Тақырып № 2 Үйлердің микроклиматын гигиеналық бағалау. Жылытуды бағалау-3 сағат.

Мақсаты. Тұрғын және аурухана бөлмелеріндегі микроклиматтық жағдайларын бағалау және оның қолайсыз әсерлерін алдын алу жөніндегі білімдері мен дағдыларын қалыптастыру.

Міндеттері:

- ағзаның жылу гомеостазын жылу мен қамтамасыз етудегі химиялық және физикалық термореттелудің рөлі жөніндегі білімді қалыптастыру;

- тұрғын үйлер мен ЕАМ микроклимат көрсеткіштері және олардың нормативтері жөніндегі білімді қалыптастыру;

- жылытудың оптималды жүйелері жөніндегі білімді қалыптастыру;

- бөлмедегі ауаның физикалық көрсеткіштерін анықтау дағдысын қалыптастыру;

- жылу сезінуі бойынша адамның жылулық жағдайын анықтау дағдысын қалыптастыру;

- микроклиматты бағалау дағдысын қалыптастыру;

- микроклиматты оптимизациялау бойынша алдын алу шаралары жөніндегі дағдыны қалыптастыру;

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Адамның жылу ретттелу механизмі

2. Адамның қоршаған ортамен жылу алмасуын анықтайтын ауа ортасының физикалық факторлары және гигиеналық маңызы.

3. Микроклимат, адамның жылулық жағдайын анықтайтын ауа ортасының физикалық қасиеттерінің жиынтығы ретіндегі адам организміне қолайсыз микроклиматтық жағдайларының әсері

4. Микроклиматтық жағдайлардың қолайсыз әсерлерінің алдын алу жөніндегі шаралар.

5. Ауа ортасының физикалық факторларын бағалау және өлшеу әдістері.

Оқыту және сабақ беру әдістері: кіші топтармен жұмыс істеу: температураны, ауаның қозғалу жылдамдығы, салыстырмалы ылғалдылығын өлшеу аспаптарымен таныстыру, жағдайлық есептерді шешу.

Дебиеттер

Негізгі:

1.Гигиена / Под ред. акад. РАМН Г.И.Румянцева.- М.:ГЭОТАР:Медицина,2000.- С.76-110, 197-220.

2.Пивоваров Ю.П., Королик В.В., Зиневич Л.С. Гигиена и основы экологии человека. – Ростов н/Д:»Феникс».2002.- С.59-73, 31-47, 48-53.

3. Пивоваров Ю.П. Руководство к лабораторным занятиям по гигиене и основам экологии человека. 3-е изд. – М.:ГОУВУНМЦ МЗ РФ, 2001. – С.7-16, 190-194.

Қосымша:

1.Амрин М.А. Гигиеническая оценка воздушной среды/Учебно-методическое пособие для студентов медицинских факультетов. – Алматы: КазНМУ, 2003. – С. 6-21, 48-50.

2.Гурова А.И.,Горлова О.Е. Практикум по общей гигиене.-М.:Изд-во Университета дружбы народов.1991.- С.11-31

3. Гончарук Е.И., Кундиев Ю.И., Бардов В.Г. и др. Общая гигиена: пропедевтика гигиены.- К.:Вища шк.,1999.- С.177-237, 140-142, 237-289.

4.Пивоваров Ю.П. и др. Руководство к лабораторным занятиям по гигиене. - М.: Медицина, 1983.- С.93-101.

5.Румянцев Г.И. с соавт. – Общая гигиена.- М.: Медицина,1985.- С.263-268.

6. Санитарные правила и нормы «Требования к устройству и содержанию больничных

организаций и организаций охраны материнства и детства» от 24.06 2002 г.

Бақылау

1. Сұрақтар бойынша ауызша сұрау арқылы бастапқы білім деңгейін бақылау:

1. Микроклимат. Микроклимат көрсметкіштері.

2. Ауаның жоғарғы және төменгі температурасының ағзаға әсері.

3. Ылғалдылықтың гигиеналық маңызы. Ылғалдылық түрлері. Өлшеу бірлігі.

4. Ауа қозғалысының гигиеналық маңызы. «Жел раушаны» оның қосалқы маңызы.

5. Барометрлік қысымның гигиеналық маңызы. Ағзаға жоғары және төменгі барометрлік қысымның әсері.

6. Бөлменің оптималды микроклиматын қамтамасыз ету бойынша шаралар негізінде микроклимат көрсеткіштерін гигиеналық нормалау.

7. Микроклимат түрлері: комфорттық, дискомфорттық қыздыратын және салқындататын.

8. Адам ағзасына қолайсыз микроклиматтық жағдайлардың әсері.

