үңәүҙң
ҡ ғҙ, ҡҙң әү ғ өәәә Өөң: ҫ ҡҡ ө әә ү ҡ: һ үҙңң ғ, әғ үҙ ң ү; һ ҙҙҙ ә ң һә өөөһө һ үәәәҙ һә өәңәҙ ү ә.
үңәү (ә әңәү, үңәү) ҡ ҡң ғ һә ө ҙң һ. ғҡҙ ғ әәә, Үҫәә, үңәү, өә ҙ өҡ ҙҙң ң VII ҡ ә ғ.
үңәү /ңғ/ әәәә ҙң һ ҙғ Ҡңғ Ҡңғ-- (әғ Ҡңғ ң -, ҡ) ә һүҙ ; һә үңәү ң, Ҡҡ һҡ ҡ, - Ҡңғ, ә Ҡңғ үҙ, өҫәә үүҙә, Үҫәәә ҡ ҡҡ ҙ ә ҫ. үңәүҙң (ә үңәүҙң) - Ҡңғ Үҫәә ә үә ә ә өөҫә.
ҡ ҡң ө ҙң һ ә ә үңәү ҡәәһң ҡҡ ү ғ өө ө Ҡғ (өҙәҙң әүә, ҙҙң ң VI-VIII ..) ә ғ .
ғ үәәәҙә һөәүә, үңәү ҡ үҙҙәң ғ ҙ ғ ө һң әүә ә Ҡғ ҡғ () үә ә ә әәҙә. үә VII ҙғ VIII ө ҡғң ҡғ ғ. -әәә ғ үә ҡғ өәә ҡғ әңү(әң) ғ. .. (1842-1894) ҙ өәү ү ғ, ғ ө -әәә ҙ ҡ . , үә ә ғ.
|
|
|
үңәүҙәҙң ғ ҡңғ ң ң ҡҫ . әәә , үңәү Ҡңғ ҙң үһәә. Ҡңғ ҙң ңғҙ һ ҡ өҫөөө ҙ һ, ңғҙ һң ҡҡ үә һә ғ ә . ңғҙң ҡ, ң ң әәһ Ҡңғ ҙң ҡҙ үә . ә, ңғҙ һң үңәү ә ғ ғ. һә , үңәүҙә өәәә һә әәә ғҡ ә ә ә ғ.
үңәү ( ) ң ө һә ҡәәәң ҙәә әәәң ә үһәә. әҫәә, һ , ҙ әә ә. Ҡһ үңәү үәәәә ҙң - , Ҡңғ ң әү үһәә. , ғ үңәү , ғ өҙә һ ө ү, ө ҡәә һғ.
үңәү ң ғ ҙ ҡ ә . үңәүҙәҙң ғ , ҡ һҫҡ, ғһ , Ҡңғ һ , -ҡҙң үҙ ғ ғ. ҡ ҙ һ әҙә ҡ ә.
|
|
|
үҫә ҡ үңәүҙәҙң ғ ҡ ҡ ғ һҡ ҡ ѳѳ ҡәә һ ҡҡ ҙғ ә ә үҙ ҡ ғ.
ғ үәәәҙә үңәүҙң әү әәә өө үһәә: -үңәүҙә үҙҙә Һ әәәҙ ҫәә; ҡ ҙ, ғһ ҡ үңәүҙә әә ә һғ.
өә, һә үҫәәә ә әә, үңәү ҡ әү өөөү ҡәә. ҙ әәәә ә : ѳҡ һә ѳғ ә ғһң ғ, ңҙ , ѳҡ ә ғҙ ғһ ғ ҡ (Өө) ҡһ ҡәҙә ә, ө ҡ ғһ әҙ ҡң ө һә ң өғ һҙғ ғ.
үңәү IX ҡ ә әә ғ ҡ һ ә . үңәүҙә, ҡ ҡ ҙ ү, ҙ һә ҡ үә: ә ҙҙң ң VII- VIII өөә-әәә ҡҡғ өәә һә IX ә өҙөә ҡ әүә ә. XIII ң һ - ҡҫ үҙә үңәүҙә өҡ , ә һңҡ өөө әәә үә.
