Ысқартулар мен белгіленулердің тізімі

Аңдатпа

Дипломдық жұмысында екінші категориялы тұтынушыны ретіндегі жергілікті ауылды электрмен жабдықтау сызбасы, атап айтқанда жаңғыртылатын энергияның көзі көмегімен ауыл электр энергия тұтынушыларын электрмен жабдықтау қарастырылды. Электрлік жүктеме есебі жүргізілді, қорек көзі таңдалды. 0,4 кВ және 10 кВ шиналарындағы қысқа тұйықталу токтары есептеліп, олардың нәтижелері бойынша электржабдықтардың таңдалуы жүргізілген.

Экономикалык бөлімінде «Жел-Күн» жүйесін пайдаланудың негіздемесі жасалды. Өміртіршілік қауіпсіздігін қамтамасыз ету бөлімінде ауылдық электр тораптарындағы желілерді пайдалануда зиянды және қауіпті факторлар, жұмыс бөлмесіндегі ауа алмасу жүйесіне есеп жүргізу және трансформаторлардағы шу деңгейін бағалау және есептеу жасалды.

Аннотация

В дипломной работе была рассмотрена схема электроснабжения фермерского хозяйства как потребителя второй категории, а именно молочная ферма с помощью возобновляемых источников энергии. Произведен расчет электрических и осветительных нагрузок, выбор источников питания. Рассчитаны токи короткого замыкания на шинах 0,4кВ и 10 кВ, по результатам которого осуществлен выбор электрооборудования.

Выполнены разделы по экономической части, то есть экономическое обоснование использования системы «Ветер-Солнце». В разделе безопасности жизнедеятельности рассчитаны защитное заземление оборудование и автоматическая пожарная система тушения.

Annotation

In the graduation work was considered the scheme of electrical power supply of a farm as customer of the second category by means of renewable energy source. It is settled an invoice electrical and lighting loadings and a power source selection. Short-circuit currents are calculated on buses of 0,4 kV and 10 kV, then by results of which is realized the electric equipment choice.

In the economic part are executed reasons for use of system the «Wind – Sun». In the part of life activity safety are calculated protective grounding of the equipment and automatic fire system of suppression.

Мазмұны

	Қысқартулар мен белгіленулер тізімі
	Кіріспе
	Технологиялық процес
	Ауыл бойынша электр жүктемелерін есептеу
2.1	Дипломдық жобаға берілген мәліметтер
2.2	Фермер шаруашылығының электр тұтынушыларын сенімділік категориясы бойынша классификациялау
2.3
2.3.1
2.3.2
2.4	Ауыл бойынша электр жүктемелерін есептеу
2.5	Картограмманың есептелуі
2.6	Жүктеме графиктерін тұрғызу
	Жергілікті ауылды электрмен жабдықтау
3.1	Ауылдың сырқы электрмен жабдықтау сұлбасы
3.1.1	ЭБЖ 10 кВ
3.1.2
3.2	Қалпына келетін энергия көздері арқылы электрмен қамтымасыз-дандыруды есептеу
3.2.1	Жел энергетикасының негізгі параметрлерін есептеу
3.2.2	Жел электр қондырғыны таңдау
3.2.3	Түзеткіштерді таңдау
3.2.4	Инверторды таңдау
3.2.5	Аккумулятор сыйымдылығын таңдау
3.2.6	Күн инсоляциясын есептеу
3.2.7	Фотоэлектрлік түрлендіргіштің қуатын есептеу
3.2.8	Басқару және қорғаныс аппаратурасын таңдау
	ҚТ тоғын есептеу және коммутациялық аппараттарды таңдау
4.1	ЖЭҚ мен ФЭТ орналасқан 0,4 кВ жағында ҚТ тоғын есептеу
4.2	10 кВ электр сұлбасы үшін ҚТ тоғын есептеу
4.3	Есептелген нәтижелер бойынша коммутациялық аппараттарды таңдау
4.3.1	Сөндіргіштер, ажыратқышты және АКШ-ті таңдау
4.3.2	Ток трансформаторларын таңдау
4.3.3	Кернеу трансформаторларын таңдау
4.3.4	Ғимараттарға кабель және тарату құрылғысын таңдау
	Өміртіршілік қауіпсіздігі
5.1	Ауылдық электр тораптарындағы желілерді пайдалануда зиянды және қауіпті факторлар
5.2	Жұмыс бөлмесіндегі ауа алмасу жүйесіне есеп жүргізу
5.3	Трансформаторлардағы шу деңгейін бағалау және есептеу
5.4
	Экономикалық бөлім
6.1	экономикалық анализ
6.2	Өнімдер нарығының сипаттамасы
6.3	Маркетинг стратегиясы
6.4	Жобаның экономикалық негізделуі
6.5	пайдаланудың экономикалық тиімділігін есептеу
	Қорытынды
	Қолданылған әдебиеттер тізімі
	Қосымша А.(Метеомачтаның орналасқан жері.) Кордай
	Қосымша Б (Жел бағыты қайталауының картасы)
	Қосымша В (Күн инсоляцияның картасы)
	Қосымша Г (ЭӨМ қолдану)