9. Микроклиматтық жағдайлардың қолайсыз әсерін алдын алу бойынша шаралар.

10.Ауаның температурасын, ылғалдылығын және қозғалу жылдамдығын анықтау бойынша әдістер.

11.Жылытудың әртүрлі жүйлерінің артықшылығы мен кемшілігі.

 

3. Студенттердің өзіндік жұмыс жасау барысындағы соңғы білім деңгейлерін бағалау:

· Тапсырма 1. Аспаптық зерттеулер нәтижесімен және өзінің жылу сезінуі бойынша микроклиматтық жағдайларға баға беру және жұмыс принципімен таныстыру.

· Тапсырма 2. Ылғалдылықты, температура мен ауаның қозғалысы жылдамдығын анықтауды, аспаптармен зерттеулер жүргізу, нормативтермен салыстыру және оны оптимизациялау бойынша ұсыныстар беру.

Тақырып № 3. Бөлмелердегі табиғи және жасанды жарықтануды, инсоляциялық тәртіпті гигиеналық бағалау– 3 сағат Мақсаты:Тұрғын үйлер мен ауруханалардың атбиғи және жасанды жарықтануына қойылатын гигиеналық талаптармен таныстыру. Бөлмелерде инсоляциялық тәртіп пен жарықтануды бағалау жөніндегі білімді қалыптастыру. Міндеттері: - Бөлмедегі табиғи жарықтануға қойылатын гигиеналық талаптар жөніндегі білімдерін қалыптастыру. - Табиғи жарықтанудың негізгі көрсеткіштері жөніндегі білімдерін қалыптастыру. - Инсоляциялық тәртіп түрлері және оның гигиеналық маңызы жөніндегі білімдерін қалыптастыру. - Жасанды жарықтануға қойылатын гигиеналық талаптар, анықтайтын әдістер, әртүрлі бөлмелерге арналған нормативтері жөніндегі білімдерін қалыптастыру. - ЖК; ТЖК, түсу бұрышын, сәулені, тесік бұрышы, тереңдену коэфициентін анықтай отырып, табиғи жарықтануды бағалау жөніндегі білімдерін қалыптастыру. - ЕПМ инсоляциялық тәртіпке баға беру, науқастарға қажетті болатын инсоляциялық тәртіпті есепке ала отырып, палаталарға оларды дұрыс орналастыру жөніндегі білімдерін қалыптастыру. Тақырыптың негізгі сұрақтары: 1. Бөлмедегі табиғи және жасанды жарықтанудың көрсеткіштері мен бағалайтын әдістері. 2. Тұрғын бөлмелер мен емдеу мекемелеріндегі табиғи және жасанды жарыққа, инсоляциялық тәртіпке қойылатын гигиеналық Оқыту және сабақ беру әдістері:кіші топтарда жұмыс жасау: аудиториядағы табиғи және жасанды жарықтануды бағалау бойынша оқу-зерттеу тапсырмаларын орындау. Әдебиеттер: негізгі: 1. Гигиена / Под ред. акад РАМН Г.И.Румянцева.- М.:ГЭОТАР Медицина.2000.-С.105-110, 350-353, 360-393, 458-461. 2. Пивоваров Ю.П., Королик В.В., Зиневич Л.С. Гигиена и основы экологии человека.- Ростов н/Д:»Феникс»,2002.-С.48-58, 286. 3. Пивоваров Ю.П. Руководство к лабораторным занятиям по гигиене и основам экологии человека. – М.:ГОУ ВУНМЦ МЗ РФ, 2001. – С. 16-27. қосымша: 1. Амрин М.К. Гигиеническая оценка воздушной среды. – Алматы:Информационно-издательский отдел КазНМУ, 2003. – 66 с. 2. Румянцев Г.И., Вишневская Е.П., Козлова Т.А. Общая гигиена. М.: Медицина, 1985. С. 151-164, 271-276. 3. Пивоваров Ю.П., Гоева О.Э., Величко А.А. Руководство к лабораторным занятиям по гигиене. М.: Медицина, 1983. С. 101-110, 199-210. 4. Гурова А.И., Горлова О.Е., «Практикум по общей гигиене», М.,1991, стр.31-38. 5. Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков – М.: Медицина,2002.- С.333-343. 6. Санитарно-эпидемиологические требования к устройству и содержанию дошкольных организаций от 4.07.03г. № 2.01.017.03. 7. Санитарно-эпидемиологические требования к устройству, содержанию и условиям обучения в общеобразовательных и интернатных организациях № 2.01.015.03. 8. СНиП РК 3.02-25-2004. Общеобразовательные учреждения.- Астана.2005. 