Таспалы конвейерлер көтеру-тасымалдау үздіксіз әрекетті механизм-деріне жатады. Кострукциясы қарапайым болғандықтан, жұмыс диапа-зонына жылдамдықтар (0,1÷4 м/с), тыныш жүріске, жұмыста сенімділігімен және таспалы конвейердің ыңғайлы қызмет көрсету көмірді, коксты, жыныстарды және басқа метериалдарды тасымалдау үшін кең таралуды алды. Аса жиі стационарлы конвейерлерді қолданады, көмірді, коксті және басқа материалдарды (цехтың) бір бөлімшеден басқа бөлімшеге тасымалдайды. Бірнеше бункерлерді жүктеу үшін, бір қатарда орналасқан, жылжымалы таспалы конвейерлерді қолданады. Олар стационарлы конвейрлерден айырмашылығы, доңғалақтарымен темір жол бойынша және орын ауысуымен бункер үстінде орнатылады. Таспалы қоректендіргіштер бункердің астында бір қалыпты әр түрлі өнімдерді олардан конвейерлерге әперу үшін орнатылады. Қоректендіргіштер әр түрлі горизонтальды таспалы тасымалдарды (көлденең тілікте) таспаның орналасуымен тек қана бұранда-лы керіліспен және (0,1÷0,4 м/с) азды жылдамдықпен оның қозғалысы болып табылады.
Стационарлы таспалы конвейер (сурет 6) келесі негізгі бөліктерден тұрады: металлды треуішті конструкциядан (тұғырдан, станина), жетекті станция жеткші барабанмен, редукторымен және электр қозғалтқышпен, керілісті станциямен керілісті артқы барабанмен және керілісті құрылғысымен, жұмысшы және таспаның артқы бұтақты роликтерін ұстап тұратын, ауытқыланатын барабандарды, иілгішті тарту органын, орындалған шексіз таспалы түрде орындалғанды болады.
1 - станина; 2 - қоршау; 3 – керілу станцияның металл конструкциясы;
4 - керілісті барабан; 5 – ауытқылайтын барабандар; 6 - жетекті барабан;
7 – жеткті станцияның металл конструкциясы; 8 - редуктор; 9 – электр қозғалтқыш; 10 – роликтермен науашылы роликті тіреуіш;
11 – резенкеленген таспа; 12 – роликтермен түзу бос бұтақты роликті тіреуіш
3.1 – сурет – Стационарлы таспалы конвейер
Өндірістің жобаларын өндіруде және келісімінде генподрядчигі бар жұмыстармен жұмыс істеу барысында жабдықтарды жүк көтергіш механизмдердің жобаларымен қарастырылған конвейерлер көмегімен беру тәсілдерін, сонымен қатар генподрядчиктің крандарының тәсілдерімен танысқан жөн.
Фундаментпен созылымды және жетектегі станцияларды монтаждауға қабылдауда, сонымен қатар галареялық жабқыштарды мерзім аралық секциялар астына монтаждауға қабылдау кезінде біріншіден фундаменттер осінің салмақтан асатын станциялар мен галереялардың осьтеріне байланыстырғышын тексеріп алу керек. Сонымен қатар, әкелінген жабдықтарға орындалған фундаменттердің сәйкестілігін тексеру керек, себебі орындалған жабдықтың сыртқыт өлшемдері жобада қарастырылған-дардан өзгеше болуы мүмкін.
Конвейерлердің монтажынан бұрын алдымен жетектегі және слзылымды станциялардың үстіне монорельстер орнатылып, техникалық дайындығының акты бойынша берілуі тиіс. Бұл монорельстерге жобамен қарастырылған жүк көтергіш механизмдер орнатылады және олар жетектегі және созылымды станциялардың монтажы кезінде қолданылады. Станциялар мен галереялардың салмақтан асатын жабылымдарындағы саңылаулар берік жабылғанына назар аудару керек.
Конвейерді монтаждау алдында бірнеше дайындау жұмыстарын өткізу керек. Комплексті жабдықты тексеруден басқа, оның жобаға сәйкестігін және сыртқы көрсетілім нәтижесінде мүмкін ақауларды тексеруді, пропорцияларды, редуктордың барабанмен және электр қозғалтқышпен қосуға арналған муфталардың дұрыс орналасқандығын, сонымен қатар электр қозғалтқыштың жұмыс істейтін ортаға сәйкес маркасые тексеруден өткізген жөн.
