Ионизациялық түрлендіргіштер деп, өлшенетін электрлік емес шама газдық ортаның иондық өткізгіштігі мен электрондық тогы функционалды байланыста болатын түрлендіргіштерді айтамыз.
Ионизациялық түрлендіргіштерде электрондар мен иондар ағымы иондаушы агенттер әсерінен газды ортаны иондау арқылы немесе термоэлектронды эмиссия болмаса, газдық орта молекулаларын электрондармен соққылау тағы басқа жолдармен іске асырылады.
Оларға жататындар:
1) Ионизациялық камералар
2) Газды разрядты есептегіш
3) Сцинциляциялық анықтауыш
4) Жартыөткізгіштік анықтауыштар.
Ионизациялық түрлендіргіштерді ионизациялық токтың басқа факторлар тәуелдігін пайдалана отырып, түрлі физикалық немесе геометриялық материалдарды өлшеуде қолдануға болады.
Ионизациялық камералар
1 суретте көрсетілгендей, берілген кернеудің төменгі мәндерінде иондар қатты рекомбинациялайды, сондықтан шығатын тоқ кернеуге пропорционал болады. Потенциялар айырымы арқанда рекомбинациялар саны, барлық иондар электродқа жете алатын сәтке дейін азаяды, одан кейін тоқ кернеуден тәуелсіз бола бастайды, бірақ оның шамасыбұрынғыдай сәулелендіру қарқындылығымен анықталады. Бұл аймақ толу аймағы деп аталады. Осы аймақ ионизациялық камераның қалыпты жұмыс аймағы болып табылады. Кернеудің ары қарай арту жағдайында фотокөбейту құбылысы пайда болады.
Ионизациялық камерадағы токтың кернеуден тәуелділігі
Анодта ток пайда болады:
I=qe*n*N0.
Мұндағы qe – электрон заряды (1,6*10-19 Кл);
n – 1 с ішіндегі пайдалы көлемге түсетін бөлшектер саны;
N0 – әр иондық жұп бөлшектерінде қалыптасу мөлшері;
І=10-15...10-14 Кл – қуат мөлшеріне байланысты.
Ионизациялық камераның қасиеті: пайдалық көлемнің үлкен мөлшері және шығу белгісінің тіксызықтылығы.
Пироэлектрлік ӨТ.
Қозғалыс датчигінің құрылымы
Пироэлектрлік нәтиже- диэлектрлерді (пироэлектрлерді) қыздырғанда немесе суытқанда қарама- қарсы бетінде пайда болатын әртүрлі электрлік заряд. Пироэлектрлік нәтиже спонтандық поляризация векторының өзгеруіне негізделген және сәлелендіру қабылдағыштарында, жылу энергиясын түрлендіруде пайдаланылады.
Пироэлектрлік датчиктің құрылымы.
Пироэлектрлік датчик интегралды сұлба ретінде жиі жасалады және пироэлектрлик материалы бар 1,2 немесе 4 біркелкі аймақтан тұруы мүмкін.
Пироэлектрлік датчиктің жалғыз біркелкі элементінің құрылымы
Пироэлектрлік датчиктің екі біркелкі элементінің құрылымы.
Қозғалыс датчиктерін қолдану облысы:
Күзет дабыл жүйесінде
Видеобақылау жүйесінде
Ақылды үй- адамның бар- жоғын анықтау (жарықты өздігінен қосу және т.б)