ысқартулар мен белгіленулердің тізімі

АБ - аккумулятор батареясы

АДМ - автоматикалық сүт сауын қондырғысы

АКШ - асқын кернеу шектегіш

АП - автоматикалық су құйғыш

ӘЖ - әуе желісі

БС - сүрлеме мұнарасы

БЭЖ - бірыңғай энергетикалық жүйе

ВЭП - электр су қыздырғышы

ДРШ - доғалы разрядты шамдар

ЖКЖ - жел-күн жүйесі

ЖҚҚ - жеке қорғану құралдары

ЖШС - жауапкершілігі шектеулі серіктестік

ЖЭК - жаңғыртылатын энергия көзі

ЖЭҚ -жел электрқондырғысы

ПӘК - пайдалы әсер коэффициенті

ТКС - сатылық жем таратушы

ТСН - қалдық қыратын транспортер

ҚТ - қысқа тұйықталу

ЛШ - люминисцентті шамдар

ӨҚН - өрт қауіпсіздік нормалары

ТҚ - тарату құрылғысы

ФЭТ - фотоэлектрлік түрлендіргіш

ЭБЖ - электр беріліс желісі

Кіріспе

Халық шаруашылығын дамыту электр энергетикасын жетілдіру қажеттілігін тудырады: өндіріс мекемелерін үнемді, сенімді электр жабдықтау жүйелерін, электржетектер мен техникалық процесстерді автоматтандырылған басқару жүйелерін құру. Энергетиктер және энергосалушылармен шешілетін негізгі мәселелер өндіріс көлемін үздіксіз көбейтуден, жаңа энергетикалық объектілерді салу мерзімін қысқарту мен ескілерін қайта жаңартудан, меншікті капитал салымын азайтудан, меншікті шығынын қысқартудан, еңбек өнімділігін жоғарлатудан, электр энергетиканың өндіру құрылымын жақсартудан тұрады.

Электр энергиясының басты тұтынушылары болып өндіріс транспорт, ауыл шаруашылығы, қалалар мен ауылдардың коммуналды шаруашылығы болып табылады.

Электр энергиясы барлық ауыл шаруашылық салаларында, әсіресе әртүрлі механизмдердің электр жетегінде, ал соңғы жылдары әртүрлі электротехнологиялық орнықтыруларда, бірінші кезекте электротермиялық және электродәнекерлеу қондырғыларда, ұсақтауда, материалдарды электр ұшқынды және электр дыбысты өңдеуде, тасымалдауда қолданылады.

Электрқабылдағыштардың үлкен тобын ауыл шаруашылығының барлық салаларында: көтергіш-көлік машиналары, ағынды-көлікті жүйелер, компрессорлар, насостар, желдеткіштерде қолданылатын жалпы өндірістік механизмдердің жетектері құрайды.