Ұстаханалық жағдайларда түскен жабдықтың өлшемдеріне сай жасалған конвейердің рамадағы жетегін агрегаттайды. Сонымен қатар конвейердің үстелінің секцияларын жасап, оған желобты роликті тіректерді орнатып бекіту керек. Төменгі роликті тіректерді монтаждау кезінде орнатады, алайда оларды бекітуге арналған саңылауларды ұстаханларда жасайды. Бұл роликті тіректер секцияларды галереяларға беруде және қозғалтқанда бөгет болмауы үшін жасалған. Секциялардың ұзындығы нақты талаптарға сәйкес болу керек. Ең ыңғайлы ұзындық – 6м-ден көп болмауы керек, себебі, мұндай ұзындыққа оларды жасауға арналған прокат(швеллер) ие.
Сонымен қатар, секцияларды беруге арналған саңылаулардың ұзындығы жапқыш стандартты темір бетонды плиталардың ұзындығына сәйкес келеді, оларды тексертін ұйыммен сәйкес етіп орнатпайды.
Монтаждаудың ыңғайлылығы үшін секциялар өзара ауыстырылымды болуы керек: секциялардың орны ауысқан кезде немесе 1800-қа бұрылу кезінде секциялардың біріктірілуі жеріндегі роликті тіректердің арақашық-тығы жобадағыға сәйкес келу керек.
Конвейерлердің жабдықтарын монтаждауға әдетте автотасмалдаушы көмегімен апарады. Жетектегі станцияның жабдықтарын(әкелуші және әкетуші барабандар, сегрегирленген жетек, барабан астына арналған металл конструкциялар) және созылымды станцияның жабдықтарын(созылымды және әкетуші барабандар, созылымды құрылғы, созылымды станцияның металл конструкциясы) жүктемелік станцияларға крандардың, жобалық жүк көтергіш механизмдердің немесе монтаждық электр лебедкалардың көмегімен жобалық монтаждау саңылауларына өткізеді.
Мерзімаралық секцияларды галерея төбесіндегі саңылаулар арқылы беріп, содан кейін бекіту орнына электролебедка көмегімен орнын ауыстырған жөн. Монтаждау орнына жабдықтарды бергеннен кейін конвейердің бөлу осін және жетектегі барабанның осін созады.
Үлкен ұзындықты конвейерлерді монтаждау кезінде галереяның металл конструкцияларына теодолиттің көмегімен конвейердің бөлу осіне сәйкес келетін рискаларды және конвейердің мерзімаралық секцияларын тексеретін биіктік белгілерді жағады. Жетектегі станцияны монтаждау жетектегі барабанның астына раманың металл конструкциясын орнатудан бастайды. Ось бойынша және биіктікбелгілер бойынша алдын ала тексеруден кейін раманың тіректерін уақытша электр ұстағыш көмегімен жапқыштарға орнатады.
Жетектегі барабанды бекіту алдында ағудың төменгі жағын жөндеп, оны рама тіректеріне немесе жапқышқа орнату керек. Содан кейін рамаға жетектегі барабанды орнатып, оның тексеруден өткізеді. Ол үшін деңгейді және отвесті қолданады. Жетектігі барабанды тексергеннен кейін раманың металл конструкция-ларын жобаға сай закладнойларга бекітеді, ал фундаментке бекітілген жетекті (рамадағы редуктор мен электр қозғалтқыш) жетектегі барабанға центрлейді. Ол үшін редуктор білігіндегі жартылай муфтаны барабан білігіндегі жартылай муфтамен центрлейді.
Центрлеу кезіндегі өлшеуді индикаторлар немесе скобалар көмегімен жүргізеді. Центрлеуді домкраттар мен клиньялар көмегімен орындайды. Центрлеу кезіндегі рұқсат етілетін ауытқу біріктірілетін біліктер мен муфталар кұрылымының айналу жылдамдығына байланысты. Баранның жетегін дәлдеуден кейін металл конструкция рамасын нақты нәтижесінде жоба бойынша (пісіріледі), ал іргетасқа орнатылған жетекті (редуктор электр қозалтқышпен рамада) жетекті барабанға дәлденкірейді. Бұл үшін жартылай муфтаны редуктордың білігін жартылай муфталы барабанның білігіне орталықтандырады. Центрлеу кезінде өлшемдерін қапсырмалар немесе индикатор көмегімен орындайды. Центрлеуді домкраттармен жүргізеді (рейкалымен, сыналықтылармен) және сыналармен. Центрлеу кезде шақтамалы ауытқу біліктердің және муфта конструкция-сянын қосылыстарының айналу жылдамдығынан байласнысты (сурет 7).
