Бұл қателік қателіктер жиналу заңына сәйкес мына формуламен есептеледі:
, (2.43)
мұндағы mL -сызықты өлшеу қателігі;
l - өлшенетін сызықтың ұзындығы;
a,b- ұзындықты өлшегендегі жүйелік және кездейсоқтық әсер ету коэффициенттері, олардың сандық мәні түсіру (полигонометрия немесе бірінші разрядты теодолиттік жүріс) және түсіру жүретін жантайма бұрышына тәуелді.
2.9 І – бөлім бойынша өзін-өзі тексеру сұрақтары
1. Егер, У1=147,430м, У2=121,840м, ал сызықтың дирекциондық бұрышы a(1-2)=211°50¢ болса, онда 1-2 нүктелердің арасының арақашықтығы нешеге тең екенін есептеп шығарып, көрсетіңіз?
1) 42,917м - 7
2) 38,607м - 34
1.1. 3) 48,347м - 13
4) 36,204 - 21
5) 51,112 –18.
2. Шақтыдағы маркшейдерлік түсірулер жүргізетін жоспарлы тірек торларын құру қай жолмен салынады:
1) түсіріс торлары - 21
2) нивелирлі жүрістер - 11
1.3. 3) полигонометрия – 7
4) бұрышөлшегіштік – 13
5) геометриялық нивелирлеумен – 36.
3. Тұрақты маркшейдерлік пункттер бекітіледі:
1) жұптарымен тасыма қазбаларының рельстері және шпалдары үстінде - 26
2) қазбалардың төбесі немесе табанында бұрғыланған төспелерде жұп-жұбымен (3 пункттен)- 11
2.1. 3) тау-кен қазбаларының бекітпе тіреуі арасындағы тартпада бұталармен (2 және одан да көп пункттермен) – 36
4) көлбеу қазбалардың қабырғаларында – 7
5) қазбалардың табанында (2 пункттен) – 21.
4. Теодолиттік жүрістерде жақтар ұзындығы өлшемтаспамен (таспалар) “ілініп тұрған” өлшенеді:
1) тау-кен қазбаларының бекітпесіне қағылған шегелер арасымен - 18
2) қазбаның төбесіне қағылған қазықтар арасымен - 24
2.4. 3) маркшейдерлік нүктелерден түсірілген жіпті тіктеуіштер арасымен – 33
4) пикеттер арасымен – 7
5) қабырғаға бекітілген реперлер арасымен – 36.
5. Жантайма қазбалардағы (d>30°) полигонометриялық жүрісте горизонтальды және вертикальды бұрыштар өлшенуі керек:
1) бұрышөлшегіштер мен дүрбісі центрленбеген теодолиттер қайталану әдісімен - 8
2) екі рет тәсілдер әдісімен теодолиттермен - 15
1.5. 3) екі рет айналма әдістер тәсілімен теодолиттер көмегімен – 29
4) геодезиядағы тәсілдер әдісімен – 18
5) айналма әдістермен – 24.
6. Полигонның ішкі бұрыштарын өлшегенде теориялық қосындысы мына формуламен есептеледі:
1) 
- 20
2) 
- 13
2.83) 
- 12
4) 
- 15
5) 
- 8.
7. Теодолитті - полигонды түсірісті толықтыру, келесі горизонтальды бұрышты өлшеуден басталады:
1) алдыңғы түсірістің ақырғы нүктесінен - 5
2) қайтадан шығарып қойған нүктеден - 30
1.5 3) алдында жасалған түсірістің соңғы нүктесінің алдындағы нүктеден - 19
4) негізгі қазбадағы ақырғы нүктеден – 15
5) оқпан жанындағы тірек пунктінен – 12.
8. Маркшейдерлік іс тау-кен ғылыми саласында айналысады:
1) географиялық карта құрумен - 9
2) пайдалы кенбайлық орнын қазумен байланысты тау-кен геометриялық есептерін шығарумен - 17
1.1. 3) кен орнын зерттеуге дейінгі тіліктер мен геологиялық карталарын құрумен – 35
4) кен қазбаларын құрумен – 12
5) оқпанды және көлбеу қазбаны өтумен – 30.
9. Оптикалық ұзындықөлшеуіштермен арақашықтықты анықтағанда қолданылады:
1) қыл жіпті қашықтық өлшеуіштер мен нивелирлік
мөлшерқадалар - 1
2) екі бейнені беретін ұзындықөлшемдік саптама және арнайы
қашықтықөлшегіш мөлшер қадалар - 6
2.6. 3) электронды аспаптар мен шағылдырғыш тіктемелер- 27
4) лазерді – 12
5) өлшемтаспаны – 9.
