.


:




:

































 

 

 

 


() .




, : maq / mək, : q / k. , , ; :

Mən şəkillərə baxmağ- ı səvirəm. = Ben resimlere bakmaya seviyorum.

Dili öyrenmə- çox vaxt lazımdır. = Dili öğrenmeye çok vakit lazımdır.

2.1. + -anda /-əndə

: anda / əndə, , ; :

Mən evdən çıx- anda, xava çox xoş idi. = Ben evden çıkarken, hava çok hoştu.

O seni bağda dostunla, sohbet ed- əndə, görüb. = O seni bahçede dostunla, sohbet ederken görmüş.

, . , . , .

: - ma /-mə, - anda /-əndə, :

Mən onu teatra apar- ma - (y)anda, o darıxır. = Ben onu teatra alıp varmadığımda, o sıkılır.

2.2. + -(y)arkən2 /-dikdə4

- (y)anda /-əndə, , - (y)arkən2 /-dikdə4; :

Mən eşşəyi vur- anda o qaçırdı. = Ben eşeği vururken o kaçırdı.

Mən eşşəyi vur- arkən o qaçırdı. = Ben eşeği vururken o kaçırdı.

Mən eşşəyi vur- duqda o baxdı, sonra isə qaçdı. = Ben eşeği vurdukta o baktı, sonra ise kaçtı..

2.3. + -(y)incə4 /-diqcə4

, , : (y)incə4 / diqcə4, :

Sən pulumu qaytar -ınca mən nə edim? = Sen paramı geri verince ben ne edim?

Maşin al- ınca, sən öz oğluna mənzil al = Araba alınca, sen kendi oğluna daire al.

Bu pula ayaqqablarını təmir ed- incə, təzələrini almaq olar. = Bu paraya ayak kabılarını temir edince, yenilerini almak olur.

Pul qazan- dıqça mənim planlarım da böyüyür. = Para kazandıkça, benim planlarım da büyüyür.

2.4. + - dan2 + sa2

, , : dan2 + sa2:

Burada boş-boş danışmaq- dan+sa, get dərslərini elə. = Burada boş-boş konuşmaktansa, git derslerini yap.

2.5. + - sa /-sə...

-sa /-sə, , , :

Kimi gördüm- , kimi soruşdum- sa mən heç nə öyrənmədim. = Kimi gördümse, kimi soruşdumsa ben hiç ne öğrenmedim.

Haraya gədirəm- , nəyi gətirirəm- onun xoşuna gəlmir. = Nereye gidersem, neyi getirirsem onun hoşuna gelmiyor.

3. + -madan /-mədən

- madan /-mədən, , :

Mən bu adamı gör -mədən onu təsvir edə bilmərəm. = Ben bu adamı görmeden onu tasvir ede bilmiyorum.

Bu məsələni ona danış- madan bildirdim. = Bu meseleni ona konuşmadan bildirdim.

4. + -malı /-məli

, , - malı /-məli, , , : ., - olmaq ..

)

  • Mən get+ məli + (y)əm = Ben get+ meli + (y)im

Mən get+ məliolur+am

Mən Göndərməli -(y)əm -oluram
Sən Tapmalı -san -olursan
O Başlamalı -dır -olur
Biz Gödərməli -(y)ik -oluruq
Siz Tapmalı -sız -olurs(un)uz
Onlar Başlamaı -dırlar -olurlar

 

, , - ma /-mə, - malı /-məli, : get+ + məli + (y)əm.

: , , , .

) , - malı /-məli : - idi, : olmaq .; :

Mən get- məli idim = Ben getmelidim

Mən get- məli oldum.

Mən Göndərməli idim (oldum) Tapmalı idim (oldum)
Sən Göndərməli idin (oldun) Tapmalı idin (oldun)
O Göndərməli idi (oldu) Tapmalı idi (oldu)
Biz Göndərməli idik (olduq) Tapmalı idik (olduq)
Siz Göndərməli idiz (oldunuz) Tapmalı idiz (oldunuz)
Onlar Göndərməli idilər (oldular) Tapmalı idilər (oldular)

 

, - idi, , . , . , .

) , -malı /-məli, , - olmaq .; : Mən get- məli ol-acağ-ım.

Mən Göndərməli olacağam Tapmalı olacağam
Sən Göndərməli olacaqsan Tapmalı olacaqsan
O Göndərməli olacaq Tapmalı olacaq
Biz Göndərməli olacağıq Tapmalı olacağıq
Siz Göndərməli olacaqsız Tapmalı olacaqsız
Onlar Göndərməli olacaqlar Tapmalı olacaqlar

5. -dir4

- -, . - dir4 - t /-d ; :

Tikmək < tik+ dir +mək = tiktirmek; Etmək < et+ dir +mək = ettirmek; Gözləmək < gözlə+ t +mək = bekletmek; Təmizləmək < təmizlə+ t +mək = temizletmek.

6. + -ası /-əsi

- ası /-əsi, : Mən həkimə müraciət ed- əsi- yəm.

