс-әрекет жүзеге асырылған уақыт, зардаптардың басталған уақытына қарамастан, қылмыс жасалған уақыт деп танылады.

Қылмыстық-атқару ісін жүргізудегі қадағалау - Жазаны атқарушы мекемелер мен органдар әкімшілігінің заңдарды сақтауын қадағалауды Қазақстан Республикасының заңдаына сәйкес Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры мен оған бағынышты прокурорлар жүзеге асырады.

Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралаының түрлері – сот медииналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларының емханалық мәжбүрлеп қадағалау және психиатрда емделу, жалпы үлгідегі психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу, мамандырылған үлгідегі психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу.

Мемлекеттiк мiндеттер - Қазақстан Республикасының Конституциясымен және заңдарымен мемлекеттiң, оның органдары мен мемлекеттiк қызмет атқаратын адамдардың өкiлеттiгiне жатқызылған iс жүргiзу мәндерi.

Мемлекеттік органдардың бақылау және қадағалау міндеттері заңдармен уәкілеттік берілген мемлекеттік органдардың Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес заңдылықтың сақталуын қамтамасыз ету, заңдардың бұзылу себептері мен жағдайларын анықтау мен жою, азаматтар мен заңды тұлғалардың бұзылған құқықтарын қалпына келтіру, нормативтік құқықтық актілердің дәл әрі біркелкі қолданылуын және нормативтік актілердің міндетті талаптарының орындалуын тексеру жөнінде жүзеге асыратын міндеттері.

Мүлiк мейлi ол материалды немесе материалсыз, жылжымалы немесе жылжымайтын, заттай немесе құқықтық тұрғыда көрсетілген болса да кез-келген активтердi, сондай-ақ осындай активтерге арналған құқықты немесе оларға деген мүдденi растайтын заңды құжаттарды немесе кесiмдердi бiлдiредi;

Мүлікті тәркілеу – мүлікті тәркілеу дегеніміз соттлған адамның меншігі болып табылатын мүліктің бәрін немесе бір бөлігін мемлекеттің меншігіне мәжбүрлеп өтеусіз алу.

Негiзгі құқық бұзушылық қылмыс құрамын құрайтын осы Конвенцияның 6-бабында көрсетiлген әрекеттердiң жасалуы мүмкiн болуына қатысты, нәтижесiнде табыстар алынған кез-келген құқық бұзушылықты бiлдiредi;

Өлім жазасы - өлім жазасы – ату жазасы адамның өміріне қол сұғатын ерекше ауыр қылмыстар үшін, сондай – ақ соғыс кезінде немесе ұрыс жағдайында мемлекеттік сатқындық, бейбітшілікке және адамзаттың қауіпсіздігіне қарсы қылмыс және ерекше ауыр әскери қылмыстар жасағаны үшін ғана ең ауыр жаза ретінде қолданылуы мүмкін.

Соттылық – қылмыс жасағаны үшін сотталған адам айыппұл үкімі заңды күшіне енген күннен бастап соттылықты жою немесе алып тастау кезіне дейін отты болған деп есептеледі. Осы кодексте сәйкес соттылық қылмыстың әлденеше рет қайталануы, қылмысты қайталау кезінде және жаза тағайындау кезінде ескеріледі.

Тәркiлеу соттың немесе басқа да құзыреттi органның қаулысымен мүлкiнен мүлдем айыруды бiлдiредi;

Тәркіленуге жататын мүлікке байланысты үшінші тұлғалардың міндеттері - Өзінде сот үкімімен тәркіленуге жататын мүлік бар ұйымдар мен азаматтар бұл туралы сотқа немесе уәкілетті мемлекеттік органға хабарлауға міндетті. Аталған мүліктің жасырылуына, бүлінуіне немесе ұрлануына кінәлілер заңға сәйкес жауапқа тартылады.

Тыйым салу немесе алып қою мүлiктi беруге, жаңғыртуға, иелiктен алуға немесе орнын ауыстыруға уақытша тыйым салуды немесе осындай мүлiктi иемденудi уақытша қолға алуды, немесе соттың немесе басқа да құзыретті органның қаулысы бойынша оларға уақытша бақылау жасауды бiлдiредi.

Үкімді атқарудан кейін анықталған мүлікті тәркілеу - Үкім барлық мүлікті тәркілеу бөлігінде атқарылып, бірақ айыптау үкімін атқарудың заңмен белгіленген өтеу мерзімдері біткенге дейін сотталушының оған үкім шығарылғанға дейін немесе үкім шығарылғаннан кейін ол тәркілеуге жататын қаражатқа сатып алған тәркіленбеген мүлкі табылған жағдайларда, үкім шығарған сот немесе үкімді атқару орны бойынша сот, егер мүлік заң бойынша тәркіленуі мүмкін болса, сот атқарушысының ұсынуымен табылған мүлікті тәркілеуді атқаруға жіберу туралы қаулы шығарады.

Ұрып-соғу – тән ауруын келтірген, бірақ осы кодексте көзделген зардаптарға әкеп соқпаған ұрып-соғу немесе өзге күш қолдану әрекеттерін жасау.

Ұйымдасқан қылмыстық топ белгiлi бiр уақыт кезеңi iшiнде тiршiлiк ететiн және тiкелей немесе жанама түрде қаржылық немесе өзге де материалдық пайда табу үшiн немесе бiрнеше елеулi қылмыстарды немесе осы Конвенцияға сәйкес осындай деп танылған қылмыстарды жасау мақсатында келiсiп iс-әрекет ететiн құрамында үш немесе одан да көп адамдары бар құрылымдық тұрғыда қалыптасқан топты бiлдiредi;

Шектен шығушылығы – қылмысқа қатысушының басқа қатысушылардың ойында болмаған қылмысты жасауы оның шектен шығушылығы деп танылады. Шектен шығушылық үшін басқа қатысушылар қылмыстық жауапқа тартылмайды.