Муфталарды дәлдеу кезде өлшемдердің кестесі
| Муфталар | М1 | М2 | Муфталар | М1 | М2 | ||||
| Жарты-айырым өлшемдер, «В», мм | I және III жағдай | Шақ- тама | 0,2 | 0,4 | Өлшем-дердің айырымы «С», мм | I және III жағдай | Шақ-тама | 0,1 | 0,2 |
| II IV жағдай | Шақ- тама | 0,2 | 0,4 | II IV жағдай | Шақ-тама | 0,1 | 0,2 |
3.2- сурет - Таспалы конвейерге формуляр
Бұл операция орындалғаннан кейін жетектің рамасын уақытша бекітілуін әлсіздендіріп, анкерлік болттарды орнатқаннан кейін жетектегі станцияның құйылымын орындайды. Құйылымның бетоны қатқаннан кейін біріктірілім-дердің центрленуін қайта тексеріп, жетектегі раманың бекітілімді анкерлі болттарының гайкаларын қаптауды жүргізеді.
Жетектегі станцияның тексерілімін әдетте лентаны жүргізуден бұрын, жетектегі барабан мен редуктор мойынтіректерінің ревизиясын жүргізіп алып, яғни оған құжатқа сәйкес майды құйып бастау керек. Электр қозғалтқыштың тексерілуі және ревизиясы оны монтажға беруден бұрын тапсырыс берушімен орындалуы тиіс.
Жетектегі станцияның монтажымен қатар мерзім аралық секциялардың (станиналардың) металл конструкция-ларын бекітуді жүргізеді. Олардың тексерілуін отвестердің және бөлгіш осьтің созылым деңгейінен және алдында белгіленген биіктік деңгейлері бойынша жүргізеді. Содан кейін станиналардың тіректерін жабылымдағы закладкаларға бекітеді. Станиналарды бекітеннен кейін жоғарғы ролкті тіректерге роликтерлі орнатып, роликтері бекітілген төменгі роликті тіректерді орнатады, созылымды станцияның монтажын бір уақытта орындайды.
Тасымалдаушы таспа жұмыс кезінде созылатындығына байланысты созылымды станцияның барабанын конвейердің ең аз ұзындығынына сәйкес келетін қалыпқа орналастыру керек.лентаны созуға барлық құрылыстық және монтаждық (әсіресе электрсваркалық) жұмысиар біткеннен кейін ғана кірісу керек, себебі тасымалдаушы лента тез жану қасиетіне ие, ал оны сөндіру өте қиын. Таспаның рулондарын оны беруге арналған арнайы саңылаулары қарастырылған салмақты станцияларға әкеледі. Берілісті ЖЕЖЖ көмегімен әдетте электр лебедкалар немесе трос арқылы жүргізеді. Лентаны роликті тіректерге жетектегі және созылымды барабан арқылы жүргізеді.
Оның соңын рычагты лебедкалар көмегімен созады, ал оны бөлуге және вулканизациялауда ыңғайлылық үшін стыкты конвейердің жоғарғы бұтағында орналастырады. Таспаны созғаннан кейін муфтаны жетектегі барабанмен және редуктордан ажырату керек, себебі барабан таспаны созу кезінде бұрылмауы тиіс. Сонымен қатар, созылымнан кейін конвейердің жұмысы кезінде таспаның жұмыстық беті тасымалданатын материалды өткізуі керек.
Таспаның жұмыстық беті болып өлшемі жағынан резинаның көп қабатымен қапталған бетті айтады. Тасымалдаушы лента ұзындығы 50÷70 м болатын бухталарда әкелінетіндігінен, ал конвейерлердің көбіне ұзын-дығы үлкен ленталар қажет болғандықтан, монтаж алдында арнайы ұстаханада барлық мерзім аралық стыктардың вулканизациясын жүргізу керек. Жинақтаудың дұрыстығын, байқауын таспанығ қоректендіргішін реттеу, стационарлы таспалы конвейрлер сияқты жинақтау. Ерекше көңіл бөлу роликтердің дұрыс орнатылуына назар аудару керек. Роликтердің осьтері перпендикулярлы таспалы ковейрлер сияқты болу керек.
