Ротор болшектерінің өлшемдерін есептеу «Материалдар кедергісі» [8] және «Машина бөлшектері» пәнінің курсында берілген формулалармен орындалынады, ал жеке тораптар мен бөлшектерге әсер етуші жүктеулер ротор конструкциясына тәуелді болады.
Ротордың «бұрыштық редукторы» типтік конструкциялауда оның үстеліне 2-суретте көрсетілген жүктеулер әсер етеді.
F Дср/2 Р4
Р2
Р5 Р3
P1
2-сурет. Жүктеулердің ротор үстеліне әсер ету сұлбасы
Ротор үстелінің қысқашы мен жетекші құбырдың жанасуына болатын үйкеліс күші мына формуламен анықталады.
F=4P μ=2M /1 [35]
мұндағы, Р -ротор үстелі мен жетекші құбырдың жанасуының жүктеуі;
μ-үйкелу коэффициенті, құрғақ бетті үкеліс кезінде μ= 0,25....0,3, майланған бетті үйкелісті μ= 0,09.....0,15;
1 -ротор үстелі мен жетекші құбырдың жанасуында әсер етуші күш?плечо;
M -ротор үстелінен бұрғылау тізбегіне берілетін айналу моменті, Нм,
M =9545,2N K η/n [36]
Мүндағы n - ротор үстелінің айналу жиілігі, мин ;
K -қозғалтқышты динамикалық жүктеу коэффициенті,электір жете к үшін K -1,3, дизелді жетек үшін K -1,0;
η - берілістің п.ә.к.
Күш F үйкеліс коэффициентіне μ тәуелді, егер жанасуда жетекші құбыр ротор үстелін роликті қысқышпен ауыстырса, онда жанасу үйкелісі тербелу үйкелісіне ауысып, үйкеліс коэффициентінің мәні азаюы мүмкін.
Тісті беріліс тістерін қоршай күш салу,
P =2 M /Д ,
мұндағы Д -тісті доңғалақтың ұзартылған қоршауының диаметрі,м.
Р -күш салу ротордың жетекші білігігің өсіне параллель әсер етеді және ротордың конусты тісті доңғалақтарының диаметрлерінің қатынастарынан тәуелді болады.
Р – күш (2-суретте, конусты берілістің радиальді күші), ротор үстелінің өсіне параллель әсер етеді және ротор үстеліне кері қайтымды момент тудырады.
M=P Д /2 [38]
Ротор үстелімен байланысты айналдырушының салмағының ротордың негізгі тірегіне әсер етуші өстік жүктеу Р пен белгіленеді.
Үстелге әсер етуші суммарлық өстік жүктеулер,
Р =F-P +P [39]
Тісті ілініске әсер етуші күштер, әр түрлі жазықтағы А және В тіректеріне реакция тудырады. Бұл күштерді келесі 3, 4 суреттердегі сүлбелерден анықтауға болады.
Аг Вг
A B
l a
Р2
МАг
МВг
3- сурет. Горизонталь жазықтықтағы күштердің моменттерінің эпюрасы
P -күшінің әсерінен болатын момент (А ) және (В ) тіректеріне реакция тудырады.
А =B =(Р Д /2)/1 [40]
Р және P күштері бір жазықтықта әсер етеді, сондықтан бұл күштерден болатын реакциясын қалдыру керек, сонда (А) және (В) тірегінің суммарлық реакциясы вертикальді жазықтықа мынаны көрсетеді,
3-сурет. Вертикальді жазықтықтағы күштердің моменттерінің эпюрасы, В тірегіне қатысты моментер суммасы 0-ге тең шартынан А =P теңдігін қорытып аламыз; онда А = P /1 және сәйкесінше В = P (a+1)/1 болады.
Ав Вв
A B
l a
Р3
МАв
l МВв а
4-сурет. Вертикаль жазықтықтағы күштердің моменттерінің эпюрасы мұндағы:
М =P /1және М =P(a+1)/1
А =A +A және B =B +B
А , В және А , B тіректерінің реакциялары перпендикулярды жазықтықта әсер етеді, сондықтан қорытынды реакциялар олардың геометриялық суммасына тең болады.
А= А +A және В= В +B .
Негізгі подшипник В тірегінің радиальді реакциясынан және (P ) өстік жүкеуінен алынған мәндер боынша таңдап алынады, өйткені (А) тірегіндегі кездейсоқ өстік жүктеуді анықтау қиын.