Термопараның бос ұштарының температурасын түзету

Техникалық термометрлермен – термоэлектр түрлендіргіштермен (ТЭТ) – температураны өлшеу 1821 жылы Зеебекпен ашылған термоэлектр эффектті қолдануда негізделген.

Термоэлектр түрлендіргіш – екі немесе бірнеше өзара қосылған әр текті өткізгіштердің тізбегі (6.2 суретті қараңыз).

Зеебек эффекті: егер де екі өзара қосылған әр текті өткізгіштерді алып, дәнекерлеушілерін t ≠ t_o болатындай қыздырсақ, бекітілген тізбекте электр ток өтеді.

А, В – термоэлектродтар;

1, 2 – дәнекерлеушілер.

Егер де t > t_o болса, ток бағыты 6.2

суреттегідей (1 дәнекерлеушісінде В-дан

А-ға қарай) болады.

Осындай тізбекті ажыратып жіберсек

оның ұштарында термоЭҚК пайда болады.

 

t температураны өлшеу объектіде орнатылатын дәнекерленуші жұмыс дәнекерленуші (1дәнекерленуші), ал объекттен тыс дәнекерленуші бос дәнекерленуші (ұшы)деп аталады (2 дәнекерленуші).

Келесідей белгілерді енгіземіз:

е_АВ(t) –t=t болғанда 1 дәнекерленушідегі А мен В термоэлектродтар арасындағы термоЭҚК;

е_АВ(t_о) - болғанда 2 дәнекерленушідегі А мен В термоэлектродтар арасындағы термоЭҚК;

Е_АВ(t, t_о) – жұмыс дәнекерленушінің температурасы t және бос дәнекерленушінің температурасы болғанда А және В термоэлектродтардан тұратын контурдың термоЭҚК;

е_АВ(t) = - е_ВА(t); е_АВ(t_о) = - е_ВА(t_о) қабылдаймыз. Онда бекітілген тізбек үшін (6.1 суретті қараңыз):

Е_АВ(t, t_о) = е_АВ(t) + е_ВА(t_о)

немесе

Е_АВ(t, t_о) = е_АВ(t) - е_АВ(t_о). (6.1)

 

 

6.1 к е с т е – Техникалық термопараны тексерудің хаттамасы

 

Нұсқа____ Күні _______________ АЭжБУ-ың ______аудиториясындағы Виртуалды зертханалық стендте көрсетілген Жұмыс _________________ термометрді тексерудің _____ бөліктендірудің ХАТТАМАСЫ Тексеру келесідей үлгілі аспатармен өткізілді: үлгілі термометр________________________ бөліктендіруі ______________ және үлгілі цифрлық милливольтметр. Сыртқы қараудың ескертулері: ___________________________________________ Тексеру шарттары: бос ұштардың температурасы - _______ºС. Термометрлердің көрсетулері, мВ Термометр Үлгілі Тескерілетін Температуралық (тексерілетін) нүктелер, °С                     ТермоЭҚК мәндері., мВ                                                                                                               ТермоЭҚК орта арифме-тикалық мәні, мВ                     Бос ұштардың температурасын түзетудің термоЭҚК, мВ     Бос ұштардың темпера-турасы = 0°С болғандағы термоЭҚК                     Температура, °С                     Тексерілетін термометрдің қателігі, °С             Тексеру туралы қорытынды

(6.1) теңдеуі ТЭТ-ің негізгі теңдеуі деп аталады. ТЭТ-ті бөліктендіргенде (сипаттама кестені алғанда) бос ұштарының температурасы t_о = const, әдетте t_о = 0 ^оС.

Ізделінген t температураны анықтағанда сәйкес ТЭТ (термопараның) бөліктендіру кестесімен қолдану болуы үшін ТЭТ-ің бос ұштарына түзету t_o ≠ 0 болған кезде орнатылады. Егер де бос шеттердің температурасы нөлге тең емес және t тең болса, жұмыс ұштарының температурасы t болған кезде ТЭТ-ің негізгі теңдеуіне сәйкес өлшеу аспабының көрсетуі осы жағдайдағы генерацияланатын термоЭҚК-не тең болады

 

Е_АВ = е_АВ(t) - е_АВ(t ). (6.2)

 

Бөліктендіру кесте t_o = 0 шартына сәйкес

 

Е_АВ(t, t_о) = е_АВ(t) - е_АВ(t_о). (6.3)

 

(6.3) теңдеуден (6.2) теңдеуін аламыз, сонда

, (6.4)

мұндағы - және өлшенетін температура болғандағы АВ термопараның термоЭҚК-і;

- және өлшенетін температура болғандағы АВ термопараның термоЭҚК-і;

- өзгеше температураға түзету.

Есеп беру мазмұны

Есеп беруде келесілер болуы керек:

- жұмыс мақсаты;

- тапсырма;

- техникалық термометрді тексеру үшін зертханалық стендтің сұлбасы;

- таңдалынған өлшеу құралдарының техникалық сипаттамалары;

- техникалық термометрді тексерудің ХАТТАМАСЫ;

- тексерілетін термопараның номиналды және нақты бөліктендіру сипаттамаларының графиктері;

- жұмыс бойынша қорытынды.