49) Пьезоэлектрлік түрлендіргіш — әрекеті пьезоэлектрлік эффектіге негізделген электр энергиясын механикалық энергияға (және керісінше) түрлендіргіш. Пьезоэлектрлік түрлендіргіш негізін топтарға біріккен, өзара электрлік және механикалық түрде байланысқан бірнеше пьезоэлементтер қүрайды.Оның қасиеттері Пьезоэлектрлік түрлендіргішке қажетті пішін жасауға, тербелістердің оптималды түрін таңдап, ол арқылы түрлендірудің жоғары тиімділігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.Пьезоэлектрлік түрлендіргіш гидроакустикада, УД техникада, медицинада, лазерлік техникада және т.б. қолданылады. Сыйымдылықты ӨТ негізгі параметрлері мен сипаттамалары.Сыйымдылық датчиктер деп параметрлік типті түрлендіргіштерді айтамыз. Сыйымдылық түрлендіргіштердің жұмысы кіріс бірліктердің конденсатор сыйымдылығының өзгерісіне түрлендіруге негізделген. Жалпы, конденсатор С сыйымдылық өткізгіштігінің электродтары арасындағы саңылау геометриялық G кезінде өткізгіштігінің ε өнім болып табылады: C = εG. С = F (X) - конверсиялық функциясы ыдыстық датчик. Сыйымдылық датчиктердің саны көп. Олар Диэлектрик таспа қалыңдығы деңгейін, айналдыру қозғалысын, қысымын өлшеу үшін қызмет етеді. Сұйық және сусымалы материалдарды деңгейін өлшеу кезінде цилиндрлік немесе жазық конденсаторлар, деңгейімен сипатталатын және сұйық, оқшаулау және ауаның диэлектрлік тұрақты байланысты, оның сыйымдылығы пайдаланылады. диэлектрлік таспа қалыңдығы өлшеу электродтар арасына созады. (Бірнеше мкм ге дейін) шағын ығысудың және тез өзгеретін күштерді дәл өлшеу өлшеу үшін дифференциалдық сыйымдылық қысым таратқышы қолданылады. Артықшылықтары: жоғары сезімталдық, қарапайым құрылымы, ешқандай шу, инерциялдығымен, өзін-өзі жылыту болмауы, өлшемдері жобалау көзқарасқа, жеңіл салмағы, жылдам процестерді өлшеу қабілеті, табиғат түрлі сипаттамаларын алу мүмкіндігімен анықталады. Кемшіліктері: күшейткіш орнату қажеттілігі, әуе алшақтықты қорғау қажеттілігі мұқият тот бастыратын ылғал, шаң мен түтінді қорғалуға тиіс. Пьезоэлектрлі түрлендіргіштердің артықшылықтарына: құрылғының қарапайымдылығы, салыстырмалы арзан бағасы, кішігірім өлшемдері жатады, ал кемшіліктеріне-қоршаған орта температурасы мен ылғалдығының оның параметрлеріне үлкен әсер етуі және салыстырмалы аз сезімталдығы жатады. Пьезоэлектрлік түрлендіргіштер төрт бағытта қолданылады: 1)удеуді,кушті,қысымды өлшейтін аспаптарда; 2)жылулық радияцияда; 3)бірқалыпты аспаптарда; 4)бір уақытта түзу және кері пьезоэффекттерде қолданылатын түрлендіргіштерді;
50) Талшықты оптикалық датчиктер - соңғы үлгідегі талышықты оптикалық датчиктер барлығын өлшеуге мүмкіндік береді. М/с қысым, температура, ара қашықтықты, кеңістіктегі орнын, айналу жылдамдығын, сызықтық орын ауыстырудың жылдамдығын, үдеуді, тербеілісті, массаны, көлемді, деформацияны, сыну, көресеткішін, электірлік өрісті, магнит өрісін, газдың концентрациясын, радициялық сәулелердің көлемін. Талшықты оптикалық датчиктерді оптикалық талшықты қолдануына байланысты екіге бөлуге болады 1-ші оптикалық талшықар жіберу желісі ретінде 2-ші датчикте сезгіш элемент ретінде байланыс жүйесіндегі датчиктерде бір модальді оптикалық талшықтар қолданылады. Ал сенсорлы датчиктерде көп модалдьдің оптикалық датчиктер қолданылады. Бұл датчиктер оптикалық сәулеленуді электірлік сигналдарға түрлендіруге негізделген қабылданған оптикалық сәулеленудің қарқындылығына және толқын ұзындығына байланысты бұл датчиктердің көмегімен жарықтың жарықтылығын заттардың температурасын оптикалық сәулеленудің спектірлік құрылымын және т.б шамаларды тіркеуге болады.