10. Шақтыдағы теодолиттік түсірулерде тау-кен қазбалар нобайының түсірісі орындалады:
1) сызықтық және бұрыштық керптелермен - 12
2) мензулалы түсірулермен - 39
2.7. 3) полярлы және ординаталы-сызықты әдіспен – 26
4) нивелирдің көмегімен – 9
5) буссольдық түсіріспен – 27.
11. Теодолитті нүктенің астына тіктеуішпен центрлейді:
1) лимбі мен алидаданың вертикальды дөңгелегінің нөлдік
бөліктерін сәйкестендіріп, келтіру арқылы дүрбіні
горизонтальды жағдайға келтіреді, тіктеуіштің жібі маркшейдерлік нүктенің саңылауына ылғида астынан сабақталып, бір жаққа қарай алынады - 5
2) көру түтігі вертикальды дөңгелектің теңгермесі көмегімен
горизонтальды жағдайға келтіріледі, тіктеуіш жібі
маркшейдерлік нүктенің саңылауына ылғида үстінен
сабақталады - 14
2.2. 3) көру түтігі горизонтальды жағдайға автоматты түрде
келтіріледі, жіп маркшейдерлік нүкте саңылауына ылғида
астынан сабақталып, оған оратылады – 38
4) жай ғана көз мөлшермен теодолиттің астына келтіріп қояды – 27
5) көру түтігі горизонтальды жағдайға келтіріледі, тіктеуіш жібі маркшейдерлік нүктенің саңылауына ылғида үстінен
сабақталады – 2.
12. Полигонометрия жағының өлшенген ұзындығын теңіз деңгейіне келтіру және проекциясын жазықтыққа шығару түзетулерін енгізу:
1) жұмыс таулы аймақта (H< 600м) жүргізіледі және осьтік меридиан аймағынан 
ауытқыған ұзындықта - 25
2) H>600м және Un>90км болғанда - 37
2.5 3) H<200м және Un>30км болғанда – 2
4) H<100м және Un>10км болғанда – 27
5) H>500м және Un>80км болғанда – 38.
13. Маркшейдерлік сызбаларды құру үшін, координаталар жүйесін таңдау келісілген:
1) тау-кен пландарында, тіліктерінде және жер беті рельефтерінде бейнелеудің көрнектілігі үшін - 3
2) сызбалардың көп жылдығын және бірдей масштаб жағдайында болғанда бір-бірімен салыстыру мүмкіндігімен қамтамасыздандыру үшін - 25
1.2.1. 3) кеңістікте шартты бағытты магниттік меридиан
жағдайында қабылдау, ал сызбаны - сызба құрумен дайындау мүмкіндігіне – 19
4) магниттік меридиан бойынша Х-өсін, ал экватор бойынша У-өсін -38
5) негізгі азимут бойынша Х-өсін, ал Экваторды параллель бойынша – 27.
14. IV класты геодезиялық нивелирлік торлардың рұқсат етілген қиылыспаушылығы:
1) 
-33
2) 
-8
1.3 3) 
-40
4) 
- 27
5) 
- 28.
15. Автоматты центрлеуді қандай жағдайларда қолдануға болады:
1) жақтар ұзындығы - 5-10м болғанда - 28
2) жақтар ұзындығы – 20м болғанда - 17
2.2. 3) жақтар ұзындығы - 30-50м болғанда – 4
4) жақтар ұзындығы - 100-110м болғанда – 40
5) жақтар ұзындығы - 15-25м болғанда – 8.
16. Тау-кен қазбаларында теодолиттік жүрістер салу мен тірек торларын құру үшін, қандай аспаптар қолданылатының таңдаңыз:
1) ТО5 және Т2 – 21
2) Т20 және Т60 – 17
1.6.3) Т5 және Т30 – 34
4) Т5 және Т1 – 8
5) ТО5 және Т1 – 24.
17. Вертикальды орналасқан базисті нүктелер арасындағы ұзындықты жанамалы анықтау үшін, міндетті түрде білу керек:
1) Б - базис ұзындығын және түзетудің сызық бойы мен базистер сондары арасындағы b горизонтальды бұрыштарын - 24
2) Б - базис ұзындығын және горизонтальды жазықтық пен
базистер сондары арасындағы вертикальды бұрыштары (d,Dd) - 10
2.5 3) аспап биіктігі мен нысаналау биіктігі (i, n) және сызықтың жантайма бұрышы d - 6
4) аспап биіктігі (i) және сызықтың жантайма бұрышы d - 8
5) аспап биіктігі мен нысаналау биіктігі (i, n) – 5.
