Апаттар мен жарақаттанудың себептері.

Өндірістегі қайғылы оқиға деп, жұмыс жасаушы өзінің міндеттерінатқару кезінде немесе басқарушы тапсырған жұмыстарды атқару кезінде оған қауіпті өндірістік факторлардың әсер етуі оқиғаларын айтамыз. Қайғылы оқиғаның әсерінен адам жарақаттанады, яғни сырттан болатын әрекеттерден ағза ұлпаларының зақымдалады немесе қызметі бұзылады.

Қайғылы оқиғалардың болу себептері:

1. Ұйымдастырушылық: еңбекті қорғау ережелерін үйретудің сапасыздығы мен болмауы, жұмыс жасау жобаларымен таныстырудың болмауы мен сапасыздығы, еңбекті қорғау нұсқауларының болмауы, жұмыс жасау мен демалу режимінің талапқа сай болмауы, жұмыс орнын, жаяу адам мен көлік қозғалысын дұрыс ұйымдастырмау, жеке қорғану құралдарының, арнайы киімдердің жұмыс талаптарына сәйкес болмауы, жөнделмеген болуы немесе тіптен жоқ болуы.

2. Техникалық себептер конструкциялық, технологиялық және қызмет көрсетудің жетіспеушілігі болып бөлінеді. Конструкциялыққа сайман құрылысының қауіпсіздік ережесіне сай болмауы, технологиялыққа өңдеу, тасымалдау режимдерінің дұрыс таңдалмауы, ал техникалық қызмет көрсетудің дұрыс болмауына жоспарлы алдын-ала жөндеу жүргізу жұмыстарының мерзімдерінің сақталмауы жатады.

3. Санитарлық-гигиеналық: қолайсыз метео жағдайлар, шаң-тозаң, газдану, нашар жарықталу, сәуле, т.б.

4. Психофизиологиялық: еңбектің ауыр әрі шиеленіскен болуы, шаршау, ұқыпсыздық.

Жарылу қаупі бар құрылыс ғимараттарын қорғау.

Барлық ғимараттар мен тұрғын жайлар 5 категорияға бөлінеді:

А – жарылу-өрт қаупі бар. Жанғыш газдар бөлінетін технологиялық процестер жүретін ғимараттар, тез тұтанатын газдар 28° С; Р – 5 кПа-дан жоғары;

Б – 28° С тез тұтанатын газдар пайдаланылатын, жарылғыш және өрт қауіпті қоспалар түзілетін, 5 кПа-дан жоғары жарылыс қысымы пайда болатын ғимараттар;

В – бір-бірімен және оттегімен қосылған кезде тез тұтанатын жанғыш және қиын жанатын сұйықтар, қатты жанғыш заттар пайдаланылатын технологиялық процестер жүретін ғимараттар. Бұл категориялар А және Б категорияларына жатпайтын болса. Бұл категория – өрт қаупі бар категория.

Г – жанғыш емес заттар мен материалдар жанғыш, ұнтақталған немесе ерітілген жағдайда пайдаланылатын технологиялық процестер жүретін ғимараттар.

Д – қатты жанғыш емес заттар мен материалдар салқын күйінде пайдаланылатын технологиялық процестер жүретін ғимараттар (металдарды механикалық өңдеу).

Жарылу – орасан зор жылу және газ заттарын шығарып, қирату күшін туғызатын өте тез жану процесін айтады.

Жану температурасы – зат ашық от көзінен тұтанып, ол жойылғаннан кейін де жана беретін минимальдық температура.

Өздігінен жану температурасы – ашық от көзі болмаса да, химиялық реакция әсерінен оның ауадағы тұтануы пайда болатын минимальдық температура. Жанғыш газдар мен шаңның жарылуының концентрациялық шегі болады.

Жарылу қаупі бар аймақ – қалыпты технологиялық процесс өту кезінде де, апаттық жағдайларда да жарылғыш қоспалар пайда болатын ғимараттар, оның бөлігі немесе ғимараттан тыс жерлер. Газдар үшін:

В-І, қалыпты жұмыс режимінде жарылғыш қоспалар тудыратын жанғыш газдар немесе ТТС булары пайда болатын ғимараттар.

В-Іа, апаттық жұмыс режимінде жарылғыш қоспалар тудыратын жанғыш газдар немесе ТТС булары пайда болатын ғимараттар.

В-Іб, В-Іа-ға ұқсас, бірақ аздаған мөлшерде жарылғыш қоспалардың пайда болу процесі мен олармен жұмыс ашық от көздерінсіз жүргізілетін аймақ.

В-Ів, В-І-ге ұқсас, тек аздаған мөлшердегі жарылғыш қоспалардың пайда болу процесі мен олармен жұмыс ашық от көздерінсіз жүргізілетін аймақ.

В-Іг, апаттық жұмыс режимінде жарылғыш қоспалар тудыруға қабілетті жанғыш газдар немесе ТТС булары пайда болатын аймақ немесе ғимарат (сыртқы электр құрылғыларының айналасы).

В-ІІ апаттық жұмыс режимінде жанғыш қоспалардың пайда болуынан технологиялық процесс операцияларын жүргізгенде орын алатын жарылу қаупі бар аймақ.

В-ІІа, апаттық жұмыс режимінде жанғыш қоспалардың пайда болуынан технологиялық процесс операцияларын жүргізгенде орын алатын жарылу қаупі бар аймақ.