Электр жабдықтау объектілерін жобалаудың басты мәселесі – олардың сенімділігі мен үнемділігінің жоғарғы сатысын қамтамасыз ету.

Бұл дипломдық жобада фермерлік шаруашылығын электр энергиясымен жабдықтау жобалау қарастырылған. Бұл тұтынышының басты ерекшелігі – электр энергия көзінен алыс орналасуы, осыдан ұзын шақырымға ЭБЖ-ті тарту экономикалық тиімсіз жолы болып келеді. Бұл мәселені шешу үшін ЖЭК электр энергияның көзінің ретінде, оның ішіндегі жел және күн энергиясын пайдалану қарастырылды.

Дипломдық жобаның өмір тіршілік қауіпсіздігі бөлімінде статикалық электрленуден қорғану шараларын таңдау, автоматты өрт сөндіру жүйесін есептеу және еңбек қорғау бойынша ұйымдастыру және техникалық шараларға талдау жасалды.

Дипломдық жобаның экономикалық бөлімінде Жел-Күн жүйесінің экономикалық тиімділігі есептелінген. Ұсынылып отырған дипломдық жоба төрт бөлімнен және қосымшадан тұрады.

1 Жергілікті ауылды электрмен жабдықтау

2. Ауыл бойынша электр жүктемелерін есептеу

2.1 Дипломдық жобаға берілген мәліметтер

Ауылды электрмен жабдықтау

1.Ауылдың басты жоспар сұлбасы.

2.Ауыл тұтынушылары бойынша электр жүктемесі туралы мәліметтер.

3.Ауыл 1 км арақашықта орналасқан жел электр қондырғылар және фотоэлектрлік түрлендіштерден қоректенеді.

4.Ауылдан ең жақын РТП-ға дейін қашықтық – 30 км. Ауыл электр көзінен алсы орналасқан объект болып қарастырылады.

2.1 к е с т е - Ауыл бойынша электрлік жүктемелері

№	Тұтынушы аталуы	Қуаты, кВт	Мезгіл коэф.
P_к_үн	Р_т_үн	k_қ_ыс	k_ж_аз
	Тұрғын үй «100 үй»			0,75
	Дүкен			0,9
	Емхана			0,7
	Мектеп
	Кафе			0,8
	Гараж			0,8

2.2 Ауылдың электр тұтынушыларын сенімділік категориясы бойынша классификациялау

Электр тұтынушыларын сенімділігі бойынша 3 категорияға бөлінеді.

Бірінші категорияға электрмен қамтамасыздандыруда әр-түрлі себептерге байланысты үзіліс болған кезде адам өмірінің қауіпсіздігіне және ауыл шаруашылығына үлкен материалдық шығындарға алып келетін тұтынушыларды жатқызады.

Ауыл шаруашылығында электр тұтынушылардың 1-ші категориясына үлкен мал шаруашылық кешендері және iрi фермалар жатады.

Екінші категорияға электрмен қамтамасыздандыруда үзіліс болған кезде жаппай өнімдердің шығару поцессінің, қызметкерлердің, қондырғылардың жұмыс орындалуы тоқтауына әкелетін тұтынушылар жатады.

Ауыл шаруашылығында электр тұтынушылардың 2-ші категориясына өнімділігі аз мал шаруашылық кешендері және iрi фермалар, жем дайындайтын зауыттар, жем цехтері, өрт сөндіру және жылыту қоңдырғылары, қазаңдықтар жатады.

Алғашқы екі категорияға жатпайтын тұтынушылар 3-ші категорияға жатады. Осы ұсыныстар бойынша ауылдың объектілерін сенімділік топтарға бөліп, 2.2-кестеге «Ауылдың электр тұтынушыларын классификациялау» енгізіледі.