18. Егер, ХÀ=125,830м; УÀ=215,060м; ХВ=87,450м; УВ=273,230 берілсе, онда кері геодезиялық есеппен шығарғанда a(ÀВ) дирекциондық бұрыштың дұрыс мәнін көрсетіңіз:
1) 216006¢ - 5
2)123025¢ - 22
1.1 3) 86035¢ - 23
4) 460 05¢ - 6
5) 103020¢ - 24.
19.Түзетілген теодолит осьтерінің дұрыс геометриялық қатынасын көрсетіңіз: 
20. Автоматты орталықтанлыру және жоғалған нүктелермен түсірулер жасау үшін, келесі өзара ауыстыратын аппарат қажет:
1) теодолит, ілінбелі буссоль, штатив тұғырымен, жіпті
тіктеуіштер, қондырма деңгей сызықтың ұзындығын өлшеу үшін
кентіректер - 3
2) теодолит, штативтер тұғырығымен, оптикалық тіктеуіштер,
белгілер, теңгерме, кентіректер - 2
2.2. 3) теодолит, қашықтықөлшеуішті саптама, штатив тұғырымен, қашықтықөлшеуішті мөлшер қада, сұлама тіреу, оптикалық тіктеуіш – 32
4) штативтер тұғырығымен, оптикалық тіктеуіштер, белгілер, теңгерме, кентіректер - 6
5) теодолит, штатив тұғырымен, қондырма деңгей сызықтың ұзындығын өлшеу үшін кентіректер – 31.
21. 1:500 - 1:5000 масштабты маркшейдерлік түсіріс планын жүргізу үшін, тірек торы болып, қолданылады:
1) түсіріс жерінің астрономиялық пункттері белгілі бойлығы мен
ендігі – 38
2) III класты нивелирлік жүрістің биіктік орны - 6
1.2 3) жергілікті маңызы бар геодезиялық торлардың
полигонометриялық пункттары – 30
4) I класты нивелирлік жүрістің биіктік орны – 7
5) II класты нивелирлік жүрістің биіктік орны – 8.
22. Дирекциондық және кестелік бұрыштар деп:
1) астрономиялық меридианнан берілген бағытқа дейін сағат тілінің жүрісі бағытына қарсы өлшенген бұрыштар - 16
2) жер бетіндегі белгілі бағыттан берілген бағытқа дейінгі
өлшенген бұрыш және берілген бағыт пен У координаталық осі
арасындағы бұрыш - 15
1.1 3) остік меридиан аймағының солтүстік бағытынан берілген бағытқа дейінгі сағат тілі жүрісімен бағыттас өлшенген бұрыш және берілген бағыт пен Х координатлық осі арасындағы бұрыш – 27
4) жер бетіндегі магниттік меридиан бағыттан берілген бағытқа дейінгі өлшенген бұрыш және берілген бағыт пен Х координаталық осі арасындағы бұрыш – 8
5) негізгі меридианнан берілген бағытқа дейін сағат тілінің жүрісі бағытына қарсы өлшенген бұрыштар – 7.
23. Коллимациялық қате деп:
1) теодолиттің айналу осінен көру дүрбісінің нысаналау осі ауытқуы - 8
2) көру дүрбісінің нысаналау осі оның айналымындағы горизонтальды осіне перпендикулярлы еместігі - 1
1.6 3) коллимациялық жазықтықтың цилиндрлік теңгерме осінен
ауытқуы – 32
4) теодолиттің айналу осінен көру дүрбісінің айналым осі ауытқуы – 20
5) қыл сызықты тордың горизонталь сызығы дүрбіні нысаналау өсіне перпендикуляр болуынан ауытқуы - 7
24. (НО) нөл орны деп:
1) теодолиттің айналу осіне қатысты көру дүрбісінің нысаналау сәулесі жағдайының ауытқуы - 20
2) горизонтальды жағдайда көру дүрбісінің нысаналау осі мен цилиндрлік теңгерме осі арасындағы вертикальды бұрыш - 39
1.6. 3) алыстағы нүктеге көру дүрбісін екі жағдайында бағыттап, горизонтальды дөңгелек лимбісінен алынған есептер айырмашылығы – 23
4) қыл сызықты тордың горизонталь сызығы дүрбіні нысаналау өсіне перпендикуляр болуынан ауытқуы – 32
5) теодолиттің айналу осінен көру дүрбісінің айналым осіне ауытқуы – 31.