9. СНиП РК 3.02-24-2004. Дошкольные учреждения.- Астана.2005. 10. Санитарные правила и нормы РК «Требования к устройству и содержанию больничных организаций и организаций охраны материнства и детства» от 24.06 2002 г.. Бақылау: · Сұрақтар бойынша ауызша сұрау арқылы бастапқы білім деңгейлерін бақылау 1. Көрінетін жарықтың ағзаға әсері. Бөлмені рационалды жарықтандырудың маңызы. 2. Бөлменің табиғи жарықтануын анықтайтын факторлар. 3. Бөлменің табиғи жарықтануының көрсеткіштері. Олардың нормативтері, анықтау әдкстері. 4. Инсоляцияның гигиеналық маңызы. Инсоляциялық тәртіп түрлері. 5. Жасанды жарықтаныруға қойылатын негізгі гигиеналық талаптар. 6. Жасанды жарықтану түрлері мен көздері, олардың сипаты. 7. Шамдардың түрлері. Жарықтандыру арматурасына қойлатын гигиеналық талаптар. 8. Люксметр аспабының жұмыс істеу принципі. · Тапсырмалар және тестті орындау бойынша білім деңгейін қорытынды бағалау: Тапсырмалар: 1. Оқу аудиториясында ЖК, ТЖК (сырттан берілген жарық кезінде) өлшеу, сонымен бірге, түсу бұрышын, тесік бұрышын, терезе арасындағы қашықтық, тереңдену коэфициентін есептеу.(тәжірибелік дағды) 2. Жасанды жарықтану кезіндегі жарықтануды люксметр аспабының көмегімен және есептеу әдісі арқылы өлшеу. (тәжірибелік дағды) 3. Шамдарға гигиеналық баға беру. (тәжірибелік дағды) 4. Бөлмедегі инсоляциялық тәртіпті анықтау.(тәжірибелік дағды) 5. Алынған мәліметтердің негізінде жарықтанудың гигиеналық талаптарға сай екендігі жөнінде қорытынды беру және оны түзету бойынша ұсыныстар беру. (құқықтық дағды) Тесттер: Тесік бұрышы-бұл көрсеткіш: · Табиғи жарықтанудың · Жасанды жарықтанудың · Күн ағымының қарқындылығына · Шу деңгейіне · Шу қарқындылығының Түсу бұрышы-бұл көрсеткіш: · Жасанды жарықтанудың · Шу деңгейіне · Шу қарқындылығының · Табиғи жарықтанудың · Жарық ағынының бағыты ТЖК-бұл көрсеткіш: · Ауа ылғалдылығы · Ауа температурасы · Ауаның қозғалыс жылдамдығы · Жарықтану · Ауаның бактериалды ластануы Оңтүстік аудандарда ғимараттардың оптималды бағытталуы: С Ш Б О О,ОШ Суық климаттық аудандарда терезенің бағытталуы: · Батыс · оңтүстік · солтүстік · шығыс · солтүстік-шығыс Ыстық климаттық аудандарда ғимараттардың бағытталуы мына бағытта болмайды: · батыс бағытында · шығыс бағытында · солтүстік-шығысқа · солтүстікке · оңтүстік-шығысқа Тұрғын үйлердің табиғи жарықтануы үшін қолданылмайды: · жарықтану коэфициенті · түсу бұрышы · тесік бұрышы · шамдардың салыстырмалы қуаттылығы · тереңдену коэфициенті Жұмыс орнында табиғи жарықтануды бағалау кезінде тесік бұрышы болуы керек: · 10 градустан кем емес · 5 градустан кем емес · 15 градустан кем емес · 27 градустан кем емес · 20 градустан кем емес Инфрақызыл сәуле: · Фотохимиялық үрдісті күшейтеді. · Бактерицидтік қасиетке ие · Жылулық әсері бар · Эритемді-қыздыру әсері бар · Рахитке қарсы әсерге ие Шамдардың қажетті санын есептеу ккзінде ескерілмейді: · Төбе мен еденнің жарықтану коэфициенті · қабырға · биіктігі · жарықтанудың берілген деңгейі · шамдардың қуаттылығы · бөлменің биіктігі ЖК 1:6 – 1:7 қандай бөлмелерде жеткілікті болып табылады: · аурухана палатасы үшін · операциялық бөлме · оқу бөлмесі үшін · босану залы · аудитория үшін қандай бөлмелер үшін ЖК 1:4 – 1:5 кем болмау керек: · аурухана палатасы үшін · тұрғын бөлме үшін · санитарлық түйін · коридор · оқу бөлмесі үшін Қандай бөлмелер үшін ТЖК – 1 % жеткілікті: · аудитория · сыныптар үшін · операциялық залдар үшін · босану залы үшін · босанғаннан кейінгі палаталар үшін