2.2 к е с т е - ферманың электр тұтынушыларын классификациялау

N э/т	Объектінің аты	Сенімділік категориясы
	Тұрғын үй	III
	Дүкен	III
	Емхана	I
	Мектеп	II
	Кафе	III
	Гараж	IIІ

2. Ауыл бойынша электр жүктемелерін есептеу

Ауыл шаруашылығындағы тұтынушылардың электр жүктемелердің есептеу тәсілдердің бірі – біртекті уақыт коэффициентері арқылы электр жүктемелерін есептеу. Алдын-ала берілетін мәліметтерге тұтынушылардың кірісіндегі жүктемелердің шамасы мен кестеден алынатын біртекті уақыт коэффициентері жатады. Біртекті уақыт коэффициентері – бұл электрқабылдағыш тобының есептік жүктемесінің оладың максималдық жүктемелерге қатынасы. Жүктемелерді күндізгі және кешкі максимум режимдер бойынша бөлек есептейді.

0,38 кВ кернеудегі біртекті тұтынушылардың күндізгі және кешкі есептік жүктемелерді келісі формулармен есептейді:

(2.5)

(2.6)

мұндағы k_o — біртекті уақыт коэффициенті [1, 3.5-кесте];

ΣР_i —жеке тұтынушылардың жүктемелерінің қосындысы.

Бұл жүктемелердің «к» және «т» индекстері күндізгі және түнгі режимдерін білдіреді. Егер тұтынушылар тобында 4 есе көп өзгеше болса, онда оларды [1, 3.6-кесте] 3.6 -кестедегі қосымша жүктемесі арқылы қосады.

Егер Р_б– қосылатын жүктемелердегі ең үлкені болса, ондаР_доб– кіші жүктемесіне қосылатын қосымша жүктемесі. Сонда

(2.7)

0,38 кВ аумағындағы толық қуаты келесі формуламен табылады:

(2.8)

Тұтынушы жүктемесі әр-түрлі болғандықтан, оған сәйкес орташа cosφ келесі формуламен есептелінеді:

(2.8)

мұндағы cosφ шамасын 3.7-кестеден алынады [1, 3.7-кесте].

Күндізгі жүктемесі үшін орташа cosφ:

Түнгі жүктемесі үшін орташа cosφ:

10/0,4 кВ трансформаторлық пункттың шинасындағы жылдық электрэнергия пайдалану шамасы:

(2.9)

мұндағы Т=3400 сағ – максимум жүктемені пайдалану сағат. [1, 3.8-кесте].

10/0,4 кВ трансформаторлық пункттың шинасындағы жылдық электрэнергия пайдалану шамасы:

W =295,5∙3400=1004700кВт∙сағ

Барлық есептік нәтижелер 2.4 кестеге “ Кернеуі 0,4 кВ ферма тұтынушы бойынша күндізгі және түнгі жүктемелерді есептеу” енгізіледі.

Табылған есептеулердегі ең үлкен жүктеме ауылдың жүктемесі ретінде сипатталынады. Осыған қарай жабдықтар мен коммутациялық аппараттар табылады. Және осы жүктеме бойынша ЖЭҚ және ФЭТ қуаттары есептелінеді.

2.4 к е с т е - кернеуі 0,4 кВ ферма тұтынушы бойынша күндізгі және түнгі жүктемелерді есептеу

Күндізгі жүктеме
№	Тұтынушы	n	Pі, кВт	Ко	Рр, кВт	Cosφ_ОРТ	Sр,кВА
	Тұрғын үй			0,17
	Дүкен
	Емхана
	Мектеп
	Кафе
	Гараж
	барлығы					0,91	185,71
Түнгі жүктеме
№	Тұтынушы	n	Pі, кВт	Ко	Рр, кВт	Cosφ_ОРТ	Sр,кВА
	Тұрғын үй			0,17
	Дүкен
	Емхана
	Мектеп
	Кафе
	Гараж
	барлығы					0,95	223,16

2.6 Жүктеме графиктерін тұрғызу

Ауылдың электр энергиясының тұтынушыларының тәуліктік және жылдық жүктеме графигі тұрғызылады. Бұл электрмен қамтамасызданды-ратын қондырғыларын таңдағанда керек болады.