25. Жер бетінде түсіріс жасау үшін, маркшейдерлік тірек торлары құрылады.
1) тригонометриялық нивелирлеу мен буссольды жүрістер салу арқылы - 31
2) қыл жіпті және оптикалық қашықтықөлшеуіштерін қолданып тура және кері геодезиялық кертпемен - 11
1.3. 3) триангуляция (трилатерация), полигонометрия және геометриялық нивелирлеу әдістерімен – 18
4) тригонометриялық нивелирлеу мен геометриялық нивелирлеу жүрістерін салу арқылы - 32
5) теодолит және оптикалық қашықтықөлшеуіштерін қолданып тура және кері геодезиялық кертпемен – 23.
26. Тау-кен қазбаларында түсіріс торларын салғанда теодолиттік жүріс ұзындығы (L), өлшенген бұрыштың орташа квадраттық қатесі (mb) және өлшенген мен тексерілген горизонтальды бұрыштар (b-bn) арасындағы рұқсат етілген айырмашылығы сәйкесінше артық болмауы керек:
1) 0,3км, 10¢ және 3¢ - 1
2) 1км, 40² және 90² - 38
1.4.3) 2км, 20² және 45² - 37
4) 3км, 20² және 05² - 23
5) 2км, 30² және 45² - 38
27. Егер, сызықтың жантайма ұзындығы l=28,345м, оның жантайма бұрышы dН=250 өлшенсе, ал дирекциондық бұрышы a=155°30¢ болса, онда дұрыс есептелген DC координата өсімшесін көрсетіңіз:
1) -28,031м - 28
2) +26,835м - 34
1.1. 3) -23,376м – 20
4) +38,455м – 37
5) -18,030м - 28
28. Түсірулер алдындағы рекогносцировка (байқапзерттеу) қандай мақсатта жүргізіледі:
1) тау-кен жұмыстарымен танысып, тау-кен қазбаларын кесетін орынды анықтау үшін - 10
2) қабысуға алдыңғы түсірулердің пункттарын (нүктелерін) іздеп табу, полигонның жаңа бекітпелері орнын анықтап, полигон үлгісін таңдау үшін- 32
2.1. 3) көлік коммуникациясын құру және тау-кен қазбаларын өту мақсатында, бағыт беру үшін – 33
4) тау-кен жұмыстарымен танысып, тау-кен қазбаларының орынын анықтау үшін – 11
5) тау-кен қазбаларына бағыт беру үшін - 28
29. Бұрыш екі қайталаумен өлшенеді:
1) нысаналау саны - 4, есептер саны - 4, теодолиттің көру дүрбісі әрбір өлшенген бұрыштан кейін, зенит арқылы ауыстырылады- 35
2) нысаналу саны - 8, есептер - 8, дүрбі зенит арқылы ауыстырылады - 4 рет, бұрыштың мәні есептер айырмасынан шығарылып, оның орта мәні табылады - 25
3) нысаналау саны - 8, есептер 3 дүрбі зенит арқылы бір рет ауыстырылады және бұрышты екі ретвертикальды дөңгелектің бір жағдайында өлшенгеннен кейін – 4
4) нысаналау саны - 3, есептер саны - 3, теодолиттің көру дүрбісі әрбір өлшенген бұрыштан кейін, зенит арқылы ауыстырылады – 28
5) нысаналу саны - 5, есептер - 5, дүрбі зенит арқылы ауыстырылады - 3 рет, бұрыштың мәні есептер айырмасынан шығарылып, оның орта мәні табылады – 11.
30. Өлшемтаспаны салыстыру (компарирование) қандай мақсатта жасалады:
1) олардың шын ұзындығын анықтау үшін - 36
2) олардың салмағын анықтап, өлшегенде өлшемтаспаның
ілінуіне түзету енгізу үшін - 29
2.43) өлшегенде өлшемтаспаның созылуына түзетуді есептеу
үшін - 12
4) арақашықтықтың ұзындығының ақиқат мәнін анықтау үшін – 5
5) өлшемтаспаның 2 метрлік ұзындығына түзету енгізу үшін – 3.
31. Шақтыдағы маркшейдерлік түсірулердің негізгі мақсаттары:
1) жұмыстардың жоғары дәлдігін қамтамасыздандыру- 28
2) түсірісті жалпыдан-жекеге, өлшеуді үлкеннен кіші мәндерге
жүргізу керек - 23
1.5. 3) түсірісті жекеден-жалпыға, өлшеуді кішіден үлкен мәндерге
жүргізу керек – 14
4) тау кен жұмысын жүргізу үшін -11
5) геологиялық жұмыстарды қамтамасыз ету үшін – 5.