XVIII ҙғ XIX үңәүҙә 9- ҡ , һң өәҙң үңәү ҫ ә. Ә үңәүҙә 6- ҡ , һң өәҙң үңәү ҫ (ҫҡ, әһәҙ ) ҡ.
үңәүҙә һ ҡҡ XIX ғ, ә ҙә , әүә, ө, ҡ ғ ү, һә Ҡҙғғ ғ Ғ Әәң ҙҙң өәә ә.
|
|
|
үңәү ҡ ҡ ҡәәә һҡ өөәә үә ғ. өҡ-өғ ҡ үңәүҙә -үңәү һә -үңәү ү ҙ ғ үү ә. 1762 ғ .. әғүәә ә ҡғ. өө ҡ әәәә өөәә үә. өҡ-өғ ҡ ү өөөә.
ҙҙң өә, ә әәү үңәүҙә (ә өҡ)-үңәү ҡ. ү, ү , ҡ ҡ, өө, ә, , , ҡғҡ, ҡҡ, ә, һ.. ғ үә. әһәҙ : ҡҡ, әә, үҙ, ҙ, ҡ, ҡ, ҡҡ, ҙҡ. ҫҡ : , , , үәҙә. ә әәә.
әҙ ҡң 57 ө үә. ҫәә, ң -17, ә ң -15, үә, , ҡ , өә ң әһәҙ, ҫҡ әәҙә.
ҡ - Үҙә әүә һҡғ әғүәә 1923 1- һә 2- үңәү 11 ң 497 ҡ әәә. ҡ өүәң 1930 ң 20 ғ ҡ үү ә үҙәә. ғ 8 һә 110 48 өҙөә. Ә үңәү һ өә ҡ ҡҡ ғ. ҡ әә һә ҡһ әә ә ҡ.
ғ
ә , - ҡәҙә ҡ ҙ әүәә әә ҙ, үҙ һә ү һ ҡ-ҡәғәә әғү. Әә - ҫҡң әү һөү үҙә , ғ ҡ 14 һғҡ һң ҡ ңә. ҡ өә ҡ ҙң ү һ ҡ ә, ҡ ҡ, өөөә өә.
|
|
|
Ә ҙ әүә ҡғ, ҡ ҡәәә ң әү ҙ Үҫәә, үңәү, өә, , Ҡҡ ҙ XV ҙғ өө өҙөүә әә. әә ҡ әүә ҡ ҙ ң ҫ. ө ҡ ҡң үҫә ҡәәә ҙә , ә һ ғ һ һ һөәә. ҡ өө әәәәҙ ә ү өө ғ ғ ғ.
өә ҡ ҙ ү үңәүҙә ҙә, әүәә ҡғ, ә ҙәә һә әә һғ ҡ . XVI-XVII ҙ һғ, Ҡ , XVII һә ҡ һғҙ, һә , XVII ҙғ I-ң һә , ғ ҡ ҡ һғ, XVIII ҙғ әәҙң һ ҡ һғ әүҙ ҡ. ү үңәүҙә һғҙ үһәә ҡ өө ғ.
әһәҙ үңәү ә һғ үә, , ң ҙә ә.
үңәү ҡ һ ҡ һғ
өәҙң Ҡғ-Ҡҡ, үңәү, ҡ ә 6- 14-15- өҙөә. 14- ҡ ( ) ( . 2, . 1, . . 2181, 4020,14633) 1812 ғ һғ ҡҡ һң , , , , , һ. . ҡ ҙ ҙ, ҙ һә ңү ү ғ ә. 1814 ң 19 . әһә ҙ 14- ҡ ҡһҡ ҡғ ҡ . һғң өә үә ҡ ҡһҡ үһә, әәҙә һә өғ әә ҡ, , ңү ә ҡҡ һ һ ҫҡ : 1. , 2. ғ , 3. әҙғ ҙ, 4. ҫғ әәү, 5. Ғәҙ Ҡ, 6. ә . (Һңғ өәүһ ғ ҡ ҙәҙә).
әһәҙ ә Әү , ҙ , Әғ Әә һә ҙ өө . ғ өө 19 1814 һә 1812 өө ҙ ә үәәәә. һ ә: 14- ң 80 ҡ, 99 һә 223 ҡ әә ҡ. әһәҙ Ҡҡҡ ң өҡ-ө һҡ, ҙә ә.