: , , .. , , : . , , . :

() () ()
() O bu evi təsvir ed-əsi(dir). O bu hadisəni təsvir et-mə-yəsi-dir (edəsi deyil)
() bu evi təsvir ed-əsi olacaq(olar). O bu hadisəni təsvir ed-əsi olmayacaq (olmaz)
() O bu evi təsvir ed-əsi idi(oldu). O bu hadisəni təsvir ed-əsi olmadı (deyildi)

 

, - ası /-əsi , : Gedəsi yer; Veriləsi pul(para).

7. -imiş

- imiş, -idi , , :

O gün Kamal xəstəxanaya anasını görməyə gedir+miş.

, - imiş : :

(Sən demə), o hər şəyi bilir+ miş orada nə baş verib.

, -imiş o - miş4, .

  • Sən demə, o müdirə müraciət etmiş+ miş (edibmiş) və icazə almış+ mış (alıbmış).

, -imiş , . , , -i, , -imiş .

, , : etmiş+ miş (edibmiş), almış+ mış (alıbmış).

8. ede+bilmək.

, , bilmək, , ; , -(y)a2 , : bilmək ; :

Mən azərbaycanca danışa +bilirəm. = Ben azerbaycanca konuşabiliyorum.

Mən bu gün kapını aça +bil(mə)mişəm. = Ben bugün kapıyı aça +bilmemişim.

olar.

: olmaq (olmak) : olar (olur) .

) , olar, , . : necə (nasıl), haçan (ne zaman), harada (nerede). : Bağışlayın, burada oturmaq olar? = , ?

- 2. , , , , .

) olar, , , . 1- 3- . , olmaz, , . : Bağışlayın, olar mən burada oturam? = , ?

: , , , .

arzu.

) arzu, : -(y)a /-ə .

  Mən Sən O Biz Siz Onlar
Gedəm, satam Gedəsən, satasan Gedə, sata Gedək, sataq Gedəsız, satasız Gedələr, satalar
Getməyəm, satmayam Getməysan, satmayasan Getməyə, satmaya Getməyək, satmayaq Getməyəsız, satmayasız Getməyələr, satmayalar

 

, , , . ; :

Mən arzu edirəm ki, oğluma teatrda yaxşı oyna- ya. = Ben arzu ediyorum ki, oğluma teatrada yiy oynamaya.

Müdir istəyir ki, hamı onun mağazasına gəl- ə (lər) və ərzaqları al- a (lar). = Müdür istiyor ki, hepsi onun mağazasına gelsin ve erzakları alsın.

Anam isteyirdi ki, mən məyvəni xalama aparam. = Anam istiyordu ki, ben meyveyi teyzeme alıp varacağımı.

: . , : Mana (sana) gərək... = Bana (sana) gerek...

Bu il mənə gərək özümə təzə palto alam(ım). = Bu yıl bana gerek kendime yeni palto almaya.

) / , : (y) / ә + (y)di / dı + . : kaş, keşke.

  GƏRƏK KAŞ
() () ()
Mən Alaydım: gələydim Alma(y)aydım: gəlmə(y)əydım
Sən Alaydın: gələydin Alma(y)aydın: gəlmə(y)əydın
O Alaydı: gələydi Alma(y)aydı: gəlmə(y)əydı
Biz Alaydıq: gələydik Alma(y)aydıq: gəlmə(y)əydik
Siz Alaydız: gələydiz Alma(y)aydız: gəlmə(y)əydiz
Onlar Alaydılar: gələydilər Alma(y)aydılar: dəlmə(y)əydilər

 

 

Kaş mənim dostlarım indi burada olaydılar. = Keşke benim dostlarım şımdı burada olaydılar.

Kaş sən o kitabı o vaxt satmayaydın. = Keşke sen o kitabı o vakit satmasaydın.

, , , . , , , .

8. .

1. , - (y)an /-ən, : Otur- an adam; İslə- (y)ən adamlar. , : Gel- ən qatarların (Gelen trenlerin); Otur- an adama (Oturan adama); Gel- ən qatar (tren) bu gün yola düşür (çıkar); Gel- ən qatar sabah yola düşəcək; Gel- ən qatar yola gecikmişdi.

- ma /-mə: Dərsə gəl- - (y)ən uşaqlar (çocuklar), yarışda iştirak edirlər / edəcəklər / edirdilər.

, kimi : , ... :

Bu məsələ yadıma düş- ən kimi, men müdirə zəng etdim (edirəm / edecəm). = Bu mesele hatrıma düşen an, ben müdire telefon ettim.

Men səyahətə hazırlaş- an kimi, yola düşəcəyəm (düşdüm). = Ben seyahate hazılaşan an, yola çıkacağım.

: kimi gibi . , , .





:


: 2016-12-05; !; : 575 |


:

:

: , .
==> ...

1743 - | 1706 -


© 2015-2024 lektsii.org - -

: 0.038 .