32. Қайталау тәсілімен өлшенген горизонтальды бұрыш қай формуламен есептеледі:
1) 
2) 
2.3. 3) 
4) 
5) 
33. Егер, a(11-12)=125°36¢30², b12=201°15¢20², Х12=421,350м, Х13=444,040м болғанда, 12-13 нүктелер арасының (d) ұзындығы нешеге тең. Есепті шығарып, дұрыс жауабын көрсетіңіз:
1) 23,421м- 22
2) 91,532м – 9
3) 61,625м – 39
4) 33,462м – 3
5) 11,222м – 1
34. Шақтыда полигонометрия жүргізгенде өлшеген ұзындықтарға 4 негізгі түзету енгізеді. Сол түзетулер жазылған бөлімді көрсет:
1) өлшемтаспа созылымы мен өсімшеге, температураға, жантаймалылығына - 30
2) өлшемтаспа салыстыруына, өсімшесіне, өлшемтаспамен есеп алу қателігіне, сызық жантаймалығына - 10
2.5. 3) температурасына, өлшемтаспаны салыстыруына, өлшем-таспаның ілінуіне, сызықтың жантаймалылығына - 3
4) өлшемтаспа созылымы мен өсімшеге, температураға – 27
5) температурасына, өлшемтаспаны салыстыруына, сызықтың жантаймалылығына – 1.
35. (Масштабы 1:2000) тау-кен жұмыс жоспарын дұрыс құру әдісін көрсет:
1) координата торын бөлу, 100м сайын белгілеу, тау-кен қазбасы шекарасын тушпен салу, бояу - 31
2) координата торын бөлу, 500м сайын санмен белгілеу, теодолиттік жүріс нүктесі мен тау-кен жұмыс шекараларын түсіру, бояу, тушпен планды безендіру - 27
2.8. 3) планшетті жабыстыру, координата торын бөлу және оның түсірілу дұрыстығын тексеру, 200м сайын санмен белгілеу, тексерулерімен теодолиттік жүрістің нүктесін және тау-кен жұмыс шекараларын түсіру, бояу, тушпен планды безендіру- 24
4) координата торын бөлу, 300м сайын белгілеу, тау-кен қазбасы шекарасын тушпен салу, бояу - 3
5) координата торын бөлу, 400м сайын санмен белгілеу, теодолиттік жүріс нүктесі мен тау-кен жұмыс шекараларын түсіру, бояу, тушпен планды безендіру – 7.
36. Егер, сызықтың өлшенген ұзындығы l=25,050м, оның жантайма бұрышы d=32°30¢, ал дирекциондық бұрышы a=296°20¢ болғанда координата өсімшесі DU неге тең екенін, есепті шығарып, көрсет:
1) 23,033м – 1
2) 13,173м - 14
2.8.3) 18,623м – 37
4) 53,122м – 5
5) 11,011м - 12
37. Бұрыштарды өлшеу және полигонометриялық тұйықталған жүрістерді жүргізгенде, полигондағы бұрыштардың рұқсат етілген келіспеушілігі:
1) 
және 
-40
2) 
және 
-18
2.8. 3) 
және 
-7
4) 
және 
-11
5) 
және 
-2
38. Қайталау әдісінде горизонтальды бұрышты өлшеудің орташа квадраттық қателігі және ара қашықтықты өлшеу қателігі есептеу формулаларын көрсет:
1) 
және 
- 13
2) 
және 
- 40
2.8. 3) 
және 
- 29
4) 
және 
- 1
5) 
және 
- 14.
39. Горизонталь бұрышты 3-рет қайталаумен өлшеген. Бұрышты өлшегенде алидада 2 айналу жасады (к=2), бастапқы есеп à0=0°03¢ лимб бойынша соңғы есеп b=87°18¢. Өлшенген бұрыштың дұрыс мәнін көрсет:
1) 127°38¢00² - 16
2) 134°32¢30² - 1
2.3. 3) 145°02¢30² - 2
4) 235°08¢30² - 22
5) 22°11¢00² - 29
40. a(АВ) және a(КF) тірек жақтарына және координаталары белгілі В және К тірек торларына тірелетін диагональдық жүрістің сызықтық және бұрыштық келіспеушілігін есептейтін формулаларды көрсет,
1) 
және 
, 
2) 
және 
3) 
және 
4) 
және 
- 11
5) 
және 
- 3