Тәуліктік график әр жарты сағаттың жүктемесі шамасы алынады. Ал онын барлық қосындысы оның тәуліктің электр энергияның пайдалану шамасыға тең.

Жылдық график жүктеме қайталану сағаттары бойынша тұрғызылады. Осы графиктерден максималды жүктемелері бойынша қондырғылар таңдалады.

Қысқы
t, сағ
0_1	0,25
1_2	0,25
2_3	0,25
3_4	0,25
4_5	0,25
5_6	0,35	74,2
6_7	0,5
7_8	0,6	127,2
8_9	0,4	84,8
9_10	0,3	63,6
10_11	0,3	63,6
11_12	0,35	74,2
12_13	0,4	84,8
13_14	0,3	63,6
14_15	0,3	63,6
15_16	0,3	63,6
16_17	0,4	84,8
17_18	0,7	148,4
18_19
19_20	0,95	201,4
20_21	0,7	148,4
21_22	0,5
22_23	0,35	74,2
23_24	0,3	63,6
Итого

2.1 сурет. Қыстағы тәуліктік жүктеме графигі.

Қыстағы тәуліктік электрэнергия электрэнергия пайдалану:

W_т=∑P= 2173 кВт∙сағ (2.11)

Қыстағы жылдық қыстық электрэнергия пайдалану:

W_қ= W_т ∙n= 2173 ∙185=402005 кВт∙сағ (2.12)

Жазғы

0_1	0,2	42,4
1_2	0,2	42,4
2_3	0,2	42,4
3_4	0,2	42,4
4_5	0,25
5_6	0,3	63,6
6_7	0,4	84,8
7_8	0,45	95,4
8_9	0,4	84,8
9_10	0,3	63,6
10_11	0,3	63,6
11_12	0,3	63,6
12_13	0,35	74,2
13_14	0,3	63,6
14_15	0,3	63,6
15_16	0,3	63,6
16_17	0,3	63,6
17_18	0,3	63,6
18_19	0,35	74,2
19_20	0,4	84,8
20_21	0,7	148,4
21_22
22_23	0,6	127,2
23_24	0,25
Итого		1833,8

2.2 сурет. Жаздық тәуліктік жүктеме графигі.

Жаздағы тәуліктік электрэнергия электрэнергия пайдалану:

W_т = 1833,8 кВт∙сағ

Жаздағы жылдық жаздық электрэнергия пайдалану:

W_ж= 1833,8 ∙180=330084 кВт∙сағ

Жылдық электрэнергия пайдалану:

W_жыл= 732089 кВт∙сағ (2.13)

2.6 к е с т е - жылдық жүктемелері

P,кВт	t,сағ	W,кВт·сағ

201,4
148,4
127,2

95,4
84,8
74,2
63,6

42,4
Барлығы:

2.6 к есте мәліметтері бойынша жылдық жүктеме графигі тұрғызылады:

2.3 сурет. Жылдық жүктеме графигі

ТП-ның координатасын келесі формуламен табылады:

(3.2)

3.1 к е с т е - ТП-ның координатасын анықтау

№	Объектінің аты	Р,кВт	х	у	х∙Р	у∙Р
	Тұрғын үй «100 үй»		8,38	5,325
	Дүкен		17,75	10,25	177,5	102,5
	Емхана		10,5
	Мектеп		12,75	3,25	318,75	81,25
	Кафе		8,38	5,33	159,22	101,27
	Гараж		13,25	8,25	278,25	173,25
Барлығы				6171,72	3716,27
	ТП		8,69	5,23

ТП координатасы нәтижесі: X=8,69 Y